Gedeeld gezag: recht, bestuur, democratie

29 belangrijke vragen over Gedeeld gezag: recht, bestuur, democratie

Noem voorbeelden wereldwijd van complexe politieke gemeenschappen die de vorm hebben aangenomen van een 'federaal systeem'?

Canada, Zwitserland, Belgie, VS, Bondsrepubliek Duitsland.

Het delen van gezag tussen een centraal (federaal) niveau & de aangesloten staten is een vast element. Ook hebben alle federaties eenzelfde 2ledig doel.

Hun pragmatisch doel is om door het bundelen van krachten betere resultaten te boeken.

Hun Ideologisch doel is om als waarborg te dienen voor vrede, de rechtsstaat & de mensenrechten.

Wat is de interne en externe kant van deze ideologische achtergrond van het federale denken?

Intern: Zo werd de federale staatsstructuur van het naoorlogse Duitsland intern gezien als een bescherming tegen het opnieuw de kop opsteken van een totalitair regime. Deze staatsstructuur kan volgens de Duitse grondwet niet worden afgeschaft.

Extern: De externe kant bleek bij de hereniging van de 2 Duitslanden na de val van de Berlijnse muur (1989). Een sterke binding van herenigd Duitsland aan de EU (door middel van een monetaire unie) diende toen de onrust over de macht van het nieuwe Duitsland te kalmeren.

Noem arresten waarin Hvj zich geregeld bedient van grondwettelijke terminologie?

Arrest Les Verts betitelde het de verdragen als 'constitutionele handvest' van de Unie.

Arrest Audiolux werden de algemene beginselen van Unierecht door Hvj aangemerkt als regels met een 'grondwettelijk karakter'.

Ook de term federaal kan worden bevrijd met haar associatie met statelijkheid.   
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Bevat het verdrag van Lissabon unierecht lijsten met bevoegdheden?

Ja, opgedeeld in 3 categorieen;

1. Exclusieve bevoegdheden art 3 Wv.
2.Bevoegdheden die Unie & lidstaten delen art 4 Wv.
3.Bevoegdheden voor de Unie om te coordineren en te ondersteunen art 6 Wv.

De lijst exclusieve bevoegdheden, self rule, is het kortst.

Lange lijst is van de gedeelde bevoegdheden van Unie + lidstaten. Geen harde scheiding. Lidstaten zijn vrij te handelen mits ze reeds aangenomen EU besluiten niet tegenwerken. 

Wat is 'sui generis'?

Als alternatief voor de federale karakter wordt vaak voorgesteld EU te beschouwen als een entiteit 'sui generis': De EU is noch een gewone internationale organisatie, noch een staat.

Critici vinden dat deze 'non theorie' ons niet helpt bij begrijpen aard van de EU.

Welke kritiek zette de Hof toe om de 1e mensenrechten catalogus voor de EU te ontwikkelen, via de algemene beginselen van Unierecht art 6 lid 3 unieverdrag?


De 1e impuls daartoe kwam van het Bundasverfassunggericht in zijn Solange uitspraak in de jaren 70 van de vorige eeuw, waarin het de voorrang van toenmalige EEG recht dreigde te negeren zolang (solange) er geen mensenrechtenbescherming op EU niveau werd gegarandeerd die op zn minst equivalant is aan de Duitse rechtsorde.

        

Wat kunnen de lidstaten doen als ze vinden dat het Hof te ver gaat in het toekennen van directe werking?

Via een verdragswijziging ingrijpen.

Voorbeeld verdragswijziging ingrijping door lidstaten?

Slechts 1 x gebeurd tot nu toe, in de uitdrukkelijke vermelding van Verdrag van Amsterdam dat de toenmalige EU kaderbesluiten (tegenwoordig richtlijnen) op het gebied van politie en justitie in de vroegere '3e pijler' geen rechtstreekse werking hebben. Deze beperking van de doorwerking is met het Verdrag van Lissabon verwijderd.

Kan het Europees recht dienen als wettelijke grondslag voor de uitoefening van bestuursbevoegdheden?

Ja.

We hebben in de zaak COSTANZO gezien dat uit het europees recht rechtstreekse verplichtingen voor bestuursorganen kunnen voortvloeien, maar hoe zit nu met bevoegdheden?

ESF zaak:

Vraag was of de intrekking van een aantal subsidie besluiten en de terugvordering van de ten onrechte uitgekeerde gelden door de Nederlandse minister van sociale zaken en werkgelegenheid in strijd was met de europese verordening inzake de structuurfondsen.Volgens het Hvj schept de verordening voor lidstaten een verplichting om als gevolg van misbruik of nalatigheid verloren middelen terug te vorderen.   

Wat is een europeesrechtelijk mandaat, in de termen van Claes?

De rechters in de lidstaten hebben een europeesrechtelijk mandaat, ze hebben een gedeeld gezag. Ze vervullen het mandaat van nationale rechter, en tegelijkertijd is de EU voor het grote deel afhankelijk van nationale rechters voor handhaving unierecht.

Wat houdt de dubbelmandaat in duitsland in?

Ministers van de 16 'lander', zij hebben een mandaat vanuit de deelstaten en opereren binnen de Bundesrat, een instelling met een duits federaal mandaat.

Wat is kenmerkend voor een cooperatief federaal systeem?

Ambtsverdubbeling Europese Raad als techniek om de regeringsniveaus van de unie met die van de lidstaten te verbinden.

Is de dubbele mandaat van individuele parlementariers afgeschaft?

Ja, in 1999. Vroeger zagen we gedeelde mandaten van individuele leden EP. EP'iers kongen tegelijkertijd in hun nationale parlementen zetelen, derhalve met een dubbele mandaat.

Wat bedoelt Eijsbouts met 'vorm van instrumenten verdubbeling'?

EU verdragen zijn de hoogste rechtsbron binnen EU.

Vorm van instrumenten verdubbeling= Behalve verdragen van internationaal recht zijn ze ook rechtsbron van intern recht van de unie

Wat behoort tot de politieke autonomie van de unie?

De besluiten van de EU instellingen (het secundaire unierecht) behoren tot de poiliteke autonomie unie.

lees p 430/431 (instrumenten)

Hoe is de verhouding tussen nationale rechter en Hvj?

Niet hierarchisch, verhouding is van samenwerking met wederzijds respect voor de zelfstandige rol, functie en verantwoordelijkheid in het geheel.

Nationale rechter bij uitleg en toepassing unierecht een zekere autonomie toedichten. (acte clair stuk lezen p 431) 

Ministers en 1e ministers kunnen op hun Brusselse optreden worden aangesproken (sinds Lissabon verdragsmatig vastgelegd).

Komt het vaak voor dat een EU besluit in het nationale parlement inzet wordt van een 'vertrouwenskwestie'?

Nationale ministers en ambtenaren hebben jarenlang een handje gehad in Brussel de nationale parlementen buitenspel te zetten. Een Nederlandse minister kan gemakkelijk zeggen dat hij in Brusself o werd gedwongen mee te doen of werd overstemd.

Wanneer het genoemde besluit een richtlijn is die vervolgens omgezet moet worden door de Nederlandse wetgever, staat deze ook machteloos op grond van de plicht tot 'loyale medwerking' art 4 lid 3 unieverdrag

Wat voor rol heeft de instemmingsrecht gespeeld bij de totstandkoming van het kaderbesluit Europees arrestatiebevel in 2002?

Onder de druk van de aanslaagen in de VS op 11 sept 2001 wilden de regeringen het uitleverings beleid onder elkaar sterk liberaliseren. NL parlement heeft via minister van justitie bedongen dat eenland niet hoefde over te leveren voor misdrijven begaan op zijn grondgebied.

Het voorkwam dat duitsers/fransen voor drugsgebruik in A'dam of heerlen aan hun land overgeleverd werden.

Het eenvoudigste en krachtigste bewijs van functionerende democratische relaties is het..?

Vallen van de regering.

In 2011, 2012 vielen verschillende regeringen van landen uit de eurozone over hun optreden en verplichtingen in het kader van de euro.

Ierse, Italiaanse, Griekse, Portugese en in 2012 het Nederlandse kabinet Rutte - I.  (reductie nationale begrotingstekort)

Hoe is de democratie van de primaire wetgeving verzekerd? Hoe is ze gedeeld tussen Unie & lidstaten?

Art 48 verdragswijziging & art 49 toetreding van het unieverdrag geven de nodige aanwijzingen daarvoor. Lid 4,5 art 48

Wat houdt de regel 'dubbele unanimiteit' in?

In een cooperatief federaal systeem als van Duitsland vereist een grondwetswijziging een twee derde meerderheid van de deelstaten verenigd in de Bundesrat.

Deze regel van 'dubbele unanimiteit' maakt dat je kunt spreken van 'de lidstaten gezamenlijk' . Hij maakts verdragswijzigingen erg moeilijk. 

Wat is democratisch aan het verdrag als besluit van primaire wetgeving? & wat maakt het tot een vorm van 'gedeelde democratie'?

Dat blijkt bij uitsplitsing van democratie in 2 aspecten;

Democratie voorziet enerzijds in politieke leiding & anderzijds in vormen van expliciete acceptatie daarvan, direct of indirect, ter verzekering van draagvlak.


Het actieve aspect van leiding en het passieve aspect van acceptatie of draagvlak, zijn verbonden door verkiezing, verantwoording & verantwoordiging. (art 10 unieverdrag uitgangspunten klassieke representatieve democratie)

Wat maakt de verdragsprocedure gedeeld-democratisch op het niveau van de unie?

Een democratie draait niet alleen om acceptatie van gezag maar ook om het leidende gezag zelf, de regeringsfunctie.

Deze functie is aan de Europese Raad. De vergadering van politieke leiders in de lidstaten gaat achter het IGC. De Raad levert initiatief & de pressie die nodig zijn om de traagheid van 28 (27?) met elkaar onderhandelende ambtelijke afvaardigingen te overwinnen. Art 48 unieverdrag. 

Welke 2 bepalingen geven uitdrukking aan de taak van de Raad om een nieuw verdrag 'door te drukken'?

Art 48 lid 3 unieverdrag + lid 5.

Waardoor is de democratische acceptatie van het primaire unirecht verzekerd?

Door de nationale grondwettelijke procedures, zoals erkend door het Unieverdrag.

In de meeste landen is goedkeuring van een verdrag door het parlement of bij referendum voorwaarde voor zijn ratificatie.

Bijv afwijzing grondwettelijk verdrag door de Fransen & de Nederlanders & van het verdrag van Lissabon door de Ieren in 2008. > om te beseffen hoe vitaal de democratische acceptatie in praktijk is geworden.

Welke 2 opvattingen bestaan er tav het unierecht?

  1. De ontwikkeling van het Europese recht kan alleen politiek worden bestreden (eventuele binding eraan opzeggen). De nationale rechter is trouw aan Europeesrechtelijke ontwikkelingen (Britse opvatting).
  2. Men wil zelf kunnen beslissen of regering en parlement niet te ver gaan bij het afgeven van bevoegdheden. Dit moet aan het volk worden voorgelegd (Duitse opvatting).

Hoe is de verdeling van de bevoegdheden tussen unie en lidstaten?

Hoofdregel: gedeelde bevoegdheid. 
Unie kan ook exclusieve bevoegdheid hebben.

Waarom wordt er vaak gekozen voor een verdragswijziging?

Omdat hiervoor goedkeuring van alle nationale parlementen nodig is.

Wat houdt het beginsel van dubbele unanimiteit in?

De vaststelling en ratificering van verdragen moet door alle lidstaten worden gedaan.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo