Staatsinstellingen, bestuur en recht - Grieks recht en Romeins recht

27 belangrijke vragen over Staatsinstellingen, bestuur en recht - Grieks recht en Romeins recht

Om welke reden is het Atheense recht in technisch opzicht altijd onderontwikkeld gebleven?

Alle mannelijke burgers van Athene werden in staat geacht om in civiele zaken als jurylid op te treden. Een logisch gevolg hiervan is dat het Atheense recht nooit het domein is geworden van juridische experts.

Van welke Griekse stadstaten is informatie overgeleverd over het recht?

Er is alleen uit de 5e en 4e eeuw een handjevol redevoeringen beschikbaar die gehouden zijn voor de Atheense juryrechtbank

Het Griekse recht is slecht gedocumenteerd, voor de 5de en 4de eeuw v.Chr. beschikken wij over een aantal redevoeringen die voor juryrechtbanken van Athene zijn gehouden. Daarmee stuiten we op een wezenskenmerk van het Griekse recht, welke

Zoals alle mannelijke burgers in staat werden geacht om in de volksvergadering mee te beslissen zo werden zij ook in staat geacht om in civiele zaken als jurylid op te treden.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Waar draaide het in Romeinse rechtzaken in het republikeins Rome om?

Het gebruik van correcte juridische formuleringen

Welke informatie kunnen wij halen uit de schaarse redevoeringen voor de Atheense juryrechtbank?

Dat elke mannelijke Atheense burger in staat werd geacht om, naast zijn lidmaatschap van de volksvergadering, op te treden als jurylid in civiele rechtszaken.

Van wie was de vormgeving en interpretatie van de juridische formuleringen in Rome tot het einde van de vierde eeuw v.Chr. het domein?

Het priestercollege van de pontifices.

In het republikeinse Rome bestond een andere situatie, wat was in Romeinse rechtszaken van grootste belang

Het gebruik van de correcte juridische formulering

Wat was het gevolg van de jurypraktijk in de Atheense civiele rechtspraak?

-Dat het Atheense recht nooit het domein geworden is van juridische experts
-Dat het mede daardoor technisch altijd onderontwikkeld gebleven is
-Dat de doorwerking van dit recht in latere historische periodes daardoor minimaal was

In het republikeinse Rome was de rechtspraak fundamenteel anders dan in Athene. Waar draaide het om in Rome?

-Alles draaide om correcte juridische formuleringen
-Vormgeving en interpretatie was tot eind 4eE uitsluitend voorbehouden aan de pontifices (het priestercollege)

Hoe komt het dat een Romeins proces geheel anders verliep dan een proces in het klassieke Athene?

Er waren bevoegdheden voor juridische functies en alleen burgers met een minimumvermogen kwamen in aanmerking voor het lidmaatschap van de jury.

Wat was een praktische consequentie van de formalistische benadering van het recht

Als men één onjuist woord in het proces gebruikte had men al verloren

Wat was de ‘Wet der 12 tafelen’?

-De Lex Duodecim Tabularum stamt uit 451/450 vC
-Het is de oudste optekening van de civiele wetten van het Romeinse Rijk
-Volgens overlevering tekenden de decemviri legibus scribundis (een college van tien mannen) op verzoek van de plebejers het bestaande gewoonterecht voor het eerst op, op 12 stenen tafelen.
-De ‘wet der 12 tafelen’ omvat zowel de civiele rechten van de burgers als de te volgen civiele procedures
-De tekst van de wet zelf is verdwenen maar er zijn nog citaten uit te vinden
(wiki)

Welke invloed had de ‘Wet der 12 tafelen’ op de Romeinse rechtspraak?

-Geen, want vormgeving en interpretatie van de juiste juridische procedures bleef het domein van de pontifices
-In het laatste kwart van de 4eE werd het interpretatiemonopolie van de pontifices doorbroken maar het uitgangspunt bleef dat een proces gebaseerd moest zijn op de juiste formulering.

In de laatste kwart van de 4de eeuw werd het interpretatiemonopolie van de pontifices doorbroken, bij wie kwam de bevoegdheid om nieuwe juridische formules te ontwerpen.

Bij de niet-religieuze magistraten

Welke vier onderdelen bevatte het Corpus Juris Civilis?

- Instutiones
- Digesta
- Codex Justinianus
- Novellae

De Institutiones gaan terug op het gelijknamige werk van Gaius.
In de Digesten vinden we talloze technisch-juridische discussies over interpretatieproblemen.

Een aantal elementen uit het Romeins gewoonterecht zijn via de ‘wet der 12 tafelen’ tot ons gekomen en opgenomen in onze moderne rechtspraak. Noem 2 voorbeelden.

-De eis dat bij diefstal de intentie bewezen moet worden
-De mogelijkheid een proces ongeldig te verklaren vanwege een ‘vormfout’

Op welke wijze verliep een civiel proces in het republikeinse Rome

Geschil moest aangemeld worden bij een hoge magistraat, in het begin de consuls later een van de praetores
  1. De bevoegde magistraat stelde aard van geschil vast en formuleerde in vaste bewoordingen de rechtsvraag
  2. Er werd een juryrechtbank ingeschakeld die volledig gebonden was aan de vraag. Zij mocht de eis allen toe- of afwijzen

Hoe verliep een Romeins proces?

Eerste fase:
1)Een geschil werd aangemeld bij een hoge magistraat (consul, later een van de preatores)
2)Deze stelde de aard van het geschil vast en formuleerde rechtsvraag (in vaste bewoordingen)
Tweede fase:
3)Een juryrechtbank mocht de eis afwijzen of aanvaarden (gebonden aan de formulering)

Er is wat betreft de jury nog een ander belangrijk verschil met Athene, welk

In Rome konden alleen mensen vanaf een bepaald minimumvermogen in aanmerking komen voor lidmaatschap van de jury

Wat was het verschil tussen Athene en Rome w.b. de leden van de juryrechtbank?

Athene: elke mannelijke burger mocht aan de jury deelnemen
Rome: het jurylidmaatschap was beperkt tot (mannelijke) burgers met een inkomen boven een bepaald minimum

Hoe ontstond uiteindelijk een technisch-professionele rechtscultuur in Rome?

-laatste kwart 4eE: de pontifices zijn niet langer bevoegd om juridische formuleringen te ontwikkelen

-juridisch geïnteresseerde leken bemoeien zich met de rechtscultuur
-een kleine groep professionele juristen ontstond (advies aan preatores, keizer én burgers)

De interpretatie van de Lex Aquila uit 296 is illustratief voor het steeds fijnzinniger worden van de interpretatie van de rechtsregels in de Romeinse rechtspraak. Leg uit.

Lex Aquila: wie de dood van een slaaf veroorzaakt, moet schadevergoeding betalen.
-republiek: ‘veroorzaken’ = ‘direct fysiek handelen’
-keizertijd: ‘veroorzaken’ = ook indirect, bijv. door verwaarlozing

In de 2de en 3de eeuw werd op het terrein van verzamelen en systematiseren van de wetten en regels veel gepresteerd, welke werken verschenen er

  • Midden 2de eeuw de Institutiones van Gaius (110-180) een leerboek inleiding tot Romeinse recht
  • 1ste decennia van de 3de eeuw Ulpianus (170-223) met een omvangrijk rechtswetenschappelijk oeuvre

Het Romeins recht was voortdurend voorwerp van debat en reflectie. Leg uit.

-Vanaf de 1eE vC droegen rechtsgeleerden bij aan de ontwikkeling van het recht d.m.v. adviezen en commentaren op wetteksten (responsae, disputationes en questiones)
-Gaius (110-180) schreef de Institutiones, een als leerboek bedoelde inleiding tot het Romeinse recht
-Ulpianus (170-223) volbracht een enorm rechtswetenschappelijk oeuvre.
-In 533 werd het Corpus Juris Civilis gepubliceerd (een groten samenvatting van het Romeinse recht), door Tribonianus op last van keizer Justinanus I

6de eeuw wordt op last van de Oost-Romeinse keizer Justianus I en o.l.v. de jurist Tribonianus een samenvatting van het Romeinse recht het Corpus Juris Civilis tot stand gebracht. Dit werk bestond uit 4 onderdelen, welke

  • Institutiones, gaat terug op het werk van Gaius
  • Digesta verzameling van jurisprudentie uit de tijd van de republiek
  • Codex Justinianus
  • Novellae

Het Corpus Juris Civilis bestond uit vier delen. Welke waren dat?

1)Institutiones (gaat terug op het gelijknamige werk van Gaius)
2)Digesta (jurisprudentie uit Republiek en Keizertijd, met technisch-juridische discussie over interpretatie, en delen van het werk van Ulpianus)
3)Codex Justinianus (keizerlijke verordeningen)
4)Novellae (later toegevoegd)

Waarom zegt men dat in het moderne Europese recht, het meest vitale erfgoed van de Grieks-Romeinse oudheid te vinden is?

-Het Corpus Juris Civilis werd in de 12e E herontdekt en heeft sindsdien het rechtsdenken in bijna alle Europese landen diepgaand beïnvloed
-De (sindsdien) aangepaste vorm van het Romeins privaatrecht vormde de basis van de Code Napoléon en daarmee ook van het Nederlands privaatrecht.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo