Startpagina / Samenvattingen / Environmental toxicology / stoffen-respons-effect

Exposure, dose and response

Q: Overdracht van toxische stoffen op nageslacht.

1. mutagene stoffen die gameten aantasten 2. teratogene stoffen die de foetus aantasten (kan ook via mutaties) 3. via de placenta (bv lood) 4. indirect teratogeen door aantasting bloedvaten in placenta (cadmium) of baarmoeder 5. in eitjes van vissen en vogels: DDT, dioxine, PCBs (polychloorbifenyl, zeer toxische chloorverbinding die kan voorkomen in olie, plastic, bouwmaterialen en bestrijdingsmiddelen) 6. via moedermelk (PCB, dioxine en aflatoxin metabolieten). Aflatoxines komen voor bij besmetting met Aspergillis flavus van mais, pinda, hazelnoten, pistachenoten, granen, rijst, peulvruchten, nootmuskaat.

Q: Chemische en fysische speciatie (vorm)

Factoren die meespelen bij exposure: 1. Fysische (gas, vloeistof of vast; opgelost of in partikels; vluchtigheid) en chemische vorm 2. medium (bodem of water) en biotoop 3. vrije vorm of gebonden aan partikels of eiwitten als chelaat of complex. 4. voor bv metalen bepaalt de chemische vorm (vrij ( vluchtigheid van belang!), gebonden in organische of anorganische verbinding) en de ionenstatus de mate van toxiciteit, oplosbare zouten zijn toxischer! Stoffen die aan elkaar gerelateerd zijn kunnen grote verschillen in toxiciteit tonen door verschillen in kinetiek en dynamiek !!!

Q: Dosis en kwantitatieve respons

Dosis = hoeveelheid, vaak in relatie tot lichaamsgewicht; soms in relatie tot lichaamsoppervlak of energieconsumptie Effecten alcohol ernstiger naar mate de dosis hoger is, de effecten komen sneller. Voor veel toxische stoffen kan een lineaire respons worden gemeten ( gradueel) . bv groeivertraging, bloeddrukstijging en glucoseniveau. BIJ INDIVIDU OF GEISOLEERD SYSTEEM Bij de alles-of niets respons/kwantitatieve respons ( quantal ) kan alleen gemeten worden hoeveel individuen reageren (bv letaliteit) OP POPULATIES

Q: Modificaties van de receptor theorie

* Agonisten kunnen verschillen in affiniteit en in intrinsieke activiteit. * Er wordt pas een effect gezien als een minimum aantal receptoren bezet is ( drempelwaarde ) * Het maximum effect wordt soms al bereikt voor dat alle receptoren bezet zijn

6 belangrijke vragen over Exposure, dose and response

Toxische stoffen in de lucht

Binnen: CO, NO, sigarettenrook, verf, schoonmaakmiddelen, formaldehyde
Buiten: vnl industrieel; SO₂, NOx, CO, Pb

Overdracht van toxische stoffen op nageslacht.

1. mutagene stoffen die gameten aantasten
2. teratogene stoffen die de foetus aantasten (kan ook via mutaties)
3. via de placenta (bv lood)
4. indirect teratogeen door aantasting bloedvaten in placenta (cadmium) of baarmoeder
5. in eitjes van vissen en vogels: DDT, dioxine, PCBs (polychloorbifenyl, zeer toxische chloorverbinding die kan voorkomen in olie, plastic, bouwmaterialen en bestrijdingsmiddelen)
6. via moedermelk (PCB, dioxine en aflatoxin metabolieten). Aflatoxines komen voor bij besmetting met Aspergillis flavus van mais, pinda, hazelnoten, pistachenoten, granen, rijst, peulvruchten, nootmuskaat.

Chemische en fysische speciatie (vorm)

Factoren die meespelen bij exposure:
1. Fysische (gas, vloeistof of vast; opgelost of in partikels; vluchtigheid) en chemische vorm
2. medium (bodem of water) en biotoop
3. vrije vorm of gebonden aan partikels of eiwitten als chelaat of complex.
4. voor bv metalen bepaalt de chemische vorm (vrij (vluchtigheid van belang!), gebonden in organische of anorganische verbinding) en de ionenstatus de mate van toxiciteit, oplosbare zouten zijn toxischer!

Stoffen die aan elkaar gerelateerd zijn kunnen grote verschillen in toxiciteit tonen door verschillen in kinetiek en dynamiek!!!

Belang van expositie route

Behalve voor stoffen die direct een effect hebben op de huid, slijmvliezen, oog of longen is de concentratie in het lichaam/doelorgaan van belang!
Van belang is of een stof geabsorbeerd kan worden en met welke snelheid (barrières).
Bij lage absorptiesnelheid en hoge excretiesnelheid of detoxificatie minder effect dan andersom.
Opname door longen, huid, slijmvliezen: direct in de circulatie of lokaal effect
Opname via gastro-intestinale stelsel na orale inname: eerst langs de lever

In lever vindt transformatie plaats: OF detoxicatie OF giftigere metabolieten

Dosis en kwantitatieve respons

Dosis = hoeveelheid, vaak in relatie tot lichaamsgewicht; soms in relatie tot lichaamsoppervlak of energieconsumptie

Effecten alcohol ernstiger naar mate de dosis hoger is, de effecten komen sneller.

Voor veel toxische stoffen kan een lineaire respons worden gemeten (gradueel). bv groeivertraging, bloeddrukstijging en glucoseniveau. BIJ INDIVIDU OF GEISOLEERD SYSTEEM
Bij de alles-of niets respons/kwantitatieve respons (quantal) kan alleen gemeten worden hoeveel individuen reageren (bv letaliteit) OP POPULATIES

Modificaties van de receptor theorie

* Agonisten kunnen verschillen in affiniteit en in intrinsieke activiteit.
* Er wordt pas een effect gezien als een minimum aantal receptoren bezet is (drempelwaarde)
* Het maximum effect wordt soms al bereikt voor dat alle receptoren bezet zijn

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Environmental toxicology

Bekijk samenvatting