Startpagina / Samenvattingen / De wereld en Nederland. Een sociale en economische geschiedenis van de laatste duizend jaar. / sociaal-mensen-politiek

Staatsvorming, democratisering en sociale zorg: sociaal-politieke ontwikkelingen - Sociale politiek opkomst van de verzorgingsstaat

16 belangrijke vragen over Staatsvorming, democratisering en sociale zorg: sociaal-politieke ontwikkelingen - Sociale politiek opkomst van de verzorgingsstaat

Wanneer ontstond het idee dat de staat een actieve rol moest spelen in het beschermen van de burger?

In de 18e eeuw bedachten Duitse verlichte despoten dat de staat/vorst verantwoordelijk was voor het welzijn van zijn onderdanen. Duitse kameralisten propageerden dit denkbeeld en ook de liberale Adam Smith vond dat de functie van de staat verder ging dan een nachtwakersstaat.
In de Franse Revolutie ontstonden er veel radicaler ideeën over dit onderwerp.

Wat is de verstatelijking van verzorgingsarrangementen?

In de 19e en 20e eeuw kwamen voorzieningen voor allerlei maatschappelijke risico's steeds meer onder de hoede van de staat. Abram de Swaan noemde deze ontwikkeling zo.

Was deze ontwikkeling nieuw op wereldwijde schaal?

Nee, in China waren deze ontwikkelingen al eerder te zien. Er waren bijvoorbeeld opslagplaatsen voor rijst en graan voor tijden van hongersnood. Ook werd er aandacht gegeven aan de familie, met de pater familias aan het hoofd. Verschillende huishoudens (baoija) in een familie waren verantwoordelijk voor elkaar. Sporen van dit systeem zijn nog steeds terug te vinden in de Chinese samenleving.

Hoe werden in Amerika arme mensen gezien?

Als mensen zonder doorzettingsvermogen, lui en onverantwoordelijk, armenvoorzieningen werden gezien als een verstoring van de optimale voorziening van de arbeidsmarkt. Ook bestond er een verschil tussen deserving en undeserving poor.

Van wie is de bekendste typologie van verzorgingsstaten?

Gosta Esping-Andersen, hij deelde deze in naar gelang er decommodificatie plaatsvond. Hiermee wordt bedoeld dat arbeid minder uitsluitend als koopwaar op de markt wordt gezien. Hij onderscheid:
- liberale verzorgingsstaten (VS, Australië) waar arbeid in eerste plaats koopwaar was
- sociaaldemocratische verzorgingsstaten (Zweden) waarin veel uitkeringen met minder stigma zijn te vinden.
- Ook beschrijft hij de tussenvorm: corporatistische verzorgingsstaten (Duitsland, België, Oostenrijk en in zekere mate FR en NL). Hierin gelden uitkeringen als sociaal recht, maar moeten werknemers en -gevers onderhandelen. Ook spelen oa kerken een rol in subsidie.

Waarom waren de sociale wetten in naoorlogse europese democratieën 'kleurenblind' te noemen?

Terwijl op veel gebieden de grenzen tussen staatsburger en vreemdeling sterker begonnen te worden, was dit niet het geval op het gebied van sociale voorzieningen. Deze waren ook beschikbaar voor vreemdelingen. Zij droegen immers ook bij dmv premies, waardoor ze sociale rechten opbouwden.

Wat wordt vaak vergeten wanneer NL wordt genoemd als een zeer egalitaire samenleving?

-deze ontwikkelingen zijn pas van een recente datum, de uitbreiding van de verzorgingsstaat dateert uit de jaren '60 en de anti-discriminatie wetgeving dateert uit 1983. Bovendien waren de ontwikkelingen het resultaat van interactie met de rest van de wereld.

Wat wordt bedoeld met de Nederlandse 'lange sisser, late knal'?

Hiermee wordt door Abram Swaan de late invoer van de sociale wetgeving bedoeld. Deze hing samen met de bijzondere decentrale stedelijke en republikeinse traditie, waarvan de wortels al lagen in de middeleeuwen. Bestaande sociale regelingen op stedelijk niveau bleven sterk en kerken en private organisaties speelden tot na de WOII een belangrijke rol in de sociale zorg.

Hoe onderscheidde NL zich sinds de vroegmoderne tijd in economisch en sociaal opzicht?

-sterke nadruk op commerciële landbouw
-diensten
-kleinschalige nijverheid
-handel
Dit verklaart onder meer de kleine industriële arbeidersklasse.

Wat was de inhoud van het Rerum Novarum (1891)?

Paus Leo XIII stelde hierin dat arbeiders recht hadden op een rechtvaardig loon en dat de vakbonden en staat solidariteit met de zwakken in de samenleving dienden te betrachten. De paus veroordeelde zowel het (ongebreidelde) kapitalisme als het socialisme, en bepleitte samenwerking tussen arbeid en kapitaal in een corporatistisch stelsel.

Welk verband is er te vinden tussen de opkomst van democratie en de uitbreiding van sociale politiek?

Met het ontstaan van politieke massabewegingen, zowel socialistische als confessionele, kwam de regerende elite onder druk te staan om iets te doen aan de grote maatschappelijke risico's en sociale problemen in de vorm van oa ziekten en achterbuurten. Door de industrialisatie waren niet alleen urbanisatie, maar ook de problemen die daarmee gepaard gingen gegroeid. Uitbreiding van het kiesrecht zorgde ervoor dat ook de stem van het armere deel van de bevolking steeds zwaarder ging wegen.

Welk jaar kan worden gezien als het definitieve failliet van de staatsonthoudingen op het terrein van de sociale politiek?

De crisis van 1929 kan worden gezien als dit eindpunt. Veel mensen kwamen zonder werk te zitten , en hierdoor gingen ook veel mensen uit de middenklasse zich beseffen dat ze zichzelf niet konden beschermen tegen werkeloosheid.

Wat was er belangrijk aan het principe van freedom of want?

Dit werd oa in het verdrag Atlantic Charter in 1914 vastgelegd door Roosevelt en Churchill als grondrecht. Dit principe werd verder uitgewerkt door Wiliam Beveridge in zijn rapport uit 1942: een beter sociaal stelsel zou na de oorlog moeten voorkomen dat extremistische partijen opnieuw een kans zouden krijgen.

Hoe kan de late 'knal' van de verzorgingsstaat worden verklaard

Deze kan worden verklaard door een combinatie van spectaculaire economische groei in de jaren '60, progressieve belastingen en een brede politieke steun. Het NL'se model van verzorging van wieg tot graf groeide vanaf het midden van de jaren '60 uit tot een van de meest genereuze van Europa.

Hoe en wanneer kwam dit stelsel onder druk te staan?

Met de oliecrisis in 1973 kwamen de 'Gouden Jaren' van de naoorlogse groei tot een einde. De koerswijziging in het beleid leidde tot grote bezuinigingen, een versobering van de verzorgingsstaat en meer ruimte voor de markt.

Hoe verliepen de hervormingen in Nederland in vergelijking met andere landen?

De hervormingen verliepen in vergelijking met andere landen conflictloos door nauwe samenwerking tussen kabinet, werkgevers en vakbonden.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

De wereld en Nederland. Een sociale en economische geschiedenis van de laatste duizend jaar. | 9789461052698 | Karel Davids, et al

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Onderwerpen die gerelateerd zijn aan Staatsvorming, democratisering en sociale zorg: sociaal-politieke ontwikkelingen - Sociale politiek opkomst van de verzorgingsstaat

Staatsvorming, democratisering en sociale zorg: sociaal-politieke ontwikkelingen

Staatsvorming, democratisering en sociale zorg: sociaal-politieke ontwikkelingen - Sociale politiek opkomst van de verzorgingsstaat

16 belangrijke vragen over Staatsvorming, democratisering en sociale zorg: sociaal-politieke ontwikkelingen - Sociale politiek opkomst van de verzorgingsstaat

Wanneer ontstond het idee dat de staat een actieve rol moest spelen in het beschermen van de burger?

Wat is de verstatelijking van verzorgingsarrangementen?

Was deze ontwikkeling nieuw op wereldwijde schaal?

Hoe werden in Amerika arme mensen gezien?

Van wie is de bekendste typologie van verzorgingsstaten?

Waarom waren de sociale wetten in naoorlogse europese democratieën 'kleurenblind' te noemen?

Wat wordt vaak vergeten wanneer NL wordt genoemd als een zeer egalitaire samenleving?

Wat wordt bedoeld met de Nederlandse 'lange sisser, late knal'?

Hoe onderscheidde NL zich sinds de vroegmoderne tijd in economisch en sociaal opzicht?

Wat was de inhoud van het Rerum Novarum (1891)?

Welk verband is er te vinden tussen de opkomst van democratie en de uitbreiding van sociale politiek?

Welk jaar kan worden gezien als het definitieve failliet van de staatsonthoudingen op het terrein van de sociale politiek?

Wat was er belangrijk aan het principe van freedom of want?

Hoe kan de late 'knal' van de verzorgingsstaat worden verklaard

Hoe en wanneer kwam dit stelsel onder druk te staan?

Hoe verliepen de hervormingen in Nederland in vergelijking met andere landen?

Onderwerpen die gerelateerd zijn aan Staatsvorming, democratisering en sociale zorg: sociaal-politieke ontwikkelingen - Sociale politiek opkomst van de verzorgingsstaat

Staatsvorming, democratisering en sociale zorg: sociaal-politieke ontwikkelingen

Samenvattingen die gerelateerd zijn aan Groei en aanloop naar de Great Divergence : economische ontwikkelingen - Economische ontwikkeling in de wereld

De wereld en Nederland. Een sociale en econo…

Van de BV en de NV

Handboek van het Nederlandse staatsrecht

Corporate governance

Beknopte geschiedenis van het romeinse recht

Recht en efficiëntie : een inleiding in de e…

Formeel belastingrecht

Beginselen van het Nederlandse staatsrecht

Markten en overheid

Boekhouden geboekstaafd 2 : [theorieboek]

Kijk op bedrijfsprocessen

Strategie en management