Vierde stap: probleemverklaring tijdens de onderzoeksfase - Oorzaak en gevolg, oftewel causaliteit

15 belangrijke vragen over Vierde stap: probleemverklaring tijdens de onderzoeksfase - Oorzaak en gevolg, oftewel causaliteit

Welke vraag staat centraal bij de probleemverklaring? En hoe beantwoordt je die?

Waarom blijven problemen bij de client bestaan?
Die beantwoordt je door uit te zoeken waardoor problemen ontstaan (de oorspronkelijke oorzaak) maar soms is de oorspronkelijke oorzaak niet te achterhalen en kijk je naar waarom de klachten niet vanzelf overgaan en wat het probleem in stand houdt

Welke wetenschappelijke kennis moet je inzetten om een verklaring te zoeken naar oorzaken of wat de klachten in stand houdt?

Je wetenschappelijke kennis over oorzaak-gevolgrelaties: causaliteit.
Je moet kunnen zien of oorzaak en gevolg samen opgaan. In de statistiek noemen we dat correlatie.

Betekenisvol, belangrijk, wetenschappelijk aangetoond dat het niet aan het toeval is overgelaten, noemen we in vaktaal...

Significantie
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Significantie heeft pas betekenis als deze niet aan het toeval is te wijten oftewel als er sprake is van een significante samenhang. Geef een voorbeeld over een onderzoek naar intelligentie

Als je een groep van 5 mannen en 5 vrouwen onderzoekt op intelligentie en blijkt dat de vrouwen gemiddeld 10 punten hoger ligt kan dat veroorzaakt zijn doordat er 1 vrouw bij zat die een hoge intelligentie had en die het gemiddelde naar boven heeft getrokken.
Zou je hetzelfde onderzoek doen bij 1000 studenten dan is de kans op een toevallig verschil, heel klein.

Het vaststellen van een causaal verband is lastig wel zijn er enige aanwijzingen. Welke 2 factoren zijn van belang?

  1. De tijd. De oorzaak moet voorafgaan aan het gevolg
  2. De aannemelijkheid. Is zo'n causaal verband wel aannemelijk?  (Hypothese toetsen of literatuuronderzoek)   

Het vaststellen van een causaal verband is lastig wel zijn er enige aanwijzingen. Welke 2 factoren zijn van belang?

  1. De tijd. De oorzaak moet voorafgaan aan het gevolg
  2. De aannemelijkheid. Is zo'n causaal verband wel aannemelijk?  (Hypothese toetsen of literatuuronderzoek)   

Het vaststellen van een causaal verband is lastig, je kunt wel een vermoeden hebben en zijn tijd en aannemelijkheid, aanwijzingen. Hoe kun jij als psychsociaal hulpverlener daar mee omgaan? 2st

  1. Tijd: als de oorzaak vooraf komt aan het gevolg
  2. Aannemelijkheid (hypothese) door te toetsen of literatuuronderzoek   

Je vraagt je af of een samenhang tussen oorzaak en gevolg een verklaring kan zijn voor het probleem.
Je controleert of er een samenhang is tussen oorzaak en gevolg, of de oorzaak vooraf gaat aan het gevolg en je doet literatuuronderzoek naar het verband tussen oorzaak en gevolg of deze aannemelijk is:

Het is niet te bewijzen dat depressiviteit een oorzaak is van relatieproblemen. Ik heb wel een vermoeden want ze gaan samen op. En de relatieproblemen waren er eerder dan de depressie. Het is ook aannemelijk dat depressiviteit een oorzaak kan zijn van relatieproblemen omdat ik daar onderzoek naar gedaan heb en mij heb ingelezen.

Het vaststellen van een causaal verband is lastig, je kunt wel een vermoeden hebben en zijn tijd en aannemelijkheid, aanwijzingen. Hoe kun jij als psychsociaal hulpverlener daar mee omgaan? 2st

  1. Tijd: als de oorzaak vooraf komt aan het gevolg
  2. Aannemelijkheid (hypothese) door te toetsen of literatuuronderzoek   

Je vraagt je af of een samenhang tussen oorzaak en gevolg een verklaring kan zijn voor het probleem.
Je controleert of er een samenhang is tussen oorzaak en gevolg, of de oorzaak vooraf gaat aan het gevolg en je doet literatuuronderzoek naar het verband tussen oorzaak en gevolg of deze aannemelijk is:

Het is niet te bewijzen dat depressiviteit een oorzaak is van relatieproblemen. Ik heb wel een vermoeden want ze gaan samen op. En de relatieproblemen waren er eerder dan de depressie. Het is ook aannemelijk dat depressiviteit een oorzaak kan zijn van relatieproblemen omdat ik daar onderzoek naar gedaan heb en mij heb ingelezen.

Hoe toetst een onderzoeker causaliteit?

Meest betrouwbaar: experimenteel onderzoek. Twee groepen, een controlegroep en de experimentele groep maar wel zoveel mogelijk gelijk zijn in samenstelling en omstandigheden. Bij de controlegroep komt de oorzaak niet voor bij de experimentele groep wel. Dan kijken of het gevolg daadwerkelijk toegeschreven kan worden aan de oorzaak.

Zou je een experiment kunnen opzetten om causaliteit te onderzoeken wat betreft depressie bij relatieproblemen?

Nee, onmogelijk. Je kan moeilijk twee groepen opzetten en van de ene groep verlangen dat ze relatieproblemen moeten hebben. Er valt dus ook niet te bewijzen dat depressiviteit een oorzaak is van relatieproblemen. Wel dat ze samen opgaan.

Welke 5 verklaringen suggereert Dalewijn voor causaliteit wat betreft depressie en relatieproblemen?

  1. Relatieproblemen veroorzaken depressie
  2. Depressie veroorzaakt relatieproblemen
  3. Depressie en relatieproblemen beïnvloeden elkaar
  4. Een derde variabele, die depressie en relatieproblemen veroorzaakt
  5. Toeval

Het zoeken naar een oorzaak-gevolgrelatie, hoe vat je dat samen?

Wanneer je een oorzaak-gevolgrelatie vermoedt, controleer je of er een samenhang is  tussen oorzaak en gevolg, of de oorzaak voorafgaat aan het gevolg en je kijkt of het aannemelijk is.

Bij een client vraag je je af of welke factoren samenhangen en of dat een verklaring kan zijn voor het ontstaan of het in stand blijven van klachten.

Wat is het verschil tussen positieve bekrachtiging en negatieve bekrachtiging?
Hoe zit het bij straf?


Bekrachtiging betekent kracht bij zetten, of dat nu positief of negatief is. Je wilt dat gedrag toeneemt. Ook bij negatieve bekrachtiging.
Het verschil gaat hierbij over toevoegen of wegnemen van een stimulus.
Bij Positieve bekrachtiging wordt iets plezierigs toegevoegd (beloning) met als doel dat gedrag zal toenemen.
Bij negatieve bekrachtiging wordt er iets onprettigs weggehouden met als doel dat gedrag zal toenemen.

Bij straf wil je dat gedrag afneemt. Daarbij heb je het verschil tussen positieve straf (iets onprettigs toevoegen) en negatieve straf (van iets prettigs onthouden)

Waar heeft een causaal verband mee te maken bij het in stand houden van een probleem? 3st
Leg uit hoe deze twee factoren een rol kunnen spelen bij het ontstaan van ruzie en waarom piekeren en bij longkanker.

Heeft te maken Oorzaak-gevolg, Tijd en Aannemelijkheid

  • Waardoor ontstaan er steeds maar ruzies? Als de een reageert, (oorzaak) reageert de ander daar weer op (gevolg) waardoor er steeds maar ruzie ontstaat. Oorzaak komt vooraf aan het gevolg (tijd)
  • Waarom pieker je zo veel? Het causale verband is dat piekeren (oorzaak) iets oplevert (gevolg). Oorzaak komt vooraf aan het gevolg (tijd)
  • dat roken longkanker veroorzaakt, betekent dat roken directe oorzaak is van longkanker (gevolg). Ook is het aannemelijk wanneer je erover inleest.

Een correlatie impliceert geen causaliteit, maar causaliteit impliceert wel altijd een correlatie bij het in stand houden van een probleem. Wat betekent dit?

Dit betekent dat wanneer er een correlatie is tussen twee variabelen, dit niet automatisch betekent dat er ook een oorzakelijk verband is tussen deze variabelen. Een causaliteit vereist meer dan alleen een statistisch verband. Aan de andere kant, wanneer er sprake is van een causaal verband bij diagnostische vaardigheden, zal er ook altijd een correlatie zijn tussen de oorzakelijke variabele en het resultaat van de diagnostische tests. Een causaal verband gaat dus altijd gepaard met een correlatie, maar andersom is niet altijd het geval.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo