Het ontstaan van de moderne staat: massademocratie en interventiestaat
50 belangrijke vragen over Het ontstaan van de moderne staat: massademocratie en interventiestaat
Waarom kwam de ind rev in Rusland pas in 1890 op gang terwijl hervormingen al in 1860 waren doorgevoerd? En welke persoon heeft ervoor gezorgd dat het uiteindelijk op gang kwam?
De hervormingen hadden incubatietijd nodig en een sterke man die het vorm gaf.
Sergej Witte (1892-1903) was de sterke man - minister van Financiën - die zag dat Rusland niet alleen economisch maar ook politiek gekoloniseerd zou worden zodra het niet snel industrialiseerde.
1. Door welke redenen was het klassiek liberalisme na ±1880 op zijn retour? (5)
- Herstellen van het conservatisme
- Concurrentie van het socialisme
- Door een crisis bleek het liberalisme niet het ‘wondermiddel’
- Komst van massademocratie en interventiestaat
- Culturele revolutie: ratio en vooruitgang werden in twijfel getrokken
2. Geef twee redenen voor het ontstaan van massa-ideologieën (socialisme, nationalisme, Christen-Democratie).
2. Groepen met een (nieuwe) politieke macht moest deze goed mogelijk verkopen met de strijd van
de ideologie.
- Hogere cijfers + sneller leren
- Niets twee keer studeren
- 100% zeker alles onthouden
Voor mijn 1e tentamen haalde ik een 6. Toen ben ik gaan zoeken naar manieren om beter te leren en ben ik Study Smart tegen gekomen. Sindsdien heb ik een 9,0 - 8,0 - 7,6 - 8,0 - 8,0 gehaald. Ik raad het echt íédereen aan die het maar horen wil. Ik ben er zo blij mee!!
Met mijn oude methode was ik geslaagd voor maar 3 van de 8 vakken. Sinds ik mijn aantekeningen digitaal maak in study smart, ben ik voor alle vakken de éérste keer geslaagd. StudySmart neemt voor mij de stress van slagen of niet slagen weg.
Door StudySmart gaat het op zo veel vlakken beter met mij. Eerst had ik continu studiestress en ik had nergens tijd voor. Nu voel ik mij rustig en zelfverzekerd (door gebruik van het programma). Eerst haalde ik meestal een 7, nu vaak een 8 of zelfs een 9.
Hey Chris, ik wil je echt hartelijk danken voor het ontwikkelen van het platform. Ik haalde hiervoor altijd rond de 6/10 voor m'n tentamens, nu een 8,6, een 7,9 en een 7,6!!
Sinds ik Study Smart gebruik, is mijn gemiddelde 1 punt gestegen. Ik heb zelfs een statistisch vak met een 10/10 afgerond terwijl ik slecht ben in statistiek. Nu volg ik extra vakken omdat vorig jaar zo goed ging door Study Smart. Veel dank!
Sinds ik ben gaan leren met StudySmart ben ik geslaagd voor al mijn examens!!! Geen herexamens!! Eerst was ik al blij met een voldoende en nu haal ik alleen maar goede cijfers. Veel dank!
Ik heb alle vakken die ik met Study Smart heb geleerd gehaald. Met rechten ben ik van een 5 naar een 8 gegaan! Ik weet nu zeker dat ik al mijn vakken gewoon ga halen.
Ik dacht altijd dat ik goed studeerde. Mijn cijfers waren ook prima. Ik had mij nooit kunnen voorstellen dat ik zo veel beter en sneller zou studeren door het toepassen van deze vaardigheden.
Ik voel mij voor het eerst 100% zeker over de manier waarop ik leer. Ik heb nu het complete overzicht en de structuur die ik nodig had
Door Study Smart kreeg ik weer plezier in het studeren en haalde ik direct betere cijfers. Alles ging ineens beter. Ik raad Study Smart enorm aan aan scholieren en studenten.
Met dit plaform kan ik super snel en gestructueerd studeren. Ik ben nooit meer de weg kwijt in de stof of in mijn aantekeningen en maak veel sneller goede samenvattingen.
Eerst waren mijn aantekeningen een zooitje. Nu gebruik ik Study Smart en studeer ik super gestructureerd. Het helpt mij om tijd te besparen waardoor ik ook andere dingen kan doen die ik belangrijk vind.
Leerlingen die met het systeem hebben gewerkt hebben gewoon een beter resultaat behaald. Het systeem past alle leertrucjes zo toe, dat zowel de kinderen die goed scoren, maar ook zij die minder scoren, aan hun trekken komen.
Hey Chris, ik wil je enorm bedanken. Het vak waar ik vorig jaar nog net een 5,5 voor haalde, heb ik nu voor ditzelfde vak maar liefst een 9,7 gehaald! Mede dankzij jouw methode! Heel erg bedankt!
Het grootste effect is dat mijn kind veel enthousiaster is over school! Elke ouder wilt graag dat zijn kind het goed doet op school, en Study Smart draagt daar aan bij.
Dankzij StudySmart heb ik vorig jaar al mn examens gehaald en ook veel betere punten gehaald. Maar bovenal heb ik nu gewoon een heel goede studiemethode onder de knie, waarmee ik zeker weet dat ik de rest van mijn studie gewoon ga halen.
Welk beleid hanteerde Sergej Witte (1892-1903) waardoor de industrialisatie op gang kwam?
Aantrekken buitenlandse investeerders middels winstgaranties, subsidies en Gouden Standaard (1897) uit vooral Fra, waardoor schuld opliep maar wel geïnvesteerd kon worden. Ondernemers aangetrokken door soepele arbeidswetgeving. Protectionistisch beleid om importen laag te houden. Aantrekken Duitse technici en managers. Spoorwegnetuitbreiding (Trans-Siberische spoorlijn tussen Vladivostok en St. Petersburg).
Waarom maakte de industrialisatie staatsinterventie noodzakelijk?
Slumproblemen – grote armoede, ellende en uitbreken ziektes door slechte voorzieningen. Sloeg ook over naar betere wijken.
Maatregel – gemeenten regelden woningbouw, gas- en watervoorzieningen, riolering.
Sociale problemen – kinder- en vrouwenarbeid en slechte bescherming arbeiders bij crisis.
Maatregel – centrale overheid regelde wet op kinder- en vrouwenarbeid, sociale regelingen voor ziekte, ouderdom en werkeloosheid.
Politieke noodzaak:
Sociale wetgeving verbeterde situatie arbeidersklasse, deze politiek ontwaakte massa mocht niet vervreemden van de bestaande orde.
Humanitaire noodzaak:
Armoede bleek geen karakterfout, maar het gevolg van economische conjunctuur waar een kwetsbare groep geen verweer tegen had.
Waarom kreeg de snelle groei een wat kunstmatig karakter en hoe werd dat duidelijk?
Staat trad op als ondernemer en men was te afhankelijk van het buitenland mbt kapitaal en mankracht. De crisis in Europa in 1901 maakte dat duidelijk, daar de Russische economie ineen zakte. Sociale en politieke prijs van Wittes politiek was erg hoog en maakte het proletariaat opstandig en de adel ontevreden (landonteigening en verlies fiscale en financiële privileges.
Hoe kreeg de burger ook meer invloed op de staat?
uitbreiding kiesrecht in heel europa (Behalve rusland: ingevoerd maar weer teruggedraaid)
ontstaan van moderne vakbonden en beroepsorganisatie voor arbeiders
one issue-bewegingen (nationalistische zaken , vloot, koloniën, tariefmuren en in GB de vredesbeweging
Welke politieke partijen gingen zich - veelal ondergronds - ontwikkelen nadat in 1890 de politieke spanningen toenamen in Rusland?
De kadetten, sociaal-revolutionairen en de marxisten.
4. Geef aan welk ideologisch conflict er tussen de aanhangers van het socialisme kan ontstaan bij het uitbreken van een eventuele oorlog.
5. Wat is binnen de Christendemocratische leer het idee met betrekking tot volkssoevereiniteit (en waarom?)
6. Rond 1870 leek er een geslaagde emancipatie/assimilatie voor de Joodse bevolking in Europa.
Geef aan welke zaken dit idee bevestigen.
- De Joden werden loyale staatsburgers en gaven hun afzondering van de samenleving op.
- ze kregen gelijke rechten
- Werden toegelaten in het maatschappelijk leven – beroepen, liberale en sociale politiek
6b. Waarom ging deze schijnbare geslaagde emancipatie/assimilatie uiteindelijk tegen de Joden werken?
Bovendien waren de joden zeer succesvol in de maatschappij, met name in kapitalistische beroepen en politiek. Hierdoor werden ze door tegenstanders van de moderne maatschappij gezien als de grondlegger van het modern kapitalisme. Door gebrekkig politiek en maatschappelijk inzicht was de jood als zondebok makkelijker te bestrijden dan de werkelijke, ingewikkelde processen.
Na 1901 vonden de Russen een oorlog nodig. Tegen wie, waarom en hoe liep het af?
Oorlog vond men nodig, tegen Japan om Mantsjoerië. Werden vernietigend verslagen.
Hoe verliep het proces van oorlog Rus-Jap (1904) naar Bloedige Zondag? En wat waren de gevolgen?
Na de verloren oorlog overal onlusten met als gevolg demo's 9 jan 1905 St. Petersburg. Men smeekte de tsaar zijn slechte raadgevers heen te zenden. Demonstranten wilden een volksvergadering om er zeker van te zijn dat ze zouden vertrekken. De kozakken opende het vuur op het vredig protest, zodat portretten van de tsaar werden vernietigd: Bloedige Zondag. De loyaliteit tussen volk en tsaar spatte uiteen. Oppositionele groepen verenigden zich: adel, bourgeoisie, arbeiders, boeren etc. Startsein revolutie.
8. Bismarck stond aan de basis van het bondgenootschap tussen de Junckers (Duitse grootgrondbezitters) en de bourgeoisie. Wat was de achterliggende gedachte van dit bondgenootschap?
9 De 3e Republiek in Frankrijk maakte een instabiele indruk. In de praktijk viel dat echter mee. Geef daarvoor 3 redenen.
2. Veel wisselende kabinetten, maar vaak dezelfde personen die terugkeren (op andere plaatsen).
3. Door sterke bureaucratie bleef er continuïteit in beleid.
Wat gebeurde er toen de tsaar hoorde van de sovjets?
De tsaar besloot concessies - bij gebrek aan militairen die in Oost-Azië vochten - te doen en stelde een doema (parlement) in, beloofde constitutie en schafte de afkoopsommen van 1861 af.
10. Waarom zette de industriële revolutie in Rusland later door dan bij de andere grootmachten in Europa? (5)
- Graaf Witte was wel sterk: zonder industrialisatie werd Rusland een economische en politieke
kolonie van West-Europa.
- Voor 1890 was er geen kapitaal om te investeren in de industrialisatie
- Er waren geen arbeiders in de steden, want er was een agrarische samenleving
- Er was geen technologische kennis
Hoe kwam de eerste revolutie in 1906 ten einde?
Leger keerde in 1906 terug uit Azië en het kwam tot bloedige represailles.
11. Op het einde van de 19e eeuw werd Engeland als grootmacht ernstig bedreigd door Duitsland (en de Verenigde Staten). Welke oorzaken kun je daarvoor aangeven? (3)
Andere landen werden ook imperialistisch.
De wet van de remmende voorsprong: het voordeel was weg.
Er kwam een verzet van de Ieren tegen de Britse Unie – interne zwakte.
Welke hervormingen voerde Stolypin (1906-1911) in en waarom?
Tbv stabilisering modernisatie van Rusland en sociale basis voor het tsarisme beperkte Stolypin het kiesrecht, ontbond de boerengemeenschap als revolutionaire onrust en vooruitgangsremmer. Hij wilde klasse individuele sterke boeren - de koelakken - om de landbouw te kunnen moderniseren en voor landbouwoverschot zouden zorgen. Zwakke boeren moesten vertrekken naar de fabrieken. Creëerde afgebakende stukken land door vele verplichte ruilverkavelingen.
Beschrijf hoe de optimisten tegen het veronderstelde 'proces van liberalisatie en modernisatie' aankijken.
De optimisten menen dat er inderdaad sprake was van modernisatie: ook na 1906 industriële groei, economische ontwikkeling stabieler dan vóór 1905, kleinere rol staat en buitenlands kapitaal en een sociale/ politieke stabilisatie. Ook zien zij een arbeidersbeweging die reformistischer werd, en ook de boeren tevredener. Vonden het doema-experiment succesvol. Zien Rus pad betreden van West-Eur en Dui vóór hen en WOI gooide roet in het eten.
Wat is het belangrijkste verschil tussen liberalisme en de interventiestaat?
Beschrijf hoe de pessimisten tegen het veronderstelde 'proces van liberalisatie en modernisatie' aankijken.
Hoe probeerden de klassiek-liberalen toch nog invloed te houden toen zij merkten dat zij de steun verloren?
Duitsland
Wat was de visie ('60-'70) van H.U. Wehler op de sonderweg?
Wat maakte de 3e republiek rond 1890 kwetsbaar?
-het ontbreken van een parlementaire traditie
-zwakke leiders in een opportunistische cultuur - bedachtzaam, voorzichtig. Sterke leiders zoals Gambetta en Clemencau werden gedwarsboomd
-politieke instabiliteit - het parlement (wetgevend) overheerste de regering (uitvoerend) sterk. Het Parlement bestond uit een groot aantal niet-homogene stromingen die coalities moesten vormen. Kleine groepen en zelfs individuen konden het kabinet wegstemmen. Gevolg: 60 kabinetten in 44 jaar..
-schandalen - omkoping, handel in lintjes door de zoon van de president
Extern
-Anarchisme & terreurdaden - internationaal verschijnsel onder eenzame jongeren, zij vermoordden tal van gezagsdragers, ook franse staatslieden.
Welke 2 visies weerspraken de Sonderwegthese van Wehler?
2. (Duitser) Nipperdey - Er hebben vele hervormingen plaatsgevonden tijdens het 2e keizerrijk, Wehler heeft daar te weinig oog voor. Bismarck voerde een schadelijke binnen- en buitenlandse poltiek die een kloof tussen Reichstag en regering veroorzaakte, maar die is na zijn val 1890 ook door anderen niet beslecht, het is van kwaad tot erger geworden.
Welke conclusie trekken Calje en Den Hollander uit de visies van Wehler, Evans en Nipperdey?
Bismarck wilde als staatsvorm het autoritair-monarchale systeem waarin de kanselier afhankelijk was van de Reichstag en de interne eenheid van het rijk bevorderen. Noem een aantal maatregelen en acties die hij daarvoor nam.
hij schakelde de liberalen en socialen uit door het verbond met de Junkers en bourgeoisie en zocht steun bij de katholieken om conservatieven sterker te maken.
Hij benoemde de socialisten als reichsfeinde en voerde antisocialistenwetten in.
Hij onttrok het leger aan de controle van de Reichstag.
Hij voerde een buitenlandse machtspolitiek en liet de crises bewust hoog oplopen.
Hij weerde de oppositie.
Wat waren de schadelijke gevolgen van de regels en acties van Bismarck waarmee hij zijn machtspositie en de Duitse eenheid wilde afdwingen?
Buitenlandpolitiek: De internationale situatie beschadigde.
Ambtenarenpolitiek: Verlies van onafhankelijkheid en intitiatief door Duitste bureaucratie en daardoor kwalitatieve achteruitgang.
Militaire politiek: het leger ging steeds onafhankelijker politiek voeren. Dit wreekte zich in 1914.
Wat was de belangrijkste ingreep die Bismarck uitvoerde, waarmee hij de dieptestructuur naar het N.A. legde (volgens de sonderwegthese van Wehler)?
Waardoor had de bourgeoisie in Duitsland in tegenstelling tot de rest van West-Europa, de adel niet kunnen verslaan en geen liberaal systeem kunnen doorvoeren?
de late industrialisatie
zwakke positie liberalen
Het gevolg van het verbond tussen de Junkers en Bourgeoisie was partiële modernisatie. Wat betekent dat?
Hoe kanaliseerde de elite de maatschappelijke spanningen die de partiële modernisatie veroorzaakte?
Propaganda van ideologieën: Imperialisme, nationalisme en antisemitisme.
Militarisering van de samenleving.
Frankrijk
Wat hadden Duitsland en Frankrijk gemeen bij de intrede van nieuwe sociale groepen in de politiek?
Waar is de term Boulangisme aan ontleend en wat wordt ermee bedoeld?
Aan de Franse generaal Boulanger. Hij werd populair door zijn successen in Indochina, Tunesië en Algiers en zijn gespierde taal tegen Duitsland. Hij stelde zich verkiesbaar en won, door ontevredenheid over de 3e rep. een groot deel van de districten. Hij werd geholpen en gesteund royalisten en socialisten. Zijn aanhang zette hem aan tot een staatscoup, maar dat ging niet. De franse regering beschuldigde hem van hoogverraad, maar lieten hem bewust ontsnappen naar het buitenland. Hiermee ging de affaire als een nachtkaars uit.
Boulangisme is het proces waarin nieuwe klassen zich in de politiek gaan roeren.
Waarom kan de Dreyfuss-affaire gezien worden als een moderne kwestie?
het was een voorbeeld van massapolitiek
-scheiding tussen nationalisme en socialisme
-Intellectuelen speelden voor het eerst een belangrijke rol in het politieke leven.
-Parijs was een rechts-radicaal bolwerk geworden.
Rusland
Wat was de keerzijde van de succesvolle industrialisatie van Rusland?
-Gebrek aan inheemse kapitaalkrachtige ondernemersklasse - Staat trad noodgedwongen op als ondernemer.
- Grote afhankelijkheid buitenlands kapitaal en mankracht.
Gevolg: recessie in West-europa (1901) veroorzaakte ineenstorting van industrialisatie.
Wat was het gevolg van de ineenstorting van de Russische industrialisatie in 1901?
-onbeschermd proletariaat - kwam in opstand (stakingen en demonstraties)
- boeren - ontevreden, industrialisatie ging ten koste van platteland, consumptie werd door belastingdruk laag gehouden.
- adel - verloor fiscale en financiële privileges
Gevolg: verdieping kloof tussen tsaar - elite en elite - massa.
Welke politieke partijen kwamen op na de val van de Russische industrialisatie in 1901?
Sociaal-revolutionairen - Populistische en terroristisch. Geloofden in Boerenrevolutie
marxisten - sociaaldemocratisch. Geloofden in proletariaatsrevolutie.
Hoe werd de russische voorrevolutie van 1905 getemperd?
Stolypin voerde een aantal hervormingen door in Rusland om de modernisatie te stabiliseren. Welke?
Hij ontbond de boerengemeenschap en richtte koelakken op. Zo wilde hij een sterke, individualistische boerenklasse kweken en de uitgedunde adellijke klasse weer nieuwe kracht en kapitaal te geven.
Volgens de pessimisten waren stolypins hervormingen niet succesvol op de lange termijn? Waarom niet?
Groot-Brittanië
In GB werd de third reform bill uitgevaardigd 1n 1884. Wat hield dit in voor het kiesrecht
Waarom was Chamberlain tegen de home rule plannen van Gladstone?
Hij wilde de sociale kwestie aanpakken door de staat een actievere rol te laten spelen en het verval van het Britse imperium tegen te gaan. Daarvoor wilde hij hij de britse delen bij elkaar houden en de band versterken.
Welke 4 belangrijke crises kreeg het britse bestel tussen 1900 en 1914 te verduren?
-house of lords crisis ....
-grote stakingsacties in mijnen, havens en spoorwegen
-aan terreur grenzende opstand van de vrouwenbeweging (suffragettes o.l.v. Emmiline Parkhurst en haar 2 dochters)
-Verder oplopende twist met als gevolg een gewapende strijd over home rule voor Ierland.
Waardoor verloor het klassiek-liberalisme de macht?
Door de interventiestaat en massademocratie.
Hun ideologie strijkt niet met die van de interventiestaat. Zij hadden grote weerstand tegen de vulgaire belangenbehartiging en demagogie van de massapolitiek.
Zij wilden hun ideologie niet aanpassen en geen partijmachinerie opbouwen. Hierdoor verzwakte hun positie t.o.v. de massa.
Bovendien sloten veel liberalen zich aan bij de conservatieven, uit angst voor verlies van hun bezit aan de irrationele menigte.
Wat wordt bedoeld met de Deutsche Sonderweg?
Hoe loste Graaf Witte de tekorten die industrialisatie verhinderden op?
-met winstgaranties en subsidies lokte hij investeerders
-introductie Gouden standaard
-door soepele arbeidswetgeving stimuleerde hij ondernemers
-protectionisme om import laag te houden
-Technici uit Duitsland binnenhalen
-sterk gemechaniseerde technieken die weinig arbeidsintensief waren.
-spoorwegen - speerpunt, daar ging veel kapitaal in (Transsiberische spoorlijn)
De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:
- Een unieke studie- en oefentool
- Nooit meer iets twee keer studeren
- Haal de cijfers waar je op hoopt
- 100% zeker alles onthouden
