Startpagina / Samenvattingen / Deontologie / magistraat-beroepsgeheim-deontologische

De magistraat - Deontologische waarden

38 belangrijke vragen over De magistraat - Deontologische waarden

Welke zijn de 8 deontologische waarden van de magistratuur?

Onafhankelijkheid
Onpartijdigheid
Integriteit
Terughoudendheid en discretie
Ijver
Respect en luisterbereidheid
Gelijke behandeling
Bekwaam

Wat is de sleutelbepaling/catch-all bepaling inzake de deontologie van de magistraat? En wat stelt die?

Art. 404 Ger.W.: stelt dat de magistraat tuchtrechtelijk kan worden gesanctioneerd:

diegene die ambtsplichten verzuimen
binnen/buiten ambt afbreuk doen aan de waardigheid

Dit is een open norm.

Wat is de eerste deontologische waarde van de magistraat? En geef de twee onderdelen.

Onafhankelijkheid: van belang dat de rechterlijke macht onafhankelijk is.

Institutionele (extern) onafhankelijkheid
Individuele (interne) onafhankelijkheid

Hoe wordt de externe onafhankelijkheid gewaarborgd?

Door de grondwet

Art. 152 GW: onafzetbaar
Art. 153 GW: verloning nl. men kan niet indirect worden gesanctioneerd.
Leden van het OM kunnen ontslagen worden

Wat verstaat men onder de individuele onafhankelijkheid van een magistraat?

boven elke vorm van druk verheven
het houden van gelijke afstand tav de verschillende partijen bij het geding (cf. Spaghettiarrest)

Wat is de tweede deontologische waarde van de magistraat? En geef de twee onderdelen

De onpartijdigheid

Objectieve onpartijdigheid: mbt organisatie procedure
Subjectieve onpartijdigheid: persoonlijke overtuiging van een bepaalde rechter

cf Hauschildt/Denemarken

Welke zijn de verschillende deelaspecten van de onpartijdigheid van de magistraat?

Onverenigbaarheden
Wrakings- en verschoningsgronden
Gedrag in de werksfeer
Privé en sociaal leven
Recht van vereniging
Vrijheid van meningsuiting

Op welke 3 vlakken is er een onverenigbaarheid van de magistraat?

Cumulatie van ambten
Bloed- of aanverwantschap
Verwerven van betwisten rechten en rechtsvorderingen

Onverenigbaarheden mbt bloed- of aanverwantschap.

Personen met wie de magistraat een feitelijk gezin vormt en zijn bloed- en aanverwanten tem 4e graad mogen geen deel uitmaken van eenzelfde hof, rechtbank (behoudens vrijstelling door Koning)

Wat is de onverenigbaarheid mbt verwerven van betwiste rechten en rechtsvorderingen?

Art. 1597: een lid van de rechterlijke macht mag nooit betwiste rechten en rechtsvorderingen verwerven (ook advocaten notarissen en deurwaarders niet).

Advocaten: verwerven van betwiste rechten en rechtsvorderingen, Quid?

Lid van een bepaalde balie, maar kunnen ook zaken uit een ander arrondissement behandelen.

Welke twee zaken vallen op bij het verbod mbt verwerven van betwiste rechten en rechtsvorderingen?

Factorering heet niet enkel betrekking op betwiste schuldvorderingen, dus verwerven van niet-betwiste rechtsvorderingen is naar letter van de wet mogelijk.
Geen absoluut verbod want enkel mbt tot het rechtsgebied.

Deontologie is strenger: ook al moet het in een ander rechtsgebied worden beslecht, deontologisch beter om het niet te doen.

Wat is het relevante artikel bij de wrakings- en verschoningsgronden?

Art. 828 Ger.W. er zijn 11 specifieke gronden en 1 grond van gewettigde verdenking (p.39-50)

Wanneer moeten wrakingsgronden worden opgeworpen?

Tijdig art. 833 Ger. W.: bij aanvang van pleidooien.

Ratio: als partij geen wrakingsgrond achter de hand houden.

Een magistraat dient zich ook onpartijdig te gedragen in de werksfeer, leg uit.

Geen blijk geven van nauwe contacten met de partijen
Niet getuigen van een zekere vorm van verstandhouding tav het OM en raadslieden van de partijen.

De positieve deontologie vereist soms meer.

Bijv. tafelverdeling in de politierechtbank

Een magistraat moet zich onpartijdig gedragen in zijn privé- en sociaal leven, leg uit.

Magistraten moeten ook hebben voor een onpartijdig imago nl. sanctioneren voor iets in privéleven is mogelijk wanneer het afbreuk doet aan de waardigheid van zijn ambt.

maar vaak worden magistraten verweten dat ze wereldvreemd zijn en moeten ze meer maatschappelijk betrokken zijn.

Opletten voor belangenconflicten!

(cf. REA en AA GENT)

De magistraat en zijn recht van vereniging, zijn beperkingen mogelijk? Hoe verhoudt de deontologische plicht van de magistraat zich met de grondrechten? Geef de relevante arresten.

Uitgangspunt: recht van verenging (art. 27 GW en 11 EVRM) nl. elke rechter heeft het recht lid te zijn van een politieke, filosofische of godsdienstige vereniging.

Grens? Volgens art. 11, lid 2 EVRM zijn er beperkingen mogelijk, er zijn grenzen:

lidmaatschap van de vereniging moet verenigbaar zijn met het ambt en de afgelegde eed
geen lid van een sekte
voorzicht met opnemen van een bestuursmandaat in een vereniging.

Cf. Maestri t. Italie: hof beperkt zich tot voorzienbaarheid, catch-all bepaling niet voldoende voorzienbaar.

Cf. Léonard: uitgesproken katholicisme valt onder de vrijheid van verenging

=> twee # visies

Heeft een magistraat recht op vrijheid van meningsuiting? Welke zijn de relevante arresten?

Art. 10 EVRM nl. vrijheid van meningsuiting is geen absoluut recht. Beperkingen zijn mogelijk:

verspreiding van vertrouwelijke info voorkomen
onpartijdigheid en onafhankelijkheid van de rechterlijke macht waarborgen.

Cf. Albayrak t. Turkije: is beperking noodzakelijk in een democratische samenleving?

openlijk sympathie voor koerden: niet duidelijk uit tuchtdossier
volgen media: er bestaat zoveel actieve als passieve vrije meningsuiting nl. kennis nemen van verschillende meningen in de maatschappij.
Hof doet een proportionaliteitstoets nl. is de beperking noodzakelijk om de onpartijdigheid te waarborgen? Nee.

Cf. mbt juridische opinies over Salduz, mag maar

gematigd standpunt
genuanceerd

Wat is de derde deontologische waarde van de magistraat?

Integriteit gekoppeld aan twee andere begrippen

Rechtschapenheid
Waardigheid

Wat is waardigheid en welke beperkingen kan een magistraat worden opgelegd?

Waardigheid is het aannemen van een gereserveerde houding ook al heeft de magistraat recht op eerbiediging van zijn privéleven.

Beperkingen zijn mogelijk:

vermijden van verkeerde vrienden
conflicten in het privéleven in der minne oplossen
geen losbandig leven lijden (cf. SM rechter)

Welke is de 4de deontologische waarden van de magistraat? En leg uit.

Terughoudendheid en discretie. Magistraten zijn onderworpen aan het strafrechtelijk gesanctioneerd beroepsgeheim (art. 458 Sw).

Hij is een jurisprudentiële geheimplichtige (restcategorie): hij is een persoon die uit hoofde van zijn staat of beroep kennis draagt van geheimen die hem werden toevertrouwd.

Welke zijn de drie voorwaarden die vervuld moeten zijn om te spreken van beroepsgeheim?

persoon met een staat, ambt of beroep die tot beroepsgeheim plicht (personae)
die bij de uitoefening daarvan
van de rechtsonderhorige of client vertrouwelijke informatie heeft vernomen (materiae)

Wanneer is er sprake van een strafbare gedraging nl. schending van het beroepsgeheim?

Bekendmaking van het geheim door een persoon met beroepsgeheim
Opzettelijke bekendmaking: wetens en willens

LET OP: uitzonderingen waarbij het toegelaten is het beroepsgeheim te doorbreken.

Wat is het verschil tussen het beroepsgeheim en de discretieplicht?

Beroepsgeheim: in het belang van de rechtzoekende die bepaalde informatie meedeelt aan de rechter.

Discretieplicht: bij schending zowel tuchtrechtelijk als strafrechtelijk gesanctioneerd. Zal vaak ruimer zijn nl. strekt zich uit tot info die niet perse geheim is.

Wat is de restcategorie van art. 458 waaronder de magistraat valt en wat zijn de voorwaarden?

Noodzakelijke vertrouwenspersoon: cassatie hanteert dubbel criterium om uit te maken of iemand eronder valt.

Noodzaak: verplicht om op beroepsbeoefenaar beroep te doen?
Vertrouwenspersoon: geheimen beroepshalve verkregen.

Welke uitzonderingen bestaan er op het beroepsgeheim?

Getuigenis in recht: zwijgrecht, maar ook spreekrecht
Getuigen voor een parlementaire onderzoekscommissie: zwijgrecht, maar ook spreekrecht
Elementen ter ondersteuning van beslissing en alles wat op de openbare terechtzitting is bekendgemaakt of heeft plaatsgegrepen

Dit is de paradox van het beroepsgeheim:

enerzijds beroepsgeheim nl. info nooit bekend maken
anderzijds verplicht bepaalde info bekend te maken om uitspraak te motiveren

Heeft de magistraat een dubbele hoedanigheid obv art. 29 sv? Wat houdt art. 29 in en wat zijn de verschillende standpunten?

Art. 29 sv: ambtenaren die kennis krijgen van een misdrijf moeten dat melden aan het OM.

Dubbele hoedanigheid: ambtenaar en geheimplichtige.

Eerste opvatting: art. 29 bestond voor 458 dus beroepsgeheim is de uitzondering en dus is er spreekplicht.

Thans: zwijgrecht maar ook spreekrecht (2 hiërarchisch evenwaardige normen)

Ander opvatting: art. 458Sw werd later ingevoerd en voorziet in uitzonderingen, maar art. 29 sv is er geen van.

Welke zijn de twee bijkomende verplichtingen bij het beroepsgeheim?

Geheim van strafrechtelijk vooronderzoek
Geheim van berraad

Wat is het geheim van strafrechtelijk vooronderzoek? Bepaling?

art. 28quinquies en art. 57 Sv: het opsporingsonderzoek is geheim en men is tot geheimhouding verplicht.

Welke uitzonderingen bestaan er op het geheim van strafrechtelijk onderzoek?

zie art. 28quinquies§3 en 57§3:
Communiceren met de pers in het openbaar belang: noodzakelijk voor het onderzoek en/of misdrijven die publieke opinie schokken.

Wel voorwaarden:

rechten van verdediging behouden
geen persoonlijk oordeel
bij GO: toestemming onderzoeksrechter
respect voor privéleven van dader, slachtoffer en hun familie

Welke verplichtingen rusten er verder nog op een magistraat in het licht van geheim van het strafrechtelijk onderzoek?

Geen-commentaar regel: wanneer de zaak in behandeling is maar passieve informatie communiceren door persmagistraat is mogelijk
Vermijden van mediatisering van de persoon van de magistraat
Geen melding maken van zijn hoedanigheid van magistraat
Geen misbruik maken van het voorrecht van rechtsmacht
Verbod om in het publiek de tekenen van zijn ambt te dragen

Wat is het geheim van beraad? Relevant arrest?

Magistraten mogen naar buiten toe nooit lossen hoe het beraad is verlopen. Een beslissing wordt collegiaal genomen.

Doel:

magistraten kunnen vrijuit spreken
draagt bij tot geloofwaardigheid en het aanzien van de magistratuur (met 1 stem spreken)

Grondslag:

Autonoom rechtsbeginsel
Toepassing van tweede facet van het beroepsgeheim? nl. het ambtsgeheim sensu lato (>< beroepsgeheim in enge zin sensu stricto)

Men is naar Belgisch recht eens dat het geheim van beraad bestaat in België

cf. Fortiszaak

Wat is het gedeeld beroepsgeheim en welke voorwaarden zijn er? (cf Fortiszaak)

Het gedeeld beroepsgeheim is een verschoningsgrond op grond waarvan een magistraat het beroepsgeheim mag doorbrengen.

Voorwaarden

Derde is door het beroepsgeheim gebonden
Finaliteitscriterium: men moet betrokken zijn met eenzelfde doelstelling en tav dezelfde opdrachtgever
Noodzakelijkheidsvereiste
Belang van de cliënt:
Betrokkenheid van de cliënt: onduidelijk of er toestemming nodig is, niet nodig.

Wat verstaat men onder ijver van de magistraat? Bepaling?

Rechtspreken binnen een redelijke termijn en op gemotiveerde wijze.

Art. 770 Ger. W.:

uitspraak binnen een maand, gebeurt dat niet? Op lijst van griffier en motivering bv. complex, uitvoerige conclusie, etc.
langer dan 3 maanden: gesprek met korpsoverste
langer dan 6 maanden: onttrekking van de zaak van de rechter

Sancties

tuchtvervolging
periode evaluatie
onttrekking

Wat is het verbod van rechtsweigering? Relevant arrest?

Art. 5 Ger. W.:

ook bij onduidelijkheid van de wet
een foutief vonnis is een vonnis

HvB Antwerpen: vrijspraak als statement

Wat is de 6de deontologische waarde van de magistraat? Leg uit.

Respect en luisterbereidheid

bewust zijn van menselijke en intellectuele beperkingen
hoffelijkheid: tav advocaat, collega's, administratief personeel, etc

Welke is de 7de deontologische waarde van de magistraat?

Gelijke behandeling

volgorde van berechting bij binnenkomst
ongeacht waarde van geschil
wel rekening houden met objectieve verschillen tussen personen

Wat is de 8ste en laatste deontologische waarde en hoe wordt deze gewaarborgd?

Bekwaamheid

Gewaarborgd door:

toegang tot het beroep: 3 toegangswegen
vakkennis: permanente vorming bij IGO, op hoogte zijn van recente stand. Geen minimumvereisten.
maatschappijkennis: niet wereldvreemd zijn
goede organisatie van het werk: 2 halve dagen zitting, zaken bijhouden, termijnen, ...
grootste zorgvuldigheid aan de dag leggen

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Deontologie

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding