Startpagina / Samenvattingen / Cultuurgeschiedenis van de oudheid / plotinus-ziel-filosofie

Filosofie in de Grieks-Romeinse wereld - De filosofie van de keizertijd: dominantie van het platonisme

27 belangrijke vragen over Filosofie in de Grieks-Romeinse wereld - De filosofie van de keizertijd: dominantie van het platonisme

Wat verstaat men onder ‘neo-pyrrhonisme’?

-Een herijking van het scepticisme (vanwege de problematische versie van Philo) door terug te grijpen op de filosofie van Pyrrho van Elis (360-270 vC).
-Pyrrho van Elis: we kunnen nooit voorbij de verschijnselen (phainomena) komen tot de dingen zoals zij werkelijk en in zichzelf zijn.

Antiochus' terugkeer tot dogmatisme leverde hem ruzie op met Philo. Ook anderen zagen in dat Philo's versie van het scepticisme problematisch was. Een van hen was Aensidemus van Knossos (1ste eeuw v.Chr.) zijn versie wordt pyrrhonisme genoemd, wiens filosofie voegde hij toe

Pyrrho van Elis (360-270 v.Chr.)

Wat is kenmerkend voor het neo-pyrrhonisme, en wie waren de representanten?

-Kenmerkend voor het neo-pyrrhonisme is, dat de opschorting van het oordeel wordt gezien als resulterend uit de onoplosbare tegenstelling (diaphonia) van de verschijnselen.
-Aenesidemus van Knossos (1e eeuw vC) en Sextus Empiricus (2e eeuw nC) waren representanten.
-Sextus was van grote invloed op de vroeg-moderne wijsbegeerte: zijn geschriften zijn grotendeels bewaard gebleven

Pyrrho meende dat wij nooit voorbij de verschijnselen komen tot de dingen zoals zij werkelijk en in zichzelf zijn. Wat is kenmerkend voor Aenesidemus versie van het scepticisme

Opschorting van het oordeel wordt gezien als resulterend uit de onoplosbare tegenstelling van de verschijnselen

Hoe ontwikkelde het platonisme zich na Antiochus van Ascalon?

Als dogmatisch systeem, waarbij de latere werken van Aristoteles steeds belangrijker werden, vooral de Timaeus:

-----als voorbereidende lectuur
-----als instrument van exegese van Plato’s dialogen

Na Antiochus ontwikkelde het platonisme zich verder als dogmatisch systeem waarin de werken van Aristoteles steeds belangrijker werden als lectuur en instrument, vooral de Timaeus diende als basis voor het formuleren van het platoonse systeem. Wat is kenmerkend voor deze vorm van platonisme.

De herontdekking van de transcendentie, de zintuiglijke wereld hangt af van de transcendente wereld van de Vormen

Welke richtingen in de filosofie werden in de eerste eeuwen nC het meest beoefend?

-het platonisme werd de dominante filosofie: mondeling en schriftelijk werd commentaar geleverd op de klassieke werken van Plato en Aristoteles
-stoïsche en epicurische filosofen bleven lessen geven of onderhielden een schoolpraktijk
-stoïsche filosofen als Nero’s adviseur Seneca (ca. 1-65) en keizer Marcus Aurelius (121-180) bedreven de filosofie vooral als auteurs

Wie word gezien als de grondlegger van het neo-platonisme?

-Plotinus (205-270)
-Hij zag het als zijn taak een zuivere uitleg te bieden van wat Plato bedoeld had.
-Deze uitleg legt veel nadruk op het aspect van ‘eenheid’
-hij ontwikkelde een origineel systeem gestoeld op de lange traditie van plato-exegese.

Wat was de visie van Plotinus?

-filosofie bestaat uit het terugleiden van de ziel naar haar eigenlijke zelf, haar transcendente oorsprong: het Ene of het Goede
-Het hoogste doel voor onze ziel is om gelijk te worden aan het Ene: de eenwording (hênôsis) ofwel de uittreding uit het beperkte alledaagse zelf (ekstasis)

De latere antieke wijsbegeerte vindt haar culminatie in het systeem van Plotinus (205-270), grondlegger van het neoplatonisme, hij zag het als zijn taak om een zuivere uitleg te bieden van Plato's bedoeling, waarop legt deze uitleg vooral de nadruk

Het aspect van eenheid

Wat noemt Plotinus een hypostase (hypostasis) ?

-De term ‘hypostase’ duidt een op zichzelf staande realiteit aan
-Het Ene (Goede) is de ‘eerste hypostase’. Volgens platonisten altijd transcendent.

Wat beschouwde Plotinus als de 'tweede hypostase', en wat was de relatie tussen eerste en tweede hypostase?

De ‘tweede hypostase’: het intellect Nous, leidde Plotinus af uit de eerste hypostase.
-De relatie tussen eerste en tweede hypostase is er een van ‘emanatie’: het Ene loopt over van zichzelf en schept iets anders door uitstraling van zichzelf.

Hoe noemt Plotinus de eenwording van de ziel met het Ene

extase letterlijk uittreding

Wat zag Plotinus als de relatie tussen het intellect Nous en Plato’s Vormen?

-Het intellect wendt zich terug tot haar oorsprong en behoudt het aspect van Eenheid, maar wel een eenheid in veelheid (van Vormen).
-Het intellect Nous denkt zichzelf, en het Nous als denkobject kan daarom uitgelegd worden als de veelheid van Plato’s transcendente Vormen.

Wat beschouwde Plotinus als de ‘derde hypostase’?

-De ziel, ook ontstaan door emanatie van het Ene
-Want de ziel (de Wereldziel maar ook de individuele zielen) is de hypostase die het aspect van eenheid in de zichtbare, lichamelijke wereld (=kosmos) verklaart.

Voor een platonist is het Ene altijd transcendent, welke tweede hypostase leidde Plotinus af uit het Ene/Goede

Het Intellect

Het kwaad werd algemeen gezien als een tegenkracht van het Ene en Goede. Was Plotinus het daarmee eens?

-Nee, volgens Plotinus was het kwaad slechts de begrenzing van de emanatie.
-De onvolkomenheid, slechtheid en lelijkheid die zich manifesteren in onze zichtbare, veranderlijke wereld, markeren het punt waar de emanatie eindigt.

Plotinus' emanatie van het Ene roept wel een tegenkracht op. Welke?

-de terugwending van het gewordene naar zijn oorsprong
-zo verlangt ook de individuele ziel terug naar haar oorsprong.

Wat was volgens Plotinus de weg van de ziel zoals die door de filosofie wordt gewezen?

-Een weg die overeenkomt met de structuur van de werkelijkheid, te weten de drie hypostasen.
-de weg begint met de afwending van het lichamelijke, met het leiden van een moreel zuiver leven, de katharsis (zuivering) van de ziel.

Plotinus integreerde in zijn platoonse systeem ook veel aristotelische en stoïsche elementen, al hielden in zijn tijd (2^e eeuw nC) Stoa, epicurisme en Lyceum op te bestaan als zelfstandige scholen.
Een nieuwe tegenstelling dan die tussen de verschillende scholen ontstond in het intellectuele en maatschappelijke debat. Welke?

De tegenstelling tussen pagane filosofie enerzijds en het opkomende christendom (en aanvankelijk ook de gnostische stromingen) anderzijds.

De emanatie van het Ene reikt verder: de Ziel als derde hypostase, wat verklaart de Ziel in dit verband

De verklaart het aspect van éénheid in de zichtbare, lichamelijke natuur ofwel kosmos

De emanatie eindigt bij de Ziel, waarom

De ziel bevat de kosmos, deze is het verst verwijderd van het Ene, en bevat slechtheid, onvolkomenheid en lelijkheid

Waartoe leidde de tegenstelling tussen heidense filosofie en opkomend christendom (2x)?

-Tot verzoeningspogingen van de traditionele polytheïstische religie met de platoonse filosofie (keizer Julianus de Afvallige (323-363).
-Dat christelijke theologen hun positie preciseerden met behulp van concepten uit de filosofie. Zo heeft het denken van Plotinus grote invloed uitgeoefend op het werk van kerkvader Augustinus (354-430)

Waar bleef het platonisme het langst van invloed?

-In het oosten van het Romeinse rijk, bijvoorbeeld in Alexandrië waar wiskundige en filosofe Hypatia actief was ( -415)

In Athene werd de Academie met succes heropgericht. Wanneer werd zij definitief gesloten?

In 539 bij decreet van keizer Justinianus.
(NB Wikipedia: er werd desondanks tot in de 7^e eeuw lesgegeven)

De emanatie gaat gepaard met een tegengestelde impuls, terugwending van gewordende naar zijn oorsprong, zo ook de ziel. Deze weg komt overeen met de structuur van de werkelijkheid, de 3 hypostasen in Plotinus hiërarchisch afleidingsschema, beschrijf dit schema.

Afwending van het lichamelijke
Leiden moreel zuiver leven
Zuivering (katharsis) van de ziel

Na de zege van het platonisme in de 3de eeuw kwam een andere tegenstelling centraal te staan, welke

Enerzijds pagane filosofie en anderzijds opkomende christendom

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Cultuurgeschiedenis van de oudheid | 9789040077722 | Nathalie de Haan, et al

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Filosofie in de Grieks-Romeinse wereld - De filosofie van de keizertijd: dominantie van het platonisme

27 belangrijke vragen over Filosofie in de Grieks-Romeinse wereld - De filosofie van de keizertijd: dominantie van het platonisme

Wat verstaat men onder ‘neo-pyrrhonisme’?

Antiochus' terugkeer tot dogmatisme leverde hem ruzie op met Philo. Ook anderen zagen in dat Philo's versie van het scepticisme problematisch was. Een van hen was Aensidemus van Knossos (1ste eeuw v.Chr.) zijn versie wordt pyrrhonisme genoemd, wiens filosofie voegde hij toe

Wat is kenmerkend voor het neo-pyrrhonisme, en wie waren de representanten?

Pyrrho meende dat wij nooit voorbij de verschijnselen komen tot de dingen zoals zij werkelijk en in zichzelf zijn. Wat is kenmerkend voor Aenesidemus versie van het scepticisme

Hoe ontwikkelde het platonisme zich na Antiochus van Ascalon?

Na Antiochus ontwikkelde het platonisme zich verder als dogmatisch systeem waarin de werken van Aristoteles steeds belangrijker werden als lectuur en instrument, vooral de Timaeus diende als basis voor het formuleren van het platoonse systeem. Wat is kenmerkend voor deze vorm van platonisme.

Welke richtingen in de filosofie werden in de eerste eeuwen nC het meest beoefend?

Wie word gezien als de grondlegger van het neo-platonisme?

Wat was de visie van Plotinus?

De latere antieke wijsbegeerte vindt haar culminatie in het systeem van Plotinus (205-270), grondlegger van het neoplatonisme, hij zag het als zijn taak om een zuivere uitleg te bieden van Plato's bedoeling, waarop legt deze uitleg vooral de nadruk

Wat noemt Plotinus een hypostase (hypostasis) ?

Wat beschouwde Plotinus als de 'tweede hypostase', en wat was de relatie tussen eerste en tweede hypostase?

Hoe noemt Plotinus de eenwording van de ziel met het Ene

Wat zag Plotinus als de relatie tussen het intellect Nous en Plato’s Vormen?

Wat beschouwde Plotinus als de ‘derde hypostase’?

Voor een platonist is het Ene altijd transcendent, welke tweede hypostase leidde Plotinus af uit het Ene/Goede

Het kwaad werd algemeen gezien als een tegenkracht van het Ene en Goede. Was Plotinus het daarmee eens?

Plotinus' emanatie van het Ene roept wel een tegenkracht op. Welke?

Wat was volgens Plotinus de weg van de ziel zoals die door de filosofie wordt gewezen?

De emanatie van het Ene reikt verder: de Ziel als derde hypostase, wat verklaart de Ziel in dit verband

De emanatie eindigt bij de Ziel, waarom

Waartoe leidde de tegenstelling tussen heidense filosofie en opkomend christendom (2x)?

Waar bleef het platonisme het langst van invloed?

In Athene werd de Academie met succes heropgericht. Wanneer werd zij definitief gesloten?

De emanatie gaat gepaard met een tegengestelde impuls, terugwending van gewordende naar zijn oorsprong, zo ook de ziel. Deze weg komt overeen met de structuur van de werkelijkheid, de 3 hypostasen in Plotinus hiërarchisch afleidingsschema, beschrijf dit schema.

Na de zege van het platonisme in de 3de eeuw kwam een andere tegenstelling centraal te staan, welke

Samenvattingen die gerelateerd zijn aan Antieke religie - Antiek Fundamentalisme

Cultuurgeschiedenis van de oudheid

Markten en overheid

Boekhouden geboekstaafd 2 : [theorieboek]

Wereldwijs 2HV

Van agrarische samenleving naar verzorgingss…

De organisatie van business intelligence

Ethiek in praktijk

Psychische stoornissen, gedragsproblemen en …

Nederlands leerboek jeugdgezondheidszorg.

Ontwikkelingspsychologie : inleiding tot de …

Vijf eeuwen opvoeden in Nederland / druk 3

Interculturele communicatie