De rechter in de democratische rechtsstaat - Argumenten voor het primaat van de wetgever

9 belangrijke vragen over De rechter in de democratische rechtsstaat - Argumenten voor het primaat van de wetgever

Wat zijn argumenten voor het primaat van de wetgever?

  1. de wetgever is gekozen, terwijl de rechter is benoemd voor het leven
  2. de rechter is minder goed geëquipeerd voor rechtsvorming dan de wetgever
  3. de rechter neemt een beslissing over de uitleg van het recht die onmiddellijk geldt voor de procespartijen (geen overgangsrecht, probleem rechtszekerheid)
  4. de bevoegdheid van de rechter tot rechtsvorming is nergens in de Grondwet vastgelegd.

Wat is het eerste, in dit geval politiek-theoretische, argument waarom het primaat van rechtsvorming bij de wetgever ligt en wat bedoelt men met judicial restraint en political question?


De wetgever is gekozen, terwijl de rechter is benoemd voor het leven.


Het is normaal in een democratie dat burgers onder de wetten leven van de door hun gekozen vertegenwoordigers. Rechtsvorming zou ondemocratisch zijn, omdat de rechter niet is gekozen.



Een rechter mag beslissen bij vragen over de inrichting van de staat, maar moet ook terughoudend zijn. > De rechter mag zijn hand niet overspelen (judicial restraint) en moet zich niet te veel bemoeien met keuzes die door politici zijn gemaakt (political question).

Wat is het eerste, in dit geval politiek-theoretische, argument waarom het primaat van rechtsvorming bij de wetgever ligt en wat bedoelt men met judicial restraint en political question?


De wetgever is gekozen, terwijl de rechter is benoemd voor het leven.


Het is normaal in een democratie dat burgers onder de wetten leven van de door hun gekozen vertegenwoordigers. Rechtsvorming zou ondemocratisch zijn, omdat de rechter niet is gekozen.



Een rechter mag beslissen bij vragen over de inrichting van de staat, maar moet ook terughoudend zijn. > De rechter mag zijn hand niet overspelen (judicial restraint) en moet zich niet te veel bemoeien met keuzes die door politici zijn gemaakt (political question).
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat stelde oud-president van de HR Corstens over het primaat van de wetgever?

  • "De rechter fungeert in een democratie. Dit betekent dat de hoofdlijnen van de inrichting van de staat en samenleving door de wetgever worden bepaald. Dat uitgangspunt heb ik als president van de HR ook altijd uitgedragen. Je zou dit het democratiebeginsel kunnen noemen.
  • Het betekent dat de rechter terughoudend moet zijn als hem vragen worden voorgelegd die aan de inrichting van de staat en samenleving raken. Hij zal moeten beslissen, maar soms dus toch terughoudend."

Wat is de doctrine van judicial restraint en political question?

Een rechter moet bij vragen over de inrichting van een staat en samenleving beslissen, maar moet ook terughoudend zijn. Een rechter moet niet zijn hand overspelen (te ver gaan) judicial restraint, en hij moet zich niet te veel bemoeien met keuzes die door politici zijn gemaakt political question.

Wat is het tweede, tevens politiek-theoretische, argument waarom het primaat van rechtsvorming bij de wetgever ligt?

Een rechter is minder geëquipeerd dan een wetgever, omdat:

  • Rechter reageert alleen op rechtsvraag bij een concreet geschil en kan daarom niet zomaar nieuwe wetgeving voorstellen;
  • Rechter is gebonden aan tijd en wetgever kan alle tijd nemen en dingen goed overwegen;
  • Rechter heeft geen deskundig expertise-apparaat dat de gevolgen van een wet overziet. Wetgever dus wel (ttBS, ambtenaren).

Wat is het derde, in dit geval praktische en principiële, argument en wat is het vierde, in dit geval juridische, argument waarom het primaat bij de wetgever ligt?


3: De rechter neemt een beslissing voor de uitleg van het recht dat onmiddellijk geldt voor de procespartijen.


  • Geldt ook met terugwerkende, er dus geen overgangsrecht > Wetgever kan dit wel invoeren.
  • Probleem met rechtszekerheid, maar rechter zorgt ervoor dat zijn uitspraak redelijk voorzienbaar is.

4: De bevoegdheid tot rechtsvorming van de rechter is nergens in de Grondwet vastgelegd; het is alleen af te leiden uit artikel 79 en 81 RO en artikel 13 Wet AB.

Wat is het derde, in dit geval praktische en principiële, argument en wat is het vierde, in dit geval juridische, argument waarom het primaat bij de wetgever ligt?


3: De rechter neemt een beslissing voor de uitleg van het recht dat onmiddellijk geldt voor de procespartijen.


  • Geldt ook met terugwerkende, er dus geen overgangsrecht > Wetgever kan dit wel invoeren.
  • Probleem met rechtszekerheid, maar rechter zorgt ervoor dat zijn uitspraak redelijk voorzienbaar is.

4: De bevoegdheid tot rechtsvorming van de rechter is nergens in de Grondwet vastgelegd; het is alleen af te leiden uit artikel 79 en 81 RO en artikel 13 Wet AB.

Wat is het vierde, in dit geval juridische, argument waarom het primaat van rechtsvorming bij de wetgever ligt?

De bevoegdheid van de rechter tot rechtsvorming is nergens in de Grondwet vastgelegd; het kan alleen worden afgeleid uit artikel 79 en 81 RO en artikel 13 Wet AB.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo