Ravenna in de late oudheid - De heerschappij van koning Theoderik

24 belangrijke vragen over Ravenna in de late oudheid - De heerschappij van koning Theoderik

Wanneer vond de 2de bloeiperiode van Ravenna plaats en onder wie

Ostrogotische koning Theoderik die heerste over Italië van 493 tot 526, met het centrum van zijn koninkrijk in Ravenna

Wie was koning Theoderik (4)?

-De Ostrogotische koning Theoderik versloeg de Germaanse heerser Odoaker die in 476 het West-Romeinse rijk onder de voet gelopen had
-Theoderik heerste vanuit Ravenna over Italië van 493 tot en met 526
-Hij was schatplichtig aan de Oost- Romeinse keizer, maar regeerde effectief als ‘onderkeizer’
-Hij maakte Ravenna tot centrum van
----de Romeins-civiele autoriteit
----de Gotisch-militaire autoriteit
----cultuur, kennis en wetenschap (geleerden als filosoof Boëthius (480-524) en schrijver Cassiodorus (485-585))

Welke instituties zetelden in het paleis van Theoderik in Ravenna

  • Romeins-civiel bestuur
  • Gotisch-militair bestuur
  • Centrum van kennis en wetenschap
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Welke bouwactiviteiten ontplooide Theoderik in Ravenna (3)?

-Restauratie van het aquaduct van Trajanus
-De Basilica van Hercules (gebouw met publieke functie naar Romeinse traditie)
-Zijn paleis* met de paleiskerk (nu Sant’Apollinare Nuovo)
* waarschijnlijk gebouwd op de resten van de residentie van Honorius en Galla Placidia

Er is zeer weinig bekend van de residenties van Theoderiks voorgangers. Hoe komen we toch aan informatie over zíjn paleis? (4)

-Uit de opgraving van een villa-achtig gebouw met kamers rondom een centrale binnenplaats (= een klein deel van het paleiscomplex)
-Uit een mozaïek in de Sant’Apollinare Nuovo waar de Chalkê  staat afgebeeld
-Uit de vergelijkbare vorm van het paleis in Constantinopel waar Theoderik was opgegroeid
-Uit het Liber pontificalis, het 9e eeuwse bisschopsboek van Ravenna waarin twee delen van het paleis worden genoemd:
----het triclinium (de eetzaal)
----de Chalkê (de ingangspoort, gelegen aan de Plateia Maior, een groot plein)

Bronnen over paleizen in Ravenna zijn schaars waarschijnlijk resideerde Honorius in een militair complex uit 1ste eeuw. Van Theoderiks paleis is slechts een klein deel opgegraven een villa-achtig gebouw met kamers rondom een centrale binnenplaats. Wel is er een beschrijving in het 9de-eeuwse bisschopsboek, welke onderdelen worden beschreven en welk paleis diende als voorbeeld

  • 2 delen het triclinium, eetzaal van paleis en Chalkê, ingangspoort deze staat ook afgebeeld op mozaïek in Sant Apollinare Nuovo
  • Grote paleis in Constantionopel stond model

Wat was de religie van koning Theoderik (2)?

-Koning Theoderik was een aanhanger van het arianisme, een stroming binnen het christendom die in de 4eE was ontstaan.
-Het arianisme als zodanig bestaat nu niet meer, maar het unitarisme dat in de 17e en 18e eeuw onder invloed van de Verlichting ontstond, is er een moderne variant van (wiki).

Aan wie wordt de christianisering van de Goten toegeschreven?

Ulfifa

Theoderik was een aanhanger van het arianisme, het 1ste concilie in Nicaea in 325 werd bijeengeroepen vanwege de controverse over identiteit van Christus, waar ging met name het debat over

Leer van Aexandrijse priester Arius die de exacte aard van Christus, zijn goddelijkheid en zijn menselijkheid en zijn verhouding tot God definieerde

Wanneer werden de eerste ariaanse kerken binnen de stadsmuren gebouwd?

Onder de heerschappij van Theoderik

Wat was Christus volgens de Arianen

Christus was een schepsel van God de Vader en kon daarom niet hetzelfde wezen zijn

Hoe werd het conflict tussen het arianisme en het orthodoxe christendom opgelost (2)?

-Het concilie van Nicea (325) werd bijeengeroepen juist vanwege de theologische controverse over de identiteit van Christus (wel of niet hetzelfde wezen)
-Het resultaat was de excommunicatie van Arius, en een geloofsbelijdenis waarin Christus werd gedefinieerd als houmousios (hetzelfde wezen) als God.

Wat was de uitkomst van het concilie van Nicaea

  • Excommunicatie van Arius
  • Formulering van geloofsbelijdenis waarin Christus werd gedefinieerd als zijnde van hetzelfde wezen als de Vader

Hoe ging het verder met het arianisme ná het concilie van Nicea (325) (3)?

-Ondanks de verwerping op het concilie bleef het arianisme nog gedurende de gehele 4eE invloedrijk*.
-Onder Theoderik bestonden arianisme en ‘trinitarisme’ (orthodoxie) vreedzaam naast elkaar
-Na Theoderiks dood (540) kwam er een einde aan de Gotische heerschappij en werden ook de ariaanse kerken in Ravenna orthodox
*In bepaalde periodes was het zelfs de overheersende religie, met name in het oosten van het Romeinse rijk. Sommige keizers (Constantius II, Valens) waren openlijk ariaans (wiki).

Waarom waren de Goten aanhangers van het Arianisme, bedenk door wie ze zijn gekerstend

  • Groep Goten werd bekeerd door Ulfila, bisschop die Gotisch alfabet heeft uitgevonden
  • Keizer Valens gaf een grote groep Goten die verslagen waren door de Hunnen om zich binnen grenzen van keizerrijk te vestigen mits ze zich bekeerden tot christendom
Ulifila en Valens waren arianen

Ten tijde van Theoderik leefden arianen en orthodoxen vredig naast elkaar, veel heersers waren aanhangers van het arianisme, zij namen geen orthodoxe kerken in beslag maar bouwden hun eigen kerken. Wat waren de belangrijkste kerken die Theoderik liet bouwen en hoe zagen deze eruit.

  • De paleiskerk drieschepige basilica met colonnades ondersteund door 12 zuilen elk. Basemensten, zuilenschachten, Korinthische kapitelen en impostblokken zijn van wit marmer, schip eindigde in halfronde apsis polygonaal aan exterieur. Uitbundig versierd met mozaïeken
  • Ariaanse kathedraal, kleine drieschepige basilica met 7 zuilen in iedere arcade met gedrongen proporties.

Welke kerken bouwde Theoderik (4)?

-De ariaanse paleiskerk (nu Sant’Apollinare Nuovo)
-De ariaanse kathedraal (nu Spirito Santo)
-Het ariaanse baptisterium aan de zuidwestzijde van de ariaanse kathedraal
-De orthodoxe aartsbisschoppelijke kapel, later gewijd aan apostel Andreas

Bij de bouw van zijn kerken volgde Theoderik de keizerlijke voorbeelden van Rome, Constantinopel en Ravenna. Leg uit (2).

-Zowel de (zeer ruime) paleiskerk als de (ietwat gedrongen) kathedraal hadden het model van de basilica. De kathedraal lijkt in proporties op de kerk van Johannes Studios in Constantinopel
-Het baptisterium was een dubbelschalige octagoon met een centrale ruimte en vier halfronde nissen, naar voorbeeld van het orthodoxe baptisterium

Wat is het enige orthodoxe gebouw dat onder Theoderik werd gebouwd

De aartsbisschoppelijke kapel gewijd aan Christus, gesticht door bisschop Petrus II (494-520), zie blz. 379

Waaruit blijkt volgens de auteurs de tolerantie van de Goten jegens de orthodoxen tijdens de heerschappij van Theoderik (2)?

-Uit de anti-ariaanse spreuk in de orthodoxe aartsbisschoppelijke kapel ‘Ego sum via, veritas et vita
-Uit het feit dat de bouw van de belangrijke orthodoxe kerken in Ravenna (San Vitale, Sant’Apollinare in Classe) begonnen is onder Gotische heerschappij.

Theodorik volgde met zijn regering en bouwkunst keizerlijke voorbeelden van Rome, Constantinopel en Ravenna, op welke wijze

  • Vorm van regeren
  • Vorm van Bouwen
  • Begraven in mausoleum ten noordoosten van Ravenna zie blz. 380

Waar is Theoderik begraven (3)?

-In het mausoleum dat nog tijdens zijn leven voor hem werd gebouwd, ten n.o. van Ravenna
-Het mausoleum met octagonale plattegrond en 2 verdiepingen, is gebouwd met massieve steenblokken uit Istrië
-Qua ontwerp gaat het terug op de hellenistische keizerlijke mausolea, maar vanwege de monoliet als koepel is het een uniek gebouw te noemen

Na Theoderiks dood in 526 werd Ravenna in 540 ingenomen door de Byzantijnse generaal Belisarius. Was dat het einde van de Ostrogotische heerschappij in Italië?

Nee, dat duurde nog tot 552 toen de Ostrogotische koning Totila verslagen werd door Belisarius’ opvolger Narses.

Bij de reconciliatio werd een deel van de decoratie uit de tijd van Theoderik vervangen. In hoeverre had dit te maken met een typische ariaanse iconografie daarvan (3)?

Dat is onduidelijk:
-Er is niets bekend over een typisch ariaanse iconografie
-Het is onduidelijk of de verwijdering van de decoratie verklaard kan worden uit de tegenstelling tussen orthodoxen en arianen
-Het lijkt erop dat een rituele herwijding alleen meestal voldoende was om de ariaanse kerken geschikt te maken voor de orthodoxe rite

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo