De oudheid - Athene en Rome

18 belangrijke vragen over De oudheid - Athene en Rome

Wat is het belang van de natuurfilosofie en bij wie speelde dat een belangrijke rol?

De opdracht van ethiek is namelijk de wijsheid en het streven naar geluk in harmonie te brengen met de natuur en haar eisen.

Dit speelde een rol bij Plato, Aristoteles, (oudere) Stoici en epicuristen.

Wat is bij de Stoa een omschrijving van ethiek, en waarom is het zo belangrijk?

Ethiek in praktische zin is het uitvoeren van de pretentie het eigen menselijk leven in te richten op basis van gedachten, zo veel mogelijk actief te staan tegenover het noodlot.

Hier wordt de verantwoordelijkheid bij mensen gelegd, en niet (meer) bij de goden.

Wat is het kenmerk van de oudere Stoa?

de nadruk ligt meer op natuurfilosofie in aansluiting bij Heraclitus, en op logica (in vergelijking met de middelste en nieuwste Stoa.
Oudere Stoa: o.a. Zeno van Citium, Cleanthes van Assos en Chrysippus

Bij Seneca wordt de natuurfilosofie meer ethisch en moralistisch
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat is het fundamentele uitgangspunt bij de Stoa?

de werkelijkheid is begrijpelijk in haar structuur en haar werking. De menselijke kennis kan zich een duidelijke voorstelling vormen van de realiteit en haar vatten/ grijpen in de KATALEPTIKE FANTASIA (=het omvattende beeld.

het gaat zowel om begrip van als om greep hebben op de werkelijkheid

Wat is het belang van Logos?

De wil sluit zich aan bij het inzicht.
De plicht (TO KATHEKON), 'wat zich naar beneden uitstrekt'  is wat passend is bij de eenheid van willen en inzien.
De sprong van een 'zijn' naar een 'moeten' is zich voegen in een meer omvattende structuur waarin het 'moeten' van de microkosmos samenvalt met het 'zijn' van de macrokosmos.

Wat is de samenhang tussen LOGOS, HEGEMONIKON en AUTARKEIA?

Door je op grond van redelijk inzicht (LOGOS) te schikken naar immanente wetmatigheden en die tot eigen wil te maken, ontstaan HEGEMONIKON (het punt waarop de ziel in contact is met logos) en AUTARKEIA ( het vrij zijn van toevalligheden en gelijk zijn aan de goden).

Seneca (1 v Chr - 65 na Chr) volgde een ethisch rationalisme. Wat houdt dat in?

In het ethische rationalisme vormen Denken, Doen en Zijn een continuum. Wat gebeuren kan, kan worden gedacht en wat gedacht kan worden, kan ook worden gedragen door de denker. (uit Consolationes).

Wanneer kreeg de Stoa vorm en door welke belangrijke vertegenwoordigers?

Het Stoicisme is een levensfilosofie van grote voornaamheid, die velen aanprak en langdurig het ethisch denken heeft beinvloed. Het is in Rome gestart rond de 2e eeuw v chr. rond Scipio Aemilanus (185-129 v Chr) en gevoed door Panaetius van Rhodos (185-110 v Chr)
Ook Marcus Aurelius (keizer) en Epictetus (vrijgelaten slaaf waren belangrijke vertegenwoordigers.

Wat was de basis van het Epicurisme?

Voor Epicurus (341-270 v Chr) was fysica ondergeschikt aan een ethisch doel. Zij heeft tot taak de verschijnselen zo te verklaren dat er geen reden is voor religieuze angst voor de goden en voor de dood. Zo dat de mensen een leven kunnen leidien in ATARAXIA (=vrij van verwarring)

Epicurus sluit nauw aan bij Democratius, maar wijkt toch ook weer af. Waar sluit het aan en waarop wijkt het af?

In zijn ethische ideaal sluit Epicurus aan bij Democratius, maar bij Democratius ligt de nadruk meer op een welgemoed en gelukkig leven.

Epicurus zet ook de atoomleer van Democratius en Leucippus voort. Maar om aan het determinisme te ontsnappen neemt Epicurus aan dat de atomen bij hun val in de lege ruimte een zeer kleine afwijking van de rechte baan vertonen (CLINAMEN/ ENKLISIS). Daardoor ontstaan de botsingen waaruit de concrete dingen voortkomen als samenklonteringen van atomen.

Wat is de belangrijkste kritiek op het sceptisme?

Op basis van de veronderstelling dat daden of beslissingen rechtstreeks af te leiden zijn uit samenhangende gedachten of dat een zekerheid omtrent het handelen en de kwaliteit daarvan moet steunen op een zekerheid in en omtrent het denken.
Denken en zijn moeten bij elkaar aansluiten en uit één stuk zijn.

Oorspronkelijk is de betekenis van scepsis neutraal (beschouwing, aan alles twijfelen) (Plato, Aristoteles). Welke 2 andere betekenissen zijn er nog?

- Een opschorting van het oordeel van de praktische beslissing op grond van de bevinding dat de argumenten voor en tegen elkaar in evenwicht houden. hierdoor kan de filosoof geen standpunt innemen en moet hij zich beperken tot de rol van toeschouwer.

- Scepsis kan ook, vanuit een reflectie over het menselijk denken en zijn pretenties, een relativering van het als vanzelfsprekendheid ingenomen eigen theoretische standpunt zijn.

Scepsis richt zich tegen dogmatisme, zoals eerder de filosofie tegen de mythe. welke voorbeelden van scepsis in de vroegere Griekse filosofie kun je benoemen?

- de betrekkelijkheid van het weten (Xenophanes)
- het onderscheid van DOXA en ALETHEIA (Parmenides): niet alleen de meningen van anderen, maar ook de eigen mening wordt als feilbaar beschouwd.
- het relativeren van de conventie door het uitspreken van de tegenstelling tussen NOMOS (conventie) en FUSIS (sofisten)
- nadruk op het niet-weten en de identificatie daarvan met wijsheid (Socrates)
- de ironie over verheven onderwerpen (Plato)

Wat is scepsis volgens Sextus Empiricus (sceptische auteur over de geschiedenis van de scepsis, 2e eeuw n Chr)?

De sceptische instelling is het vermogen dat in staat stelt verschijnselen en gedachten tegenover elkaar te plaatsen op alle mogelijke manier, op basis waarvan wij met de gelijkwaardigheid van de tegenover elkaar gestelde zaken en redeneringen vooreerst bereiken dat we elk oordeel opschorten en vervolgens dat we vrij zijn van verwarring.

*S: De Stoicijen maken een verdeling in logica, fysica en ethica. De logica (gebaseerd op Aristoteles bestaat uit 2 delen: retorica (monoloog) en dialectiek (samen met anderen redeneren. Wat is de opvatting over de fysica?

De Stoische fysica is:
- materialistisch: alleen het lichamelijk bestaat;
- monistisch, er is slechts een oerbeginsel
-gaat uit van een in het heelal zelf gelegen (immanente) wetmatigheid (Logos, Nous, Ziel, noodzakelijkheid, voorzienigheid of God)
- pantheistisch, omdat het goddelijke samenvalt met het levende wereldgeheel.

*S: Wat zijn de opvattingen van Epicurus ten aanzien van logica en fysica?

logica: voorbereiding op ethiek, doet dwalingen vermijden
fysica: voorbereiding tot juiste handelen

de rede moet ons streven naar geluk leidinggeven en beteugelen.

Sceptici zijn twijfelaars die echte kennis principieel voor onmogelijk houden. Op welke manier onderbouwen ze dat?

Door de leer van de Tropen: dit zijn benaderingswijzen die allemaal de onkenbaarheid van de waarheid bewijzen.
bijv: de verscheidenheid van mensen, de verschillend gevormde zintuigen, de verscheidenheid van subjectieve toestanden etc.

Het inzicht in de onkenbaarheid van al het bestaande en de daaruit volgende opschorting van alle oordeel is voorwaarde om het praktische ideaal van blijde onverstoorbare zielenrust te bereiken,

*S: Wat is het verschil in de opvattingen over ethiek tussen sceptici, stoicijnen en epicuristen?

Deze scholen kunnen in ethisch opzicht op een lijn geplaatst worden

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo