Het Demand-Control (Support) Model - Inhoud
11 belangrijke vragen over Het Demand-Control (Support) Model - Inhoud
Welke twee psychosociale werkkenmerken worden als belangrijke determinanten van de gezondheid en het welbevinden van werknemers beschouwd in het Demand-Control model (DC-model)? Van Karasek in 19
- Psychologische taakeisen: psychologische stressoren, aanwezig in de werkomgeving (grote tijdsdruk, hoog werktempo, moeilijke en geestelijk inspannend werk). Gaat niet alleen om de hoeveelheid werk, maar ook om de complexiteit ervan.
- regelmogelijkheid: de controle van een werknemer over zijn taken en zijn gedrag: hoe hij he twerk uitvoert, in welk tempo en in welke volgorde. Kan tevens beschouwd worden als het zelfregulerend vermogen van een werknemer om de aanwezige stressoren te beïnvloeden, zodat zij binnen aanvaardbare grenzen blijven.
Wat zijn de twee centrale veronderstellingen van het DC model van Karasek (1979)?
1) Stressreacties worden uitgelokt door een combinatie van hoge taakeisen en weinig regelmogelijkheden.
Diagonaal A (linksboven Q3 - rechtsonder Q1)
2) Persoonlijke leer / groei doen zich voor als zowel de taakeisen als regelmogelijkheden hoog zijn. Is dit laag dan ontstaat passiviteit (Q4). Diagonaal B (rechtsboven Q2 - linksonder Q4).
Welke determinanten gebruikt Karasek in zijn model
- Psychologische taakeisen(psycholgivcal job iemands)
- Sturings/regelmogelijkheden (jobdecision lattitude)
Diagonaal A = psychologische stressreacties
Diagonaal B = Werkmotivatie en leergedrag
weinig spanning actief
passief veel spanning
- Hogere cijfers + sneller leren
- Niets twee keer studeren
- 100% zeker alles onthouden
Het DC Model van Karasek (1979) is met een derde dimensie uitgebreid, welke is dat en waarom?
Met "mate van sociale steun" werd het DC model het DCS model.
Welke 2 Veronderstellingen in DC Model
in het model zie je 2 veronderstellingen:
A: psychologische stressreacties komen door hoge taakeisen en weinig control (=interactie effect, de effecten van taakeisen op stressreactie varieren door regelmogelijkheden in het werk)
-> tegenovergesteld is lage taakeisen en veel regelmogelijkheden (weinig stress)
Oftewel weinig of veel spanning
B: werkmotivatie/leergedrag komt door hoge taakeisen en hoge control. Dan de meeste persoonlijke ontwikkeling: Actief
-> tegeovergestelde is Passief lage taakeisen en lage regelmogelijkheden. Aangeleerde hulpeloosheid.
Kortom: A is beïnvloeding gezondheid werknemer
B is beïnvloeding werkmotivatie en leergedrag
A: psychologische stressreacties komen door hoge taakeisen en weinig control (=interactie effect, de effecten van taakeisen op stressreactie varieren door regelmogelijkheden in het werk)
-> tegenovergesteld is lage taakeisen en veel regelmogelijkheden (weinig stress)
Oftewel weinig of veel spanning
B: werkmotivatie/leergedrag komt door hoge taakeisen en hoge control. Dan de meeste persoonlijke ontwikkeling: Actief
-> tegeovergestelde is Passief lage taakeisen en lage regelmogelijkheden. Aangeleerde hulpeloosheid.
Kortom: A is beïnvloeding gezondheid werknemer
B is beïnvloeding werkmotivatie en leergedrag
Wat zijn de vier kwadranten van het Demand-Control Model?
- Q1 - Veel spanning: taakeisen hoog & regelmogelijkheden laag (stress).
- Q2 - Actief: taakeisen hoog & regelmogelijkheden hoog (zelfontplooiing, werkmotivatie).
- Q3 - Weinig inspanning: taakeisen laag & regelmogelijkheden hoog (geen stress).
- Q4 - Passief: taakeisen laag & regelmogelijkheden hoog (aangeleerde hulpeloosheid).
Het Demand-Control model (van Karasek) heeft in de jaren '80 een toevoeging gekregen van Johnson & Hall& Theorell, namelijk de derde dimensie - sociale steun. Leg uit
Op basis van empirisch onderzoek heeft het model een derde dimensie 'workplace social support' erbij gekregen. (1988,1989)
Sociale steun op de werkvloer: steun, hulp, rekenen op de ander, krijgen van de juiste info, begrip en aandacht bij moeilijkheden.
Een tekort aan sociale steun versterkt de negatieve gezondheidseffecten van werkdruk en regelmogelijkheden.
Dit effect is vooral te verwachten bij een combinatie van hoge taakeisen, weinig regelmogelijkheden en weinig sociale steun = geïsoleerde werksituatie met veel stressreacties.
De derde dimensie maakt een onderscheid tussen een omgeving met veel sociale steun en een omgeving met weinig sociale steun. Hoe noem je beide werkomgevingen?
1. Veel sociale steun = collectieve werkomgeving
2. Weinig sociale steun = geïsoleerde werkomgeving
Wat zijn de psychosociale werkkenmerken van het DC model?
- Psychosociale taakeisen (psychological job demands), het gaat om de complexiteit van het werk.
- Regelmogelijkheden (job decision platitude of job control), het zelfregulerend vermogen om stressoren te beïnvloeden zodat ze binnen aanvaardbare grenzen blijven.
Op welke manier is het DC model in 1989 uitgebreid door Johnson en collega's?
- DCS model: demand control-support model
- DC model uitgebreid met een 3e dimensie: sociale ondersteuning in het werk. (Workplace social support)
- Het bestaan van goede, plezierige relaties met collega's of boven- en ondergeschikten.
- Het krijgen van de juiste info van anderen
- het kunnen rekenen op anderen
- het verkrijgen van daadwerkelijke hulp
- begrip en aandacht wanneer een werknemer in moeilijkheden verkeert
- interactie tussen taakeisen, regelmogelijkheden en sociale steun centraal.
- Leveren 8 soorten werkomgeving op
- meest ongunstige effecten op gezondheid: combinatie van hoge taakeisen, weinig regelmogelijkheden en weinig sociale steun: een geïsoleerde werksituatie met veel stressreacties.
Wat wordt bedoeld met de stresshypothese van Karasek?
De stresshypothese is diagonaal A van het DC (S) model en beweert dat psychologische stressreacties (vermoeidheid, hart- en vaataandoeningen, voornamelijk worden veroorzaakt door de combinatie van hoge taakeisen en weinig regelmogelijkheden.
Karasek stelt tevens: regelmogelijkheden bufferen de nadelige invloed van taakeisen op stressreacties
De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:
- Een unieke studie- en oefentool
- Nooit meer iets twee keer studeren
- Haal de cijfers waar je op hoopt
- 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.