Athene in de vijfde eeuw v.Chr - Politieke cultuur: het loten

24 belangrijke vragen over Athene in de vijfde eeuw v.Chr - Politieke cultuur: het loten

Men maakte in de oudheid in Athene op zeer grote schaal gebruik van loting. Voor welk doel?

Voor het selectieproces voor ambtsdragers

In Griekenland en met name in Athene werd gebruik gemaakt van loting. Ons komt dit vreemd voor en wij menen dat door loting meer en minder gekwalificeerde mensen aangewezen worden en vinden dit ondemocratisch, de oude Grieken zagen dit anders. Wat is de kern van loting

Alle kandidaten worden als gelijken beschouwd en men laat het lot aanwijzen wie de beste is

Was het loten uniek voor Athene?

Nee. Loting kwam in alle poleis voor.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat was de rol van Zeus in Athene?

Beheerder van de kosmische orde

Wordt loting terecht geassocieerd met democratische systemen?

-Nee, het kwam ook in oligarchieën voor, maar
-Politieke filosofen legden een verband tussen de grote schaal waarop in Athene van loting gebruik gemaakt werd en de Atheense democratie.

De terminologie en sociaal-culturele context geven aan dat de visie van deze historici niet juist is. Leg het verband tussen terminologie en sociaal-culturele context uit

  • Toeval, wat een zekere macht vertegenwoordigd wordt aangeduid met tychê en met werkwoord tynchanô iets valt samen met iets anders
  • Loting heet klêrôsis, dit woord hangt samen met klêros (lot, erfdeel, stuk land)
  • Klêros heeft een equivalent in moira (passend deel van leven dat iemand toekomt) en als werkwoord wordt lanchanô gebruikt (door loting verkrijgen)
  • Woordgroep die voor loting wordt gebruikt heeft alles te maken met het verdelen van erfgoed

Wat is het verschil tussen loting en verkiezing?

-loting: alle kandidaten worden als gelijken beschouwd: het lot wijst aan wie de beste kandidaat is
-verkiezing: de kandidaten worden als ongelijk beschouwd: de stemgerechtigden spreken zich uit over  wie zij de beste kandidaat vinden.

Op welke momenten gaf men in Griekenland de voorkeur aan loting boven verkiezing?

Men liet de juiste kandidaat door een derde instantie aanwijzen op momenten dat het niet mogelijk, of niet gewenst, was om te bepalen dat een van de kandidaten beter was dan de anderen.

Hoe werd onder erfgenamen het land verdeeld

Gelijkwaardige stukken land werden door loting verdeeld

Wie zorgde ervoor dat de verdeling juist en rechtvaardig was

Zeus hield toezicht over de loting

Wat was, althans volgens historici, de mogelijke achtergrond van het lotingsproces?

-Tychê (toeval): de derde instantie is een macht die veroorzaakt dat iets samenvalt met iets anders
-Het zou niets met de goden te maken hebben, maar een profaan mechanisme zijn dat bedoeld was om gelijkheid te creëren en partijdigheid te voorkomen

In hoeverre is de aanname dat men bij loting het toeval inschakelde, correct?

Niet: de woordgroep die in het Grieks voor ‘loting’ wordt gebruikt (klerosis (loting), kleros (erfdeel, lot, stuk land)) heeft niets te maken met toeval maar alles met het verdelen van erfgoed.

Wat was het dominante systeem in Griekenland voor het doorgeven van erfgoed?

-de gelijke verdeling tussen erfgenamen (eerstgeboorterecht kwam vrijwel niet voor)
-onder de gelijke erfgenamen werd het land verdeeld door het lot
-erfgenamen waren zowel dochters als zonen (dochters kregen vaak een bruidsschat in roerende goederen, zonen kregen het land met eventuele andere bezittingen)
-Zeus (als behoeder van de kosmische orde) zag erop toe dat de verdeling rechtvaardig geschiedde: het lot was zijn teken en zijn instrument.

Wat is volgens de auteurs, historisch gezien, het meest interessante fenomeen aan de Griekse praktijk van loting?

-Dat het systeem van verdeling-door-loting toegepast werd buiten de sfeer van erfrecht in strikte zin.
-Dat dit complex van erfgoed, verdeling en gelijkheid ook in de klassieke tijd de basis bleef van de loting

Waarschijnlijk is gebruik van loting begonnen in de priesterfamilies, waarom juist in deze families

Priesterschap was deel van de erfenis waarbij het van essentieel belang was dat de goden de juiste kandidaat selecteerden

Wat was in sociaal en cultureel opzicht de sterkste metafoor voor het beginsel van gelijkheid in de Griekse oudheid?

-‘Erfgenaam zijn’ (burgerschap= deel hebben aan het erfgoed van de voorvaders)
-Dit was een wijdverbreide gewoonte voor groepen mensen om zich een identiteit aan te meten: men was dan erfgenaam van een mythische voorvader

Beginsel van gelijkheid stond op gespannen voet met de realiteit en de Atheense democratie heeft van begin kritiek opgeroepen, op welke punten had men kritiek

  • In volksvergadering kracht van het getal, wie in staat was Atheense dêmos sterke leiding te geven kon deze kracht in bepaalde richting sturen.
  • De meeste taken door loting bepaald werden vervuld in grote groepen, dankzij grote aantallen waren er altijd wel een aantal geschikte ambtsdragers maar woog niet op tegen ongeschikte

Hoe denken de auteurs dat de praktijk van het loten voor ambten begonnen is?

-Waarschijnlijk is het begonnen in priesterfamilies waar de kandidatuur voor het priesterschap een deel van de erfenis was.
-Solon kon het systeem vervolgens toepassen op de selectie van archonten, aangezien het systeem door priesterfamilies werd ondersteund
-Het systeem werd steeds verder uitgebreid: alle subgroepen van de polis (fylai, fratriai, demen) hadden of kregen een eigen mythische voorvader, onder wiens ‘erflaterschap’ de timae verdeeld werden op basis van gelijkheid en loting.

Aanzienlijke burgers en intellectuelen ergerden zich aan onbekwaamheid van groot deel van massa gelijken. Wat was voor hun de kern van het probleem

Dat alle burgers kandidaat konden staan voor roulerende functies, zij twijfelden niet aan systeem van loting

Waar hing het van af wanneer en hoe de timae verdeeld werden in de subgroepen?

Van politieke besluitvorming: afhankelijk van de politieke visie op de functie konden verkiezing (ongelijkheid) of loting (gelijkheid) worden gebruikt of zelfs gecombineerd.

Waarom heeft de Atheense democratie vanaf het begin ook kritiek opgeroepen (van Atheners én buitenstaanders)?

-Het beginsel van gelijkheid stond op gespannen voet met de zichtbare ongelijkheid van de burgers in talenten, vermogen en bekwaamheid.
-In de volksvergadering telde de macht van het getal, en een sterke leider kon deze kracht sturen.

Wat was de kritiek van de vooraanstaande burgers en intellectuelen op de lotingen?

-Zij voelden zich miskend in hun substantiële bijdragen aan de poleis
-Zij waren het er niet mee eens dat alle burgers kandidaat konden staan voor de roulerende functies
-Zij ergerden zich aan de onbekwaamheid van de massa ‘gelijken’

Het systeem van loting voerde het  gelijkheidsbeginsel tot in het uiterste door. Hoe werkte dit in de praktijk?

-De meeste taken waarvoor loting werd toegepast, werden vervuld in groepen van 10 of een veelvoud daarvan.
-Voorbeeld: de Volksrechtbanken bestonden uit groepen van enkele honderden burgers, geloot uit een pool van ongeveer 6000.
-Loting voor dergelijke grote groepen gebeurde met behulp van een lootmachine
-Dankzij deze grote aantallen waren er in elke groep altijd wel enkelen met verstand van zaken en enkelen die zich daadwerkelijk inzetten.

Veel vooraanstaande burgers en intellectuelen ergerden zich aan het systeem. Wilden zij de loting afschaffen?

Nee, aan het systeem van loting twijfelde niemand.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo