Startpagina / Samenvattingen / Class notes - Dierkunde / dieren-genetisch-experimenteel

Geschiedenis, modellen, validiteit en extrapolatie

25 belangrijke vragen over Geschiedenis, modellen, validiteit en extrapolatie

Wanneer was de herstart van het proefdiergebruik?

De herstart rond de renaissance Vesalius (1514-1564)
 De grote anatoom
 Sectie op mensen
 Vivisectie op dieren

Wat gebeurde er in de 18e eeuw met het proefdierkundegebruik?

Experimentele geneeskunde wordt op waarde geschat voor het welzijn van de mens.
 Steeds meer medisch bewijs komt uit vivisectie.
 Eerste ethische discussie
 Jeremy Bentham “Introduction to the principles of morals and legislation” (1789).

Wat is de geschiedenis van de proefdierkunde tot en met de romeinen?

 Egypte = Hepatoscopie (Priesters)
 Griekenland = Anatomie / Geneeskunde (Hippocrates)
 Romeinse rijk = Experimentele geneeskunde (Galenus)

Wat werd als verdoving gebruikt tot 1842?

 Fixatie
 Doorsnijden nervus recurrens (Galenus)
 Doorsnijden stembanden
 Klap op het hoofd (Bell)

Wat werd als verdoving gebruikt na 1842?

 Anesthesie (1842), ether
 Analgesie (1884), cocaïne
 Spierverslappers (1870-1890) Curare

Wat waren de ontwikkeling in de proefdierkunde tijdens de 19e eeuw?

 Intensivering vivisectie (Magendie) Protesten Charles Bell
 Ontdekking ether voor anesthesie (1842)
 Charles Darwin: “The origin of species” (1859)
 Claude Bernard: “Emphasis on the need of animal usage in medicine” (1865)
 Eerste antivivisectie vereniging (1875 UK, 1897 NL)
 Ontwikkeling microbiologie: Entingen Pasteur (1881) Postulaten van Koch (1884)  Industrialisatie van Farmaca

Wat gebeurde er in de 20e eeuw?

vooral genetische modificatie en immunologisch en toxicologisch onderzoek

Wanneer kwam in engeland de “Cruelty to Animals act”?

1876

Welke wetten kwamen er voor het eerst in NL?

 “Stafrechtelijke bepalingen tegen dierenmishandeling” (1881)
 1977 “Wet op dierproeven”
 1981 Herontwikkeling wetgeving op basis van intrinsieke waarden van het dier
 1985 “Dierproevenbesluit”
 1996 Herziening “Wet op dierproeven”
 2014 (Dec) Nieuwe Europees gestoelde, Nederlandse wet

Wanneer was de wet er voor europa?

 2000 ESF-richtlijnen
 2010 Herziene richtlijnen

Wat doet Artikel 14 “proefdierdeskundige”?

-controleert voor vergunninghouder naleving van welzijnszorg
-adviseert de DEC en onderzoekers

Wat ben je bij artikel 13f(2)?

Uitvoerende (art 10a1) personeel (art 13f(2)) “Biotechnicus” (voorheen artikel 12)
 Voert in principe de (operatie)handelingen uit
 Bewaakt dierwelzijn
 opgeleid volgens artikel 23.2a uit richtlijnen EU

Wat is de Instantie van Dierwelzijn (IvD)?

 Dragen de zorg voor naleving van de drie V’s binnen het instituut.
 Begeleiden elke projectaanvraag (eerste goedkeuring)
 Verbonden aan vergunninghouder, maar onafhankelijk

Wat is de DEC Dierexperimentcommissie?

 Weegt ongerief dieren af tegen wetenschappelijk maatschappelijk doel
 Geven advies aan de CCD
 Verbonden aan vergunninghouder, maar onafhankelijk

Wat is de Centrale Commissie Dierproeven (CCD)?

 Verleent de projectvergunningen aan de onderzoeker
 Landelijk

Welke twee variaties zijn er?

-tussenproefvariatie
-binnenproefvariatie

Hoe kun je bias/confounders uit sluiten?

1. registratie
2. randomisatie
3. blindering
4. interne controle

Wat zijn kenmerken van interne validiteit?

Kwaliteit proefopzet
Geeft aan of er geen confounding factors zijn
Alleen relevant bij causale studies (bijvoorbeeld behandelingsstudie naar chemotherapie, in geïnduceerde tumoren bij muizen)

Wat zijn kenmerken van externe validiteit?

Extrapoleerbaarheid
Onder invloed van opzet (GLP e.d.)
Dierkeuze Ook te bepalen op basis van:
• Face validity van het model
• Predictive validity van het model
• Construct validity van het mode

Wat is precies externe validiteit?

is in hoeverre de resultaten van een bepaald onderzoek of een test te generaliseren zijn. Als bepaalde resultaten extern valide zijn, wil dit zeggen dat de resultaten te generaliseren zijn en dus voor een grotere groep dan slechts de testgroep zullen gelden. Als de resultaten alleen maar opgaan voor de testgroep, zijn ze immers veel minder waard.

Waarom geen mens als model?

Omdat mensen genetisch ontzettend van elkaar verschillen (heterogeen), ethisch erg bezwaarlijk en de mens wordt oud en slechte documentatie in de geschiedenis

Waarom zijn primaten ooit een goed model geweest?

 Genetisch (en immunologisch) nauw verbonden
 Morfologisch verbonden  Ethisch bezwaard
 Sinds 2003 zijn mensapen verboden voor dierexperimenten

Waar zijn dierkeuze op gebaseerd?

1. functionele overeenkomsten --> spijsverteringskanaal (varken ) goed
2. praktische aspect -->  Beschikbaarheid modellen  Kennis van het betreffende diersoort  Zoölogie / Biologie (Huisvestingseisen , Ruimte, Voeding, Generatietijd) Financiële mogelijkheden

Wanneer worden natuurlijke afwijkingen gebruikt?

• Genetische lijnen (bijv. Spontaan hypertensive rat)
• Geselecteerde extremen (bijv. active and passive coping pigs)
• Oude dieren (bijv. seniele honden)

Wanneer worden experimenteel gewijzigde dieren gebruikt?

• Geïnduceerde leasies (bijv. verwijderd kraakbeen in gewricht van geit)
• Geïnduceerde afwijkingen of ziekten (bij. Experimentele autoimmuun encephalomyelitis in Marmoset)
• Genetische gemodificeerde dieren (bijv. SERT-/- knock-out rat)

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Dierkunde

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding

Geschiedenis, modellen, validiteit en extrapolatie

25 belangrijke vragen over Geschiedenis, modellen, validiteit en extrapolatie

Wanneer was de herstart van het proefdiergebruik?

Wat gebeurde er in de 18e eeuw met het proefdierkundegebruik?

Wat is de geschiedenis van de proefdierkunde tot en met de romeinen?

Wat werd als verdoving gebruikt tot 1842?

Wat werd als verdoving gebruikt na 1842?

Wat waren de ontwikkeling in de proefdierkunde tijdens de 19e eeuw?

Wat gebeurde er in de 20e eeuw?

Wanneer kwam in engeland de “Cruelty to Animals act”?

Welke wetten kwamen er voor het eerst in NL?

Wanneer was de wet er voor europa?

Wat doet Artikel 14 “proefdierdeskundige”?

Wat ben je bij artikel 13f(2)?

Wat is de Instantie van Dierwelzijn (IvD)?

Wat is de DEC Dierexperimentcommissie?

Wat is de Centrale Commissie Dierproeven (CCD)?

Welke twee variaties zijn er?

Hoe kun je bias/confounders uit sluiten?

Wat zijn kenmerken van interne validiteit?

Wat zijn kenmerken van externe validiteit?

Wat is precies externe validiteit?

Waarom geen mens als model?

Waarom zijn primaten ooit een goed model geweest?

Waar zijn dierkeuze op gebaseerd?

Wanneer worden natuurlijke afwijkingen gebruikt?

Wanneer worden experimenteel gewijzigde dieren gebruikt?

Samenvattingen die gerelateerd zijn aan Experimentele handelingen

Class notes - Dierkunde

Functional anatomy of the vertebrates : an e…

Campbell Biology, Global Edition

Rondleiding door de cel

Hematologie lessen

Lab tools

Immunologie

Celbiologie

Thermoregulatie

Ethologie 2

Biodiversiteit en diersystematiek 2

Evolutie