Tekst 8: Responding to drug-related problems among migrants, refugees and ethnic minorities in Europe - GC: De Kock

21 belangrijke vragen over Tekst 8: Responding to drug-related problems among migrants, refugees and ethnic minorities in Europe - GC: De Kock

Wat zijn de risico's in onderzoek migratie en drugs?

  1. Doelgroepen extra stigmatiseren: gebruik en nut van het onderzoek situeren
  2. Doelgroepen te vaag definiëren
  3. Een te grote focus op migratie leggen
  4. Alleen de prevalentie van middelengebruik bestuderen

MEM: migranten en etnische minderheden

  • Individuele migratieachtergrond (micro)
    • objectief: redenen voor migratie, context van migratie, migratiegeneratie
    • gevolgen: trauma, eenzaamheid, ...

  • geinternaliseerde etnische identiteit (meso)
    • identificatie met een groep, individueel gevoel van samenhorigheid
    • gevolgen: hulpzoekgedrag (enkel in eigen groep), steun, religieuze verbondenheid, stigma of uitsluiting


  • extern gedefinieerde etniciteit (macro)
    • verblijfsstatuut, gelijkwaardige migratiegeschiedenis, gemeenschap
    • gevolgen: toegang tot zorg, uitsluiting

Diverse MEM (migranten en etnische minderheden)

  • Internationale migranten
    • 7% EU bevolking, 7% niet-EU
  • vluchtelingen: land ontvlucht op basis van gegronde vrees voor vervolging
    • meestal Syrië, Afganistan, Irak
  • migranten in irreguliere situaties
  • intra-europese migranten
    • 4% van de EU bevolking: Roemenie, Italie, Polen, UK
  • personen met een tweede, derde, vierde generatie migratieachtergrond
    • beperkte data, in BE vooral Turks en Marokkaans
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Welke 3 overlappende populaties zijn er in Vlaanderen?

  1. Personen met een niet-Belgische nationaliteit.
    • 10% in Vlaanderen (NL, Roemenie, polen,... 60% niet-belgen -> intra-EU migratieachtergrond)
  1. Personen die internationale bescherming vragen
    • 3% van de Europese verzoeken is in BE (Syrie, Afghanistan en Palestina)
  1. Tweede, derde,... generatie met Belgische of dubbele nationaliteit
    • 20% van de Belgen vreemde nationaliteit (Turks, Marokkaans, meerderheid in grootsteden)


MEM: 25% in Vlaanderen, 33% in BE

Beinvloedende factoren drug -en zorggebruik: waarom een ecosociaal perspectief?

Huidige visie op risico en beschermende factoren vaak op het individu (microniveau)
-> micro, meso en macro elementen verbinden is van belang

Wat zijn de aandachtspunten vanuit een ecosociaal perspectief op middelengebruik en ongelijkheden?

  • Biomedische visies op middelengebruik zijn onvoldoende voor begrip oorzakelijke verbanden
  • micro-meso-macro zijn communicerende vaten
  • risicofactoren op microniveau zijn vaak de belichaming van ongelijkheden op macroniveau
  • factoren op mesoniveau reflecteren vaak problemen op macroniveau
  • risicofactoren staan niet op zichzelf
    • factoren op individueel niveau hangt samen met factoren op andere niveaus

Welke MICRO factoren beïnvloeden gebruik bij MEM?

  • Pre- and post-migratie coping mechanismen vb. Zelfmedicatie, binge drinking
  • Geïnternaliseerde normatieve kaders vb. Religieuze kaders
  • Gepercipieerde discriminatie/ stigma in de eigen gemeenschap of de samenleving
  • psychologische kwetsbaarheden/ resilience vb. Trauma, PTSD,...
  • verveling en onzekerheid vb. Werkloosheid
  • contact en sociale netwerken
  • socio-economische status

Welke MESO factoren beïnvloeden gebruik bij MEM?

  • De sociale omgeving post-migratie
  • sociaal netwerk (aan-of afwezigheid van familie, vrienden, partners, sociale controle)
  • wonen (vb. In gedepriveerde buurten, omstandigheden in opvangcentra)

Welke MACRO factoren beïnvloeden gebruik bij MEM?

  • Gezondheidssysteem maar ook integratiebeleid
  • formele toegang tot de zorg (gedefinieerd door verblijfsstatus, ook afhankelijk van bv kennis van het zorgsysteem of bias op het niveau van zorgverstrekkers)
  • cultuur van middelengebruik in ontvangend land
  • social exclusie/ inclusie

Eeuwige discussie: universele of gerichte dienstverlening?

  • Gelijkwaardige zorg = gelijkwaardige toegang, ervaring en uitkomst
  • horizontale en verticale gelijkwaardigheid = gelijke zorgen voor gelijke noden, andere zorgen voor andere noden
  • verschil niet hetzelfde als ongelijk(waardig)heid
  • als universele dienstverlening er niet in slaagt om iedereen gelijkwaardige zorg te bieden is het noodzakelijk dat er bijkomende diensten komen


=> combinatie van universele en gerichte dienstverlening nodig

Hoe wordt gelijkwaardige gezondheidszorg bereikt?

Wanneer mensen met gelijkaardige behoeften vergelijkbare zorg krijgen (horizontal equity) en wanneer mensen met grotere behoeften specifieke zorg krijgen die aan deze behoeften voldoet (vertical equity)

Middelengebruik bij Europese MEM

  • Weinig betrouwbare en representatieve data (enkel scandinavie)
  • Do no harm principle (= we mogen geen schade toebrengen aan groepen die we bestuderen maar bij onderzoek nemen we vaak groot risico)
  • healty migrant effect (= toegekomen personen hebben vaak een betere gezondheid dan dat ze hadden in hun thuisland en dan personen uit het aankomstland, enkel PTSD is hoger)µ
  • prevalentie van middelengebruik is vergelijkbaar met gebruik in thuisland
  • prevalentie van middelengebruik na 1 jaar: vergelijkbaar met gebruik in ontvangstland + onder invloed post en pre-migratie factoren

Middelengebruik en risicofactoren bij MEM in BE

  • Weinig tot geen representatieve data
  • overmatig alcohol gebruik is lager bij eerste generatie personen met niet-westerse achtergronden in vergelijking met Belgen
  • eerste generatie niet-Europese migratieachtergrond -> lagere subjectieve gezondheid
  • depressie en angst:
    • hoger bij personen met Turkse en Marokkaanse migratieachtergrond
    • gemedieerd door socio-economische status

Aanwezigheid in Vlaamse drughulpverlening: nationaliteit

Enige registratiesysteem die overal gelijk gebeurt is TDI (= treatment Demand Indicator)
  • meeste algemene ziekenhuizen hebben psychiatrische afdeling, vaak ook gespecialiseerd in middelenproblematiek
  • vooral Belgen komen terecht in residentiele zorg
  • Belgen vaker doorverwezen naar residentiele zorg dan niet-belgen, vooral MSOC in Vlaanderen zijn de verschillen meer uitgesproken. In ambulante consultaties vooral niet-Belgen

Cijfers afzetten tegen populatiegegevens

  • Oververtegenwoordiging in MSOC
  • oververtegenwoordiging in residentiele diensten
  • grote aanwezigheid van niet-EU tegenover EU nationaliteiten

Hoe verklaren professionelen in de DHV verschillen tussen Belgen en niet-Belgen in de DHV?

  • Ondervertegenwoordiging niet-belgen in de residientiele zorg
  • minder doorverwijzing door medische diensten/artsen van personen buiten de EU
  • ondervertegenwoordiging van vrouwen in de drughulpverlening
  • beperkte vermelding van MEM in aan DHV gerelateerd beleid
  • bijkomende redenen voor ongelijkheid
  • ways forward

Ondervertegenwoordiging niet-Belgen in residientiele zorg

  • Exclusie van mensen die de taal niet spreken
  • onderscheid psychiatrische ziekenhuizen (PZ) vs psychiatrische afdeling van ziekenhuizen (PAAZ)
-> beschikbaarheid tolken
  • exclusie van personen zonder ziekteverzekering
  • mogelijks lagere kennis over de beschikbare diensten bij de doelgroep

Minder doorverwijzing door medische diensten/artsen van personen buiten EU

  • Lagere doorverwijzing bij vermoeden van exclusie (taal, wachtlijst)
  • geen vaste huisarts hebben

Ondervertegenwoordiging van vrouwen in de drughulpverlening

  • Grotere verborgenheid of taboe van middelengebruik
  • algemeen lagere prevalentie van middelengebruik

Beperkte vermelding van MEM in aan drughulpverlening gerelateerd beleid

  • Weinig betrokkenheid van personen in herstel in beleidsvorming
  • politieke gevoelig onderwerp

In een notendop nood aan verankering van gelijkwaardige DHV in het beleid

MICRO -> nood aan aandacht voor divers sensitieve zorg en kwetsbaarheden bij MEM
MESO -> nood aan vorming van professionelen, organisatie en diversiteitsbeleid
MACRO -> nood aan beleid en evaluatie
    • gelijkwaardige toegang tot de zorg
    • monitoren van prevalentie: aanvulling op de gezondheidsenquête
    • monitoren van treatment demand in de DHV
    • monitoren van de beschikbare diensten, wachtlijsten, regionale spreiding

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo