Startpagina / Samenvattingen / Ethiek in sociaalagogische beroepen / waarden-theorie-normen

Moraal en ethiek - Morele ontwikkeling

Q: Wat is de inhoud van de leertheorie?

Door straffen, belonen en observeren (Bandura) leert een kind zich waarden en normen eigen maken. Deze theorie wordt vaak gecombineerd met de cognitieve benadering.

Q: Hoe ziet de theorie van Gilligan eruit?

preconventioneel: actor handelt uit egoïsme (abortus: goed voor moeder) conventioneel: actor handelt uit altruïsme (abortus: alleen goed voor het kindje) postconventioneel : actor zoekt evenwicht tussen het belang van zichzelf en de ander (abortus: voor- en nadelen voor moeder en kindje) Dit laatste kun je terugvinden bij hulpverlening en coaching: jezelf beschermen en de ander helpen.

9 belangrijke vragen over Moraal en ethiek - Morele ontwikkeling

Noem twee redenen waarom mensen zich houden aan waarden en normen.

Waarden en normen houden de gemeenschap bij elkaar. Buiten de waarden en normen treden kan schaamte gevoel opwekken. Zodra hij in strijd met zijn geweten (ontstaat wanneer waarden en normen geïnternaliseerd zijn) handelt, voelt hij schuld. (zelfs als mensen dit niet weten). Schaamte (sociale situatie) en schuld (individu) dragen ertoe bij dat mensen zich moreel juist gedragen.

Welke theorieën onderscheiden we over de manier waarop het geweten zich ontwikkelt?

* psychoanalyse van Freud
* leertheorie
* cognitieve theorie van Kohlberg
* Gilligan

Waar is de psychoanalyse van Freud goed bruikbaar voor?

Dit is goed bruikbaar om conflicten binnen de persoon te verklaren.
Es (id) = gericht op driftbevrediging
Ich (Ego) = effectief met buitenwereld omgaan om in behoefte te kunnen voorzien. Sluit compromissen tussen Es en buitenwereld
Uber-ich (superego) = geweten en bestaat uit geinternaliseerde waarden en idealen en streeft naar perfectie waardoor het op gespannen voet staat met Es.

Kritiekpunten op Kohlbergs theorie:

1. op de manier van onderzoek doen, want de proefpersonen krijgen een denkbeeldige situatie voorgelegd en geen echte.
2. Kohlberg is niet neutraal in zijn theorie. Hij is niet alleen descriptief, maar ook prescriptief. Hij stelt dat handelen op basis van abstracte principes beter is dan handelen vanuit verbondenheid met de mensen om je heen.

De cognitieve theorie van Kohlberg:

De theorie over morele ontwikkeling sluit aan bij de cognitieve ontwikkeling zoals Piaget. Piaget onderscheidt verschillende stadia in de cognitieve ontwikkeling.
Ontwikkeling kind door experimenteren met omgeving. Denken ontwikkelt van concreet naar abstract. Verschuiving egocentrisme naar iemand die vanuit eigen perspectief kan nadenken.
Kohlbergs stadia. Daarbij is een bepaalde mate van cognitieve ontwikkeling noodzakelijk, maar niet voldoende om een volgend moreel niveau te bereiken. Zo moet iemand abstract kunnen redeneren om het hoogste niveau te bereiken, maar niet iedereen bereikt het hoogste morele niveau om abstract te kunnen denken.

Wat is de inhoud van de psychoanalyse van Freud?

Vanuit de opvoeding maakt een kind zich normen en waarden eigen en ontwikkelt zich het geweten: een innerlijke stem die zegt wat goed en kwaad is.
Es (Id): directe driftbevrediging
Ich (Ego): deel van de persoonlijkheid dat compromissen sluit met de buitenwereld en het Es
Über-Ich (Superego): geïnternaliseerde waarden en idealen van volwassenen zoals het kind die interpreteert. Niet in direct verband met de realiteit, strijdend met het Es.
Bruikbaar om morele conflicten binnen een persoon te verklaren

Wat is de inhoud van de leertheorie?

Door straffen, belonen en observeren (Bandura) leert een kind zich waarden en normen eigen maken.
Deze theorie wordt vaak gecombineerd met de cognitieve benadering.

Hoe ziet de theorie van Gilligan eruit?

preconventioneel: actor handelt uit egoïsme (abortus: goed voor moeder)
conventioneel: actor handelt uit altruïsme (abortus: alleen goed voor het kindje)
postconventioneel: actor zoekt evenwicht tussen het belang van zichzelf en de ander (abortus: voor- en nadelen voor moeder en kindje)
Dit laatste kun je terugvinden bij hulpverlening en coaching: jezelf beschermen en de ander helpen.

Welke overgangen zien we tussen de verschillende niveaus?

Tussen 1 en 2: de overgang van egoïsme naar verantwoordelijkheid
Tussen 2 en 3: de overgang van goed zijn voor anderen naar het besef dat hij of zij ook een persoon is.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Ethiek in sociaalagogische beroepen | 9789043024198 | Jacqueline Rothfusz

Bekijk samenvatting