Hellenistisch Alexandrië: centrum van wetenschap en cultuur - Religieuze ontwikkelingen

16 belangrijke vragen over Hellenistisch Alexandrië: centrum van wetenschap en cultuur - Religieuze ontwikkelingen

Wanneer waren de Grieken al op de hoogte van religieuze gebruiken in Egypte?

In de zevende eeuw v.Chr., door onder meer contacten met de Griekse handelsnederzetting Naucratis in de Nijldelta.
Vanaf de vijfde eeuw v.Chr. via het werk van de Griekse geschiedschrijver Herodotus.

Ook op terrein van religie moesten de Macedoniërs een manier vinden om alle bevolkingsgroepen tevreden te stellen en aan zich te binden. Hoe?

  • De Egyptenaren bleven hun goden in hun tempels vereren
  • In Egypte speelde de farao een centrale rol en de nieuwe koningen stapten in deze rol
  • Ze lieten veel tempels restaureren en nieuwe tempels sloten aan bij de aanwezige stijl
  • Voor de Egyptische bevolking gedroegen zij zich als farao en lieten zich als een traditionele farao afbeelden
  • In standbeelden lieten Polemaeus II en zijn vrouw (zus) zich als farao en Egyptische godin Isis afbeelden deze stonden in de haven van Alexandrië

De Grieken waren al vóór de stichting van Alexandrië op de hoogte van de religieuze gebruiken in Egypte. Hoe?

-Door contacten met de Griekse handelsnederzetting Naucratis in de Nijldelta
-Vanaf de 5eEvC via het werk van Herodotus, die in zijn beschrijving van Egypte (Historiën 2) sommige Griekse en Egyptische goden aan elkaar gelijk stelt
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Al in de 7de eeuw v.Chr. waren de Grieken op de hoogte van de religieuze gebruiken in Egypte door handelscontacten en via werk van de geschiedschrijver Herodotus, in zijn werk stelt hij de Griekse goden gelijk aan de Egyptische, welke goden worden door hem gelijkgesteld

  • Zeus = Ammon
  • Dionysus = Osiris
  • Hermes = Toth
  • Aphrodite of Demeter = Isis

Vanuit het hof in Alexandrië hebben twee ontwikkelingen op religieus terrein plaatsgevonden, welke

  1. Ptolemaeus I Soter creëerde de godheid Serapis en stimuleerde diens verering
  2. Ptolemaeus II Phladelphus ontwikkelde Serapis verder en introduceerde een cultus voor de Ptolemeïsche dynastie

Welke aspecten zagen de Grieken in Serapis?

- Zeus (vader)
- Pluto (onderwereld)
- Dionysus (vruchtbaarheid)
- Asclepius (genezing)

Op welke oude Egyptische cultus bouwden de eerste Ptolemaeïsche vorsten voort voor de nieuwe godheid Serapis?

-Op de cultus voor de ‘Apis-stier’ in Memphis.
-De Apis-stier vervulde een belangrijke rol bij de rituelen die werden uitgevoerd wanneer een nieuwe farao zijn goddelijk ambt aanvaardde.

Wat was voor de Ptolemaeïsche vorsten het voordeel van de nieuwe godheid Serapis?

Met de nieuwe god Serapis (de naar Osiris-Apis getransformeerde, gestorven Apis-stier) konden zij Egyptische goddelijke aspecten acceptabel maken voor verschillende groepen in hun koninkrijk.

Wat hield de verering van de Apis-stier in

De Apis-stier had een belangrijke rol bij de rituelen als de farao zijn goddelijk ambt aanvaarde. Alexander was na de bevrijding van Egypte naar Memphis gegaan om te offeren aan de Apis-Stier. Als deze stier stierf transformeerde deze in de godheid Osiris-Apis en deze werd door de al aanwezige Grieken in Memphis vereerd

Waardoor was de nieuwe godheid Serapis acceptabel voor zowel Grieken en Macedoniërs als Egyptenaren?

-Het Apis-aspect legde een verband met het goddelijk ambt van de koning
-Het Osiris-aspect had door de mythische relatie van Osiris met Isis vooral betrekking op vruchtbaarheid en de relatie met de onderwereld
-Serapis kreeg een Grieks uiterlijk: een zittende oude man met een baard en een vat of maat voor het graan op zijn hoofd (Serapis had aspecten van Zeus, Dyonisos, Pluto  en Asklepios)
-De priesters wisselden jaarlijks (zoals de Grieken gewend waren)

Voor de Grieken in Egypte en de andere Ptolemeïsche gebieden werden Serapis  en Isis de belangrijkste goden. Hoe ontwikkelde Isis zich in de hellenistische periode?

-Op Egyptische afbeeldingen wordt zij vaak zittend afgebeeld met een ankh (symbool van het eeuwige leven), soms met het kind Horus op schoot, en als hoofdtooi (afhankelijk van haar functie) een troon, of koehoorns met een zonneschijf ertussen
-vanuit Alexandrië ontwikkelt zij zich in het hele Middellandse Zeegebied tot een godin van hoge status met tal van bijnamen die haar verschillende functies aanduiden
-Isis is in de hellenistische en (later) de Romeinse wereld te herkennen aan de ISIS-knoop op haar borst, en een kroon van korenaren, koehoorns, zonneschijf en struisvogelveren.

De Grieken zagen in Separis aspecten van Zeus, Pluto, Dionysus en Asclepius. Serapis en Isis werden voor de Grieken de belangrijkste gemeenschappelijke goden. Het uiterlijk van de godin Isis verandert in de loop van de tijd, op welke wijze

In de Egyptische tijd wordt zij afgebeeld met een ankh, symbool van eeuwige leven. Afhankelijk van haar rol wordt ze afgebeeld:
  • zittend met een troon op haar hoofd, relatie met farao
  • vrouw met hoofdtooi van koehoorns met daartussen zonneschijf, als Hathor
  • Met kind Horus op schoot, als moeder relatie met Osiris
In de hellenistische en Romeinse tijd is zij te herkennen aan haar kroon van korenaren, koehoorns, zonneschijf en struisvogelveren en karakteristieke Isis-knoop op haar borst.
Vanuit Alexandrië ontwikkeld zij zich in het Middellandse Zeegebied tot een godin met een hoge status.

De grote tempel voor Serapis  in Alexandrië, het ‘Serapeum’, werd door historicus Ammianus Marcellinus (330-400) de mooiste tempel naast die van Jupiter Capitolinus genoemd. Door wie werd de tempel gebouwd? En door wie werd de tempel uiteindelijk verwoest?

-Ptolemaeus III Euergetes  (246-221) bouwde hem op de plaats waar onder Ptolemaeus I Soter al een kleiner heiligdom voor Serapis en Isis had gestaan.
-De beroemde (nog overeind staande) ‘pilaar van Pompeius’ werd in 297 door keizer Diocletianus opgericht.
-Bisschop Theophilus gelastte in 391 de verwoesting van de tempel, toen de aanhangers van het christendom de volledige macht in de stad hadden verworven.

Koningschap en religie waren in de hellenistische wereld nauw met elkaar verbonden. Op welke manieren kreeg deze relatie gestalte

  • Dynastie en haar leden stonden onder speciale bescherming van een godheid
  • Vorsten werden geassimileerd of geïdentificeerd met bepaalde godheden (Arsinoë II - Isis)
  • Koningshuis vestigde een officiële cultus voor overledenen en levende leden van de dynastie met een bijbehorend festiviteiten de Ptolemaea
  • Ptolemaeus II en zijn echtgenote en zuster Arsinoë II lieten zich al bij het leven vereren als theoi adelphoi broer-zustergoden

Bij het terras van het ‘Serapeum’ stond ook een klein gebouwtje: de Nilometer. Waartoe diende dat?

In de Nilometer kon de hoogte van het Nijlwater gemeten worden. Dit was van belang om de opbrengst van de oogst te kunnen schatten voor het innen van de belastingen.

Koningschap en religie waren in de hellenistische wereld van Alexandrië nauw met elkaar verbonden. Geef enkele voorbeelden.

-De leden van de dynastie stonden onder speciale bescherming van een godheid (Dionysos, Serapis)
-Vorsten werden geassimileerd of geïdentificeerd met goden
-het koningshuis zelf vestigde een cultus voor haar levende en overleden familieleden.
-Ptolemaeus I en zijn vrouw Berenice werden na hun dood opgenomen onder de goden op de Olympus, zij werden theoi soteres (reddende goden)
-Ptolemaeus II en zijn vrouw Arsinoë II lieten zich bij leven al goddelijk verklaren, zij werden theoi adelphoi (broer-zustergoden)

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo