Startpagina / Samenvattingen / Cultuurgeschiedenis van de oudheid / romeinse-gebieden-vrede

Oorlog en vrede - Oorlog en vrede in de macedonische, hellenistische en romeinse wereld - Gevolgen van oorlogvoering

41 belangrijke vragen over Oorlog en vrede - Oorlog en vrede in de macedonische, hellenistische en romeinse wereld - Gevolgen van oorlogvoering

Waarin resulteerden oorlogen doorgaans op politiek niveau?

- Verschuivingen van bestaande machtsverhoudingen
- Machtsuitbreiding (bij succes)

Wat waren de manieren waarop de Grieken hun nieuw verworven gebieden bestuurden?

De manier van besturen hield verband met de manier waarop steun verkregen kon worden in de veroverde gebieden.
1)De ingelijfde Griekse steden kregen een vorm van autonomie geschonken, waardoor de nieuwe machthebbers als ‘weldoeners’ werden geëerd. Hiermee sloten zij aan op een eeuwenoude traditie die de machtsovergang voor de Griekse steden acceptabel maakte.
2)De niet-Griekse steden in Klein-Azië werden direct bestuurd: zij waren gewend aan alleenheerschappijen of waren door Alexander de Grote gesticht.

Wat voor gevolg had oorlog op politiek niveau

Verschuiving van machtsverhouding en machtsuitbreiding

Hoe werden nieuw verworven gebieden in hellenistische koninkrijken bestuurd?

- Recht doen aan de oorspronkelijk autonome positie door een bepaalde mate van onafhankelijkheid te verlenen en bescherming te bieden
- Klein-Azië: Makkelijker, ze waren alleenheersers gewend.

Wat waren de manieren waarop de Romeinen hun nieuw verworven gebieden bestuurden?

De manier van besturen hield verband met de bestaande machtsstructuren in de veroverde gebieden.
1)De staten in het oosten en in Noord-Afrika bezaten al een goed functionerend bestuursapparaat. Zij behielden tot op zekere hoogte hun autonomie: erkenning van het Romeinse gezag en het betalen van oorlogsschattingen was voldoende.
2)In het westen bestonden slechts losse stamverbanden en de bevolking kwam regelmatig in opstand. Deze gebieden werden als Romeinse provincies direct door Rome bestuurd.

Nieuw verworven gebieden moesten worden bestuurd, de hellenistische koningen hadden de steun van die Griekse steden nodig voor de rekrutering van soldaten en ondersteuning op economisch gebied. Om recht te doen aan oorspronkelijke autonome positie moest overheersing verborgen worden, welke eeuwenoud Grieks systeem bood hiervoor een oplossing en hoe werd dit in de praktijk gebracht

Het systeem van weldaden:

Bepaalde mate van onafhankelijkheid en bescherming door de koning
Koningen werden geëerd als weldoeneners

Hoe werden bij de Romeinen nieuw verworven gebieden behandeld?

- Direct Romeins gezag (Spanje, Povlakte, Zuid-Gallië)
- Met behoud van autonomie (oosten, Noord-Afrika)

Kundig en succesvol militair leiderschap dwong zowel in de Griekse als in de Romeinse wereld respect en loyaliteit af. Waar leidde dit toe?

1) Griekse wereld:
In de hellenistische periode (323-31) bepaalden militaire capaciteiten wie er koning werd.
2) Romeinse wereld:
Het succesvol beëindigen van een oorlog (het resultaat van virtus (krijgsmoed)) werd in de republiek gevierd met toekenning van een triomftocht aan de overwinnaar.

Waarom waren de Griekse steden in Klein-Azië makkelijker te besturen

Deze werden al eeuwenlang bestuurd door alleenheersers of waren door Alexander of hellenistische koningen gesticht.

Vanaf de 2de eeuw v.Chr. breidde de Romeinse invloedssfeer zich uit welke gebieden werden in de loop van 200 jaar aan het Romeinse rijk toegevoegd

Oorlogen tegen stammen in Spaanse binnenland, Galliërs in Povlakte, Macedonië, Griekse statenbonden, Seleucidenrijk, verovering mediterrane deel van Gallië
1ste eeuw v.Chr. Syria en Asia en gebieden in het oosten b.v. Judaea
58 en 50 v.Chr. versloeg Caesar de Galliërs in Frankrijk en België
Rond 30 v.Chr. veroverd Augustus Egypte en verplaatst de grenzen tot de Rode en Zwarte Zee in oosten, Atlantische Oceaan in westen en Rijn en Donau in noorden
Alleen Claudius en Trajanus voegden nog gebieden aan rijk toe Briannia en Dacia

Hoe kon de succesvolle uitkomst van militaire conflicten naast gebieds- en machtsuitbreiding gepropageerd worden?

- Standbeelden
- Boogmonumenten
- Overwinningstitels: Kallinikos, Invictus
- Hymnen
- Munten

Aan wie kon een triomftocht toegekend worden?

-In de koningstijd en de republiek: aan elke zegevierende generaal
-Na 27: uitsluitend aan keizer Augustus en aan zegevierende generaals uit zijn familie

De Romeinen behandelden de verschillende veroverde gebieden op een verschillende manier, Spanje, de Povlakte en Gallië werden provincies en vielen onder Romeins gezag, staten in oosten en Noord-Afrika behielden zekere vorm van autonomie, waar hadden deze verschillen mee te maken

Organisatiestructuur van de veroverde gebieden:

In westen losse stamverbanden die regelmatig in opstand kwamen
In oosten hadden veel staten al een goed functionerend bestuursapparaat

Welke economische consequenties hadden oorlogen?

- Bezittingen werden vernield
- Landbouwgrond en gewassen werden beschadigd
- Lokale voedselbronnen raakten uitgeput
- Plunderingen door soldaten

Hoe werden militaire overwinningen in de oudheid over het algemeen gevierd?

-Met triomftochten van de zegevierende generaal (Rome)
-Met standbeelden en boogmonumenten
-Met overwinningstitels
-Met hymnen
-Door het slaan van munten met daarop de overwinningsgodin Nikê of Victoria

Welk effect had oorlogsvoering op de machtspositie van militaire leiders

Oorlog gaf hen de mogelijkheid om eigen machtspositie te legitimeren, succesvol leiderschap dwong respect en loyaliteit af
In hellenistische periode bepaalden militaire capaciteiten wie koning werd

Afgebeelde generaals werden altijd in gevechtsuitrusting weergegeven. Wat wilde men hiermee zeggen?

Militaire moed werd zowel in oorlogstijd als in vredestijd gedurende de gehele oudheid hoog aangeslagen. Door zich in wapenrusting af te laten beelden, benadrukten de generaals hun militaire expertise. Zo konden zij hun machtspositie verantwoorden: onderdeel van het ideologische repertoire.

Op welke wijze werd in de Romeinse republiek het succesvol beëindigen van een oorlog, consequentie van virtus, onder de aandacht gebracht

Triomftochten in de republiek aan generaals toegekend na Augustus alleen nog aan de keizer en familieleden
Standbeelden en boogmonumenten
Overwinningstitels zoals Kallinikos of Invictus

Waar werd de oorlogsbuit en inkomsten uit nieuwe provincies in Rome voor ingezet?

Realisatie van nieuwe bouwwerken in Rome

Wat waren over het algemeen de politieke consequenties van oorlogvoering (3)?

Oorlogen leidden over het algemeen tot verschuivingen in het machtspolitieke spectrum:
-Verschuivingen van bestaande machtsverhoudingen tussen gebieden
-Uitbreiding van persoonlijke macht door militaire successen

Welke economische consequenties had een oorlog

In bezette gebieden werden bezittingen vernield en landbouwgrond en gewassen beschadigd
Het inkwartieren van soldaten had tot gevolg dat voedselvoorraden sneller op raakten
Plundering door soldaten

Wat waren de economische consequenties van oorlogvoering in de gebieden waar de oorlogen woedden (4)?

-Bezittingen werden vernield of geplunderd door soldaten
-Landbouwgewassen werden beschadigd
-Inkwartieren van soldaten leidden tot uitputting van voedselbronnen en uitbuiting van de bevolking
-Handelsactiviteiten kwamen stil te liggen

Welke voordelen kon een oorlog bieden voor de economie

Landbouwgebieden konden snel herstellen en economie en handel kwam niet helemaal stil te liggen
Sommigen zoals slavenhandelaren profiteerden juist van oorlog

In sommige gevallen viel de schade mee of bracht de oorlog juist voordelen. Welke ( 4)?

-Sommige gebieden konden door een generaal worden ontzien (plundering werd verboden)
-Wapen- en slavenhandelaren profiteerden van de oorlogssituatie
-Personen, steden en landstreken profiteerden van oorlogsbuit: grote bouwprojecten werden uit oorlogsbuit gefinancierd (ex manubiis)
-Deelnemen aan een oorlog kon voor militairen een stijging betekenen op de sociale ladder (van gewoon soldaat tot ridder of soms zelfs tot senator, een enkele keer zelfs tot keizer)

Welke verschillen zijn er wat betreft de economische gevolgen tussen de Grieken en Romeinen

Hellenistische koningen maakten persoonlijk aanspraak op de buit. Bij de Romeinen we kwam de buit toe aan de samenleving, gebruikt voor realisatie van bouwwerken

Wat waren de kosten van oorlog financieel, militair en economisch(3)?

-Financieel: de staatskas raakte steeds leger, m.n. door (verhoging van) de soldij.
-Militair: verlies van grondgebied en/of van manschappen
-Economisch: handel en landbouw lagen stil, gebieden raakten ontvolkt

Welke nadelen kleefden er aan oorlog voor de samenleving

Oorlogen vormden een grote kostenpost, ook een staand leger kost geld
Grote verliezen bij de soldaten, voorbeeld slag in het Teutoburgerwoud

Uiteindelijk leidden militaire conflicten meestal tot een periode van vrede. Op welke manieren kon deze tot stand komen (2)?

1)Door verovering van vijandig gebied
2)Door vrijwillige overgave van de vijandige bevolking (deditio in fidem, deditio in potestas)

Welke persoonlijk gewin kon het participeren in de oorlog opleveren

Stijging op de sociale ladder vanaf 240 is er een machtsverschuiving in het Romeinse keizerrijk, mannen die begonnen als gewoon soldaat stroomden via militaire commando's door naar de ridderstand

Wat betekende overgave aan Rome voor een stad of streek (3)?

-De overgave moest eerst door de Senaat, of een bevoegde magistraat, geaccepteerd worden.
-Daarna vielen burgers, goden en bezit van de staat formeel aan Rome toe.
-Bevolking van steden en streken die zich overgegeven hadden, konden op bescherming van Rome rekenen

Na overwinning of overgave werd een verdrag gesloten. Waar waren die verdragen op gericht(2)?

-Sommige verdragen waren gericht op het tot stand brengen van een sponsio of foedus (duurzame vrede)
-Sommige verdragen hadden betrekking op de korte termijn: indutio (wapenstilstand) of belli feriae ( staakt-het-vuren, 'oorlogsvakantie'), te gebruiken om doden te begraven of onderhandelingen te starten.

Na een overwinning of overgave werd een verdrag gesloten, in de Romeinse tijd bestonden er 2 soorten, welke

Verdragen die gericht waren op een constante vrede (sponsio, foedus)
Verdragen op korte termijn (indutiae), een soort wapenstilstanden

In de hellenistische en Romeinse tijd werd vrede aan oorlog gekoppeld als product van succesvolle oorlogvoering. Noem twee monumenten die dat goed illustreren.

1)De Ara Pacis op het Marsveld
2) Het Hadrianeum, de tempel van de vergoddelijkte Hadrianus op het Marsveld
Op beide monumenten worden afbeeldingen van oorlog, oorlogsgoden en oorlogsbuit afgewisseld met afbeeldingen van vreedzame situaties en vreedzame personificaties.

Hoe werd ‘vrede’ beschouwd in het Griekenland van de 4e en 5e eeuw, in de hellenistische tijd en in de Romeinse tijd?

1)Griekenland 4e en 5eE: koinê eirênê (algemene vrede) moest ertoe leiden dat alle poleis vrij en autonoom konden zijn (idee voortvloeiend uit een periode van oorlogen in de 4eE).
2)Hellenistische tijd: vrede is een tijdelijke relatie tussen één of meer staten: een voorwaarde voor welvaart en veiligheid.
3)Romeinse tijd vanaf Augustus: vrede is de ideale toestand voor de mensheid (idee voortvloeiend uit de politieke stabiliteit die Augustus’regering bracht na een periode van burgeroorlogen)

Hoe werd de vrede vanaf keizer Augustus door de Romeinen gepropageerd

Ideale toestand voor de mensen voortvloeiend uit de politieke stabiliteit die Augustus bracht.

Wat verstaat men onder de Pax Romana?

-Onder Pax Romana (Romeinse vrede) verstaat men meestal de periode van relatieve rust en vrede in het Romeinse Rijk tussen 27vC (Augustus) – 180nC (Marcus Aurelius ȶ).
-Deze vrede werd streng bewaakt door een staand leger van meer dan 30 legioenen dat mobiel en snel inzetbaar was.
-De Pax Romana kon bestaan dankzij een goed georganiseerd bestuursapparaat, een goed administratief systeem, uitstekende logistiek en infrastructuur, een goed werkend gerechtelijk apparaat en een pragmatische politiek.
-De Pax Romana zou recht, veiligheid en gelijke uitvoering van wetten binnen het keizerrijk moeten garanderen.

Hoe zag Seneca de Pax Romana?

Volgens Seneca (4vC – 65nC) onderscheidde de beschaafde Romeinse wereld zich door de Pax Romana van barbaarse stammen.

Welke periode staat bekend onder de naam Pax Romana en wat garandeerde deze Pax Romana

Periode vanaf Augustus tot dood van Marcus Aurelius in 180, garandeerde recht, veiligheid en gelijke uitvoering van wetten binnen het keizerrijk

Uit welke onderdelen bestond de Pax Romana

Vrede die Augustus bracht door beëindiging van de burgeroorlogen (pax Augusta)
Vrede van Romeinse volk ter land en ter zee (pax popul Romana terra marique)

Hoe gaf Augustus letterlijk uitdrukking aan zijn vredespolitiek?

Door het ritueel sluiten van de deuren van de tempel van Janus, de god van doorgang en begin, op het Forum Romanum.

Hoe kon het dat het Romeinse rijk zich tijdens de vredesperiode Pax Romana toch gestaag uitbreidde?

De Romeinse machtsideologie stond toe dat de vrede gewapenderhand en met geweld bevochten en verdedigd werd.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Cultuurgeschiedenis van de oudheid | 9789040077722 | Nathalie de Haan, et al

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Onderwerpen die gerelateerd zijn aan Oorlog en vrede - Oorlog en vrede in de macedonische, hellenistische en romeinse wereld - Gevolgen van oorlogvoering

Oorlog en vrede - Oorlog en vrede in de macedonische, hellenistische en romeinse wereld