De rechter in de democratische rechtsstaat - Rechtersstaat, gouvernement des juges, magistrocratie, dikastrocratie?

7 belangrijke vragen over De rechter in de democratische rechtsstaat - Rechtersstaat, gouvernement des juges, magistrocratie, dikastrocratie?

Is Nederland aan te merken als een rechtersstaat, gouvernement des juges, magistrocratie of dikastrocatie?


Niet echt:


  • Lang niet al het recht is rechtersrecht;
  • Rechtersrecht, voor zover besluiten gebaseerd op in Nederland gemaakt recht, kan altijd gecorrigeerd worden door wetgever.
  • Alleen bij transnationaal/internationaal recht heeft de wetgever inderdaad geen correctiemogelijkheid. > In theorie mogelijk, maar in praktijk onmogelijk om iets te wijzigen.

Is Nederland aan te merken als een rechtersstaat, gouvernement des juges, magistrocratie of dikastrocatie?


Niet echt:


  • Lang niet al het recht is rechtersrecht;
  • Rechtersrecht, voor zover besluiten gebaseerd op in Nederland gemaakt recht, kan altijd gecorrigeerd worden door wetgever.
  • Alleen bij transnationaal/internationaal recht heeft de wetgever inderdaad geen correctiemogelijkheid. > In theorie mogelijk, maar in praktijk onmogelijk om iets te wijzigen.

Waarom is de discussie over de dikatrocratie weer opgewaaid?

Het is namelijk de rechter, in plaats van de wetgever, die in laatste instantie beslist over de verenigbaarheid van in Nederland gemaakte wetgeving met hoger Europees en internationaal recht
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart


Het aloude debat over de plaats van de rechter in de democratische rechtsstaat heeft door de gelaagde rechtsorde een nieuwe lading en actualiteit gekregen. Waarom is de discussie weer opgewaaid?

De rechter beslist namelijk in laatste instantie over de verenigbaarheid van in Nederland gemaakte wetgeving met hoger Europees en internationaal recht. De wetgever kan namelijk moeilijk corrigeren.

Rechtersstaat, gouvernement des juges, magistrocatie en dikastocratie, hiervan is geen sprake omdat:

Lang niet alle recht is rechtersrecht. En door de rechter op Nederlands gebaseerd recht kan door de wetgever gecorrigeerd worden.
Op peepshows moest het btwtarief van 6% van toepassing zijn, zo oordeelde het gerechtshof. De wetgever nam hierna in de wet op dat het verlaagde tarief van 6% niet geldt voor peepshows. Aldus Corstens , 'De rechtstaat moet je leren', blz 75-76.

Welke uitspraken relativeren het feit dat Nederland, vanwege die macht van de rechter om het laatste woord te hebben over de verenigbaarheid met Nederlandse en Internationale/Europese wetgeving, een rechtersstaat is?


  • De rechter velt alleen oordelen over zaken die hem worden voorgelegd;
  • De rechter is juist bij de toepassing van transnationaal en internationaal recht vaak terughoudend;
  • Lang niet alle gevallen waarin de rechter nationale wetgeving toetst aan hoger recht leiden tot rechtsvorming.
  • Veel rechterlijke rechtsvorming op basis van internationaal en transnationaal recht kan op veel draagvlak rekenen.

De discussie over dikastocratie is een oude discussie in een nieuw jasje door de opkomst en groei van de gelaagde rechtsorde. Welke kanttekeningen:

1. Rechter velt alleen oordelen over zaken die hem worden voorgelegd.
2. Bij toepassing internationaal en transnationaal recht is de rechter juist terughoudend
3. Niet in alle gevallen waarin de rechter nationale wetgeving toetst aan hogere wetgeving leidt dit tot rechtsvorming.
4. Rechtelijke rechtsvorming kan vaak op een breed draagvlak rekenen, de wetgever past vaak voortvarend de wet aan.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo