Veranderend mensbeeld - tekst 16 Filosofie rond 1900, Femke Kok

4 belangrijke vragen over Veranderend mensbeeld - tekst 16 Filosofie rond 1900, Femke Kok

Op p. 296-297 van readertekst 16 bespreekt Kok twee tegengestelde, maar gerelateerde denkrichtingen in de filosofie rond 1900. Beschrijf in uw eigen woorden wat deze twee tegengestelde denkrichtingen inhielden?

De ene denkrichting legde sterk de nadruk op de menselijke rede en rationaliteit en ging ervan uit dat de wereld, de natuur, kenbaar of beheersbaar is en de mens maakbaar. Zij hechtte belang aan zaken als efficiëntie, zekerheid, nut, productie, verifieerbaarheid, enzovoorts.

De tweede denkrichting ging er juist van uit dat de mens niet door de rede, maar door zijn driften en instincten, door de geschiedenis of door bijvoorbeeld een ‘volksaard’ werd geleid. Zij wees daarmee de vermeende rationaliteit van de mens af.

Blom bespreekt in hoofdstuk 13 van De duizelingwekkende jaren het werk van wetenschappers, eugenetica, racisten, filosofen en mystici door elkaar heen. Kunt u aan de hand van de tekst van Kok kort uitleggen waarin de bijdrage van de filosofen verschilde van die van met name de wetenschappers en eugenetica?

Wetenschappers en eugenetici hielden zich vooral bezig met fundamenteel, experimenteel onderzoek en met de implicaties en toepassing daarvan.
Filosofen zoals Schopenhauer, Marx en Nietzsche hielden zich vooral bezig met reflectie en kritiek op de wetenschappelijke en maatschappelijke praktijk. Zij waren bijvoorbeeld niet bezig met de vraag ‘kunnen we het menselijke ras door fokken verbeteren, en hoe dan?’, maar wel met de vraag ‘wat is de mens?’, of ‘wat zijn de belangrijkste drijfveren van de mens?

Kok betoogt dat de ontwikkelingen die door Blom worden beschreven, niet leidden tot een eenduidig geluid in het filosofische denken over de mens;

Grofweg waren er twee tegengestelde, maar gerelateerde denkrichtingen te onderscheiden.

- De eerste stroming bezong het menselijk vernuft. Het legde in toenemende mate de nadruk op rationaliteit en de ‘maakbaarheid’ van mens en cultuur

- De tweede stroming wees de menselijke rationaliteit juist scherp af, ten gunste van biologische en materiële eigenschappen, zoals instincten, het onderbewuste en de wil tot leven.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Edmund Husserl, wat stelde hij?

De wijsbegeerte had volgens de jood Husserl haar taak verzaakt om de mensheid in ethisch opzicht te leiden, een ideaal dat reeds in het Oude Griekenland was geformuleerd, maar nu werd prijsgegeven.

Crisis. Het was door de twee wereldoorlogen verdiept, maar er niet door veroorzaakt. Het beeld van de autonome, rationele en onbekommerde vrije mens krijgt steeds minder vertrouwen.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo