De oudheid - De Presocraten (facultatief)
33 belangrijke vragen over De oudheid - De Presocraten (facultatief)
Al in de oudheid gold Socrates als degene die een omwenteling in de wijsbegeerte teweegbracht. Kun je twee voorbeelden noemen van zienswijze tegen deze omkeer?
2. Voorplatoonse filosofie is gezond en aards. Vanaf Socrates is de filosofie gericht op het metafysische en op een imaginaire wereld (Nietzsche)
Filosofie en filosofen voor Socrates worden gerekend tot de Presocraten. Welke kanttekeningen zijn hierbij te maken?
Het is geen homogene groep of school
Presocraten beoefenen niet alleen de natuurfilosofie
De presocraten leefden niet allemaal voor Socrates
Aristoteles spreekt over archai. Wat bedoelde hij daarmee?
- Hogere cijfers + sneller leren
- Niets twee keer studeren
- 100% zeker alles onthouden
Archai werden oorspronkelijk materieel opgevat. Welke filosoof (Thalens van Milete, Anaximenes, Heraclitus, Empedocles) beschouwde welk element als basis, oorzaak van alles?
Anaximenes - Lucht
Herclitus - Vuur
Empedoclus - 4 wortels of elementen
Wat was het idee van Anaximander ten aanzien van tijd?
Wat was er vernieuwend/ anders aan het idee van de cyclische opvatting van de tijd?
Hiertegenover staat de lineaire opvatting van tijd, waarin gebeurtenissen zich maar een keer voordoen en onvoorspelbaar zijn.
Wat was het idee van Anaximander ten aanzien van het element?
Wat was de kern van de school van Pythagoras
Xenophanes beoefent een genre dat ook door latere filosofen veelvuldig wordt beoefend. Welk?
De kritiek op voorgangers leidt tot reflectie op de macht van het denken en tot een vorm van scepsis, in die zin dat een scherp onderscheid wordt gemaakt tussen wat echte zekerheid vertegenwoordigt en wat niet meer is dan een gissing of mening.
Parmenides schrijft over het 'zijnde', duidelijk beinvloed door Xenophanes. Wat is zijn opvatting?
Wat was de opvatting van Eleatische school/ de Eleaten tav het zijnde en in vergelijking met de opvatting van Heraclitus?
Wat verstaat Aristoteles onder afysici?
Wat was de opvatting van Democritus over de 'zijnden'?
Door Anaxagoras zocht Socrates een andere methode van filosoferen. Wat was de kritiek van Socrates?
Anaxagoras wierp ook een metafysische stelling op over het hoe en waarom van het zijn van dingen. Wat was zijn opvatting?
Anaxagoras wordt ook gezien als de grondlegger van de vertroosting. Wat houdt dat in?
Wat was de belangrijkste kritiek van Socrates en Plato op de Sofisten?
Hun pretenties om als meester te kunnen optreden
En het feit dat zij geld vroegen voor hun lessen.
Geef een omschrijving van het begrip retoriek?
Waarom had Plato een afkeer van retoriek?
Door de relativering van mening (doxa) en conventie werd een vorm van scepticisme bevorderd, maar hierdoor onstonden ook nieuwe kansen
Protagus (490- 420 v Chr) had de stelling: De mens is de maat van alle dingen, van wat er is dat het er is, en van wat er niet is dat het er niet is. Kun je deze stelling uitleggen en aangeven wat de kritiek van Plato was?
"wat er is' kan bedoeld zij als fusis (natuur), het onveranderlijke, of dat wat door conventie is bepaald.
Kun je de kritiek van Plato ten aanzien van de Sofisten en de schijn? En wat was het antwoord van Plato hierop.
Leer van de ideeen - Hierbij is de werkelijkheid zelf het model. Een maaksel is alleen maar echt als het naar dat model is gemaakt en daarbij aansluit.
Antiphon legt de tegenstelling tussen conventie - natuur of mening en waarheid uit mbv rechtvaardigheid.
Rechtvaardigheid is de conventie van de samenleving waarin men leeft niet overtreden. Kun je dit uitleggen?
-> Wat de conventies zeggen is willekeurig, wat de natuur zegt is noodzakelijk. Conventies zijn afspraken, de boodschap van de natuur is spontaan tot stand gekomen.
*S: De Presocraten Thales, Anaximander en Anaximens proberen het Zijnde te verklaren uit een laatste oerstof, of stoffelijk opgevat oerbeginsel (water - vuur - lucht).
Wat was de opvatting van Anaximander over het Zijnde?
*S: bij Phytagoras zijn wiskunde en getallenleer het middelpunt van zijn filosofie. Hoe zit dat in elkaar?
*S: Xenophanes - de Eleaten, deed een aanval van filosofie op de Griekse godsdienst. Hij maakte de vermenselijkte (antropomorfe) voorstelling van de goden belachelijk. Wat was zijn stelling?
Het hoogste en beste wezen kan niet anders dan een zijn, De hoogste god is identiek met de eenheid van hele wereld -> pantheistische wereld
*S: Parmenides (Eleaten) ging uit van een onveranderlijk Zijnde. Waarom was zijn Zijn onveranderlijk en wat was het gevolg?
Alleen het Zijnde is, het niet-zijnde is niet en kan niet worden gedacht. Dit leidt tot ontkenning van verandering en beweging.
*S: Heraclitus gaat uit van de stelling 'Eenheid in de veelheid, veelheid in de eenheid'. Leg uit?
Heraclitus gaat uit van een oerenergie (oervuur), waaruit de wereld voortkomt en waarin ze weer terugvalt. Het oervuur is ook het goddelijke, waarvan de menselijke ziel deel uitmaakt.
Heraclitus gaat uit van de eenheid der tegenstellingen (God is dag en nacht, winter en zomer etc). Ieder ding heeft tot zijn wezen zijn tegendeel nodig. Met het ophouden van scheppende spanningen zouden volstrekte dood en stilstand intreden.
*S: Heraclitus ging uit van het model van de dialectische ontwikkelingsleer. Wat houdt dat model in?
*S: Empedocles (490 v Chr) werd gezien als een electicus (uitkiezer) omdat hij uit voorafgaande stelsels gedachten koos om een nieuw geheel te vormen. Wat waren zijn belangrijkste ideeen?
2. Drijvende en vormende krachten (vereniging en scheiding) (liefde en haat, aantrekking en afstoting) zijn de basis. Daartussen liggen de overgangstoestanden, waarin de verschillende wezens ontstaan en vergaan.
3. Ontstaan van levende wezens gaat hierarchisch. Eerst de lagere organismen, dan de hogere (planten, dieren, mensen).
4. Elk element van de buitenwereld wordt gekend door een gelijksoortig element in ons.
*S Juist of onjuist:
Zowel lichaam als ziel bestaat uit atomen. De ziel is dus iets materieels
*S Volgens de sofisten was objectieve kennis onmogelijk. Kun je dat uitleggen?
Er bestond geen objectief, voor iedereen geldend zedelijk recht, maar alleen het recht van de sterkste.
*S Wat wordt verstaan onder de scepsis van Gorgias?
*S Wat was het belang van de sofisten?
- Het denken zelf is tot voorwerp van het denken gemaakt en zijn voorwaarden mogelijkheden en grenzen kritisch onderzocht
- Ethische maatstaven zijn aan scherp kritisch onderzoek onderwerpen en worden consequent verwerkt in een filosofisch stelsel
De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:
- Een unieke studie- en oefentool
- Nooit meer iets twee keer studeren
- Haal de cijfers waar je op hoopt
- 100% zeker alles onthouden