Startpagina / Samenvattingen / De wereld en Nederland. Een sociale en economische geschiedenis van de laatste duizend jaar. / model-economisch-bevolkingsgroei

Groei en aanloop naar de Great Divergence : economische ontwikkelingen - Economische ontwikkeling in de wereld

13 belangrijke vragen over Groei en aanloop naar de Great Divergence : economische ontwikkelingen - Economische ontwikkeling in de wereld

Welke vraag staat centraal in dit subhoofdstuk?

In hoeverre was economische ontwikkeling voor het midden van de negentiende eeuw mogelijk? Wat waren de beperkingen?

De centrale vraag van dit hoofdstuk kent 4 hoofdstromingen die deze vraag beantwoorden. Welke benaderingen zijn dit en welke factoren staan centraal?

Malthusiaans: bevolking en bestaansmiddelen
Marxitisch, klassenconflicten en productiewijzen
Smithiaans: commercialisering en arbeidsverdeling
Institutioneel: instituties beschermen belangen

Wat is het Malthusiaanse model?

In het model van Malthus wordt de afwezigheid van grote economische groei verklaard door middel van het Malthusiaanse plafond. Dit houdt in dat er maar een beperkt aantal mensen gevoed kan worden met de oppervlakte van het land. Als de bevolking dus snel groeit, komt er honger en zullen er weer mensen sterven. Op deze manier kan er nooit grote bevolkingsgroei en dus ook geen economische groei plaatsvinden.

Wat houdt de malthusiaanse benadering in?

Thomas Malthus claimt dat er een eeuwig spanning staat op bevolkingsgroei en de capaciteit van de landbouw.

positive check: tekort aan voeding na bevolkingsgroei, rem op bevolkingsgroei door een bestaanscrises

preventive check: het reguleren van de bevolkingsgroei door trouwleeftijden en geboortebeperking

Wat zijn kritiekpunten op de malthusiaanse benadering?

Er zijn ook andere invloeden op bevolkingsgroei/sterfte zoals:

- oorlogen (sterfte, maar ook voedsel)

- ziektes

- emigratie

- voedselimport en buffers van voedsel

Voedselproductie is niet compleet statisch zoals Malthus claimt:

- men begon meer gebieden te gebruiken door ontginningen e.d.

- nieuwe landbouwmethoden die de opbrengst verhoogden

Op welke manier kwam het Malthusiaans model niet helemaal overeen met de werkelijkheid?

De voedselprijzen konden niet alleen stijgen door bevolkingsgroei, maar ook bijvoorbeeld door oorlog. Verder kon er aan het malthusiaans plafond ontkomen worden door migratie of door import van voedsel. Ook kon het malthusiaans plafond steeds wat 'opgerekt' worden door de verbetering van de voedselproductie of de vergroting van de landbouwgrond door ontginning.

Wat houdt de Smithiaanse benadering in?

Het kernelement van deze benadering is de ontwikkeling van de handel.

De groei van welvaart komt voort uit een toenemende arbeidsverdeling, deze neemt toe als de markt groeit. Dit leidt tot specialisatie en zo innovatie, hierdoor vind productiviteits stijging plaats.

Wat is het Marxistische model?

Dit model verklaart het gebrek aan economische groei voor 1800 door het verschil in belangen van de verschillende klassen. Marx noemt de pre-industriële samenleving 'feodaal', wat inhoudt dat er een landheer was en horige boeren. Beide partijen hadden andere belangen, waardoor er geen economische groei plaats kon vinden.

Wat houdt de smithiaanse benadering in voor het platteland?

Commercialisering en arbeidsverdeling komen niet alleen voor in de steden maar ook op het platte land. Hier bestaan 2 trajecten voor:

peasant model: boeren zijn gericht op zelfvoorziening, in reactie op bevolkingsgroei gaan ze in kleinere percelen de grond intensiever bewerken. en gaan huisnijverheid bedrijven. de uitwisseling tussen stad en landbouw blijft gering.
specialisatie model: boeren gaan gebruik maken van de kansen die de markt bieden. zij gaan marktgewassen produceren en anders in de industrie werken. de uitwisseling tussen stad en landbouw neemt toe.

Waar kan commercialisering + groeiende arbeidsverdeling aan worden afgelezen?

- de expansie van steden: landbouw voor stad eten, stad diensten voor landbouw

- opkomst van markten: weekmarkten bv. met meer producten
- uitgebreide netwerken met lange afstandshandel: samenkomst van handelaren in steden, handelsverbonden
- toename van gebruik van geld en krediet:

Op welke manier kon er volgens het Marxistische model wel economische groei ontstaan?

Dit kon alleen door een klassenstrijd. Dan zouden de horige boeren in opstand komen tegen hun landheer en verder gaan met gezinsproductie. Volgens Marx gebeurde dit in bijvoorbeeld Engeland rond 1400.

Waarom klopt het Marxistische model niet helemaal met de werkelijkheid?

Dit model geeft een te simpel beeld. De rol van steden, de burgerij en instituties spelen ook een belangrijke rol in de verandering van een feodale maatschappij naar een industriële maatschappij.

Wat houdt de institutionele benadering in (North)?

Verschillen in economische prestaties kunnen worden verklaard uit verschillen in institutionele context.

Instituties zijn: een stelsel van regels, normen, overtuigingen en organisaties die samen voor regelmaat in (sociaal) gedrag zorgen. Financiële instituties zoals die het erfrecht, transactie kosten, waarden van goederen/diensten, nakomen van overeenkomsten zijn doeltreffend en zorgen voor een ruimte voor economische groei.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

De wereld en Nederland. Een sociale en economische geschiedenis van de laatste duizend jaar. | 9789461052698 | Karel Davids, et al

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Groei en aanloop naar de Great Divergence : economische ontwikkelingen - Economische ontwikkeling in de wereld

13 belangrijke vragen over Groei en aanloop naar de Great Divergence : economische ontwikkelingen - Economische ontwikkeling in de wereld

Welke vraag staat centraal in dit subhoofdstuk?

De centrale vraag van dit hoofdstuk kent 4 hoofdstromingen die deze vraag beantwoorden. Welke benaderingen zijn dit en welke factoren staan centraal?

Wat is het Malthusiaanse model?

Wat houdt de malthusiaanse benadering in?

Wat zijn kritiekpunten op de malthusiaanse benadering?

Op welke manier kwam het Malthusiaans model niet helemaal overeen met de werkelijkheid?

Wat houdt de Smithiaanse benadering in?

Wat is het Marxistische model?

Wat houdt de smithiaanse benadering in voor het platteland?

Waar kan commercialisering + groeiende arbeidsverdeling aan worden afgelezen?

Op welke manier kon er volgens het Marxistische model wel economische groei ontstaan?

Waarom klopt het Marxistische model niet helemaal met de werkelijkheid?

Wat houdt de institutionele benadering in (North)?

Samenvattingen die gerelateerd zijn aan Groei en aanloop naar de Great Divergence : economische ontwikkelingen - Economische ontwikkeling in de wereld

De wereld en Nederland. Een sociale en econo…

Van de BV en de NV

Handboek van het Nederlandse staatsrecht

Corporate governance

Beknopte geschiedenis van het romeinse recht

Recht en efficiëntie : een inleiding in de e…

Formeel belastingrecht

Beginselen van het Nederlandse staatsrecht

Markten en overheid

Boekhouden geboekstaafd 2 : [theorieboek]

Kijk op bedrijfsprocessen

Strategie en management