Startpagina / Samenvattingen / Europese Rechtsgeschiedenis / recht-romeins-gewoonterecht

Europese Rechtsgeschiedenis - ERG - Codificatie in Italië middeleeuwse rechtswetenschap

24 belangrijke vragen over Europese Rechtsgeschiedenis - ERG - Codificatie in Italië middeleeuwse rechtswetenschap

Na de dood van Justinianus in 565 deed zich een gebeurtenis voor die een eind maakte aan de effectiviteit van Justinianus' wetgeving. Welke gebeurtenis was dit?

De Langobarden (een Germaanse stam) viel Italië binnen en maakten de veroveringen van Justinianus ongedaan. Hierdoor ontstond er een splitsing van Italië in een Germaans (Langobardisch) en een Romeins (Byzantijns) deel. Dit was het beginpunt van de staatskundige desintegratie van Italië.

Welk beginsel hanteerden de Langobardische heersers in Italië? Welk gevolg had dit?

Het personaliteitsbeginsel. Via het personaliteitsbeginsel werd iedere inwoner vn een bepaald gebied beheerst door het recht van afstamming. Het Edictum Rothari was dan ook enkel van toepassing op de Langobarden.
Na Karel de Grote in 774 die het Langobardische rijk veroverde, kwam er nog meer verwarring. Er waren te veel verschillende volkeren en regels. Dit leidde tot de professionus iuris (verklaringen van recht).
Uiteindelijk door al dit gedoe ontstond er in Italië het proces dat het personaliteitsbeginsel werd vervangen met het territorialiteitsbeginsel.

Wat waren de oorzaken van de verandering van het personaliteitsbeginsel naar het territorialiteitsbeginsel?

Het personaliteitsbeginsel bracht te veel verwarring met zich mee. Ook was het Germaanse recht niet compleet en werd het aangevuld met Romeins recht waar nodig. Dit heeft ervoor gezorgd dat het recht werd geterritorialiseerd. Iedere streek had zijn eigen juridisch 'dialect'.

Wat is de relatie tussen gewoonterecht en rechtersrecht?

Of een gewoonte gewoonterecht is wordt overgelaten aan de beoordeling van de rechter. Het gewoonterecht wordt zo als het ware belichaamd in rechterlijke uitspraken.

Hoe werd de aard van de verplichtingen tussen leenman en leenheer in het leenstelsel bepaald?

Wat er over en weer werd bepaald bij de investituur, het vestigen van de leen.

Het leenrecht werd op een een gegeven moment 'geprivatiseerd'. Hoe kwam dit en wat hield dit in?

De vazalliteitsverhouding verzwakte, o.a. Door sterke inflatie. Het leenrecht werd toen een belangrijk onderdeel van het privaatrecht. Er ontstond een leenrechtelijke ius commune die was gebaseerd op het Langobardische gewoonterecht.

Wat betekent renovatio imperii? Wat was de oorzaak hiervan en welke invloed had dit op het recht?

Het betekent herstel van het keizerrijk. Dit was een gevolg van de kroning van Karel de Grote tot keizer in 800. Men wilde één recht in het rijk. Er was dus een verzet tegen het personaliteitsbeginsel.

Waardoor kreeg Romeins recht meer aanzien na het herstel van het keizerrijk door kroning van Karel de Grote in 800?

Men wilde één recht in het rijk. Alle territoriale gewoonterechten waren incompleet. Het enige recht dat tot rijksrecht kon worden verheven was het Romeins recht.

Hoe werd het Romeins recht weer ius commune in de Middeleeuwen? Wie speelde hierin een grote rol?

Opvolgers van Karel de Grote waanden zich als opvolgers van de Romeinse keizers. Bij de kroning kregen ze een exemplaar van de Codex Justinianus en ze volgden deze wetten op als rijksrecht. Hierdoor werd het Romeins recht ius commune van Europa.
Irnerius is van zeer groot belang geweest voor de opleving van het Romeins recht in Europa.

Waar kwam de hernieuwde belangstelling voor de Digesten in de 11e eeuw uit voort?

Uit een praktische noodzaak. De handel in Italië had een wederopleving en dit vroeg om een rechtsstelsel met gecompliceerde rechtsbetrekkingen. Dit boden de Digesten in overvloed.

Waar en waarom ontstond de eerste moderne West-Europese universiteit?

In Bologna. Irnerius was daar docent en gaf speciale aandacht aan de Corpus Iuris. Studenten vanuit allerlei landen kwamen hierheen.

"Wat de glosse niet kent, kent de rechter ook niet." Leg de oorsprong en betekenis van deze uitspraak uit.

Glosseren was een privéaangelegenheid en er kwamen steeds meer glossen in de Corpus Iuris, wat voor verwarring zorgde. Accursius heeft een standaardeditie gemaakt: Glossa Ordinaria. Dit werd de standaardglosse van het Corpus Iuris. Deze werd aangehouden.

De regels die de katholieke kerk aan zichzelf stelt, van welke aard zijn die? En werden kerkelijke regels als goddelijk gezien?

In beginsel universeel van aard, zij gelden ongeacht nationaliteit, stand of ras.

De regels werden niet als goddelijk gezien, aangezien ze van mensen (vaak de paus) afkomstig waren. De regels werden canones (canoniek recht) genoemd.

Monnik Gratianus heeft rond 1140 het Decretum gepubliceerd. Wat hield dit in en wat was het doel van dit werk?

Het Decretum was een privéverzameling van kerkelijk recht, dat oudere verzamelingen zou wegdringen. Gratianus wilde schijnbare tegenstrijdigheden wegnemen en gaf waar nodig toelichtingen.
Let op: het is GEEN codificatie van het canonieke recht! De door Gratianus opgenomen canones ontleenden hun gezag aan de autoriteit van de paus of het concilie waar ze van afkomstig waren.
Toch werd het gezien als de kern van het rooms-katholieke recht tot 1918: Corpus Iuris Canonici.

Welke soorten recht konden studenten studeren in Bologna?

Romeins recht (Corpus Iuris) en Canoniek recht (Decretum van Gratianus).

In de 11e en 12e eeuw ontstond er de investituurstrijd tussen keizer en paus. Wat was de oorzaak voor deze strijd en wat waren de argumenten van beide partijen?

De strijd ging over wie bisschoppen mocht benoemen, kerkelijke macht of wereldlijke macht.
- Wereldlijke macht: 600-1100 deden zij dit. Het was voor hen een belangrijke politieke benoeming, zij maakten de bisschop namelijk feodale magnaten en zij zouden adviseurs van de vorst worden.
- Kerkelijke macht: het is geen wereldlijke taak, maar moet worden gedaan door de paus.

Wat zei het Decretum van Gratianus over de investituurstrijd?

Volgens het Decretum mag er geen strijd bestaan tussen wereldlijke en kerkelijke wetgeving. Het canonieke recht zou prevaleren boven het Romeinse recht, het recht van de keizer.

In geval van conflict tussen Canoniek en Romeins recht, welk recht werd doorgaans voorgelaten in de rechtbank? En bij welke rechtbank(en)?

Het Canonieke recht ging bij conflict voor op het Romeins recht, zowel bij kerkelijke als wereldlijke rechtbanken.

Hoe werd er door Justinianus tegen gewoonterecht aangekeken? En hoe werd er tegenaan gekeken door de Middeleeuwer?

Justinianus zag het gewoonterecht als secundaire bron, die alleen van belang was als de wet niet sprak.
In de Middeleeuwen was gewoonterecht de primaire bron, en het Corpus Iuris werd toen slechts geraadpleegd als het gewoonterecht geen oplossing bood voor een bepaald vraagstuk.

Hoe werd er door de kerk (canoniek recht) tegen gewoonterecht aangekeken? Welke regel introduceerde zij daarom?

De kerk had een afkeer tegen het gewoonterecht dat door de verschillende van oorsprong heidense (of ketterse) Germaanse stammen in stand werd gehouden.

Zij introduceerde de regel dat een slechte gewoonte geen recht kon zijn --> de rede prevaleert boven een slechte gewoonte.

Tot 1918 heeft het kerkelijke Corpus Iuris Canonici gegolden als kern van het rooms-katholieke wetboek. Welke onderdelen bevatte dit?

1) Decretum van Gratianus
2) Decretalen van Gregorius IX
3) Liber Sextus van Paus Bonifacius VIII
4) Clementinen van Paus Clemens V
5) Extravaganten

Hoe keken de Verlichters aan tegen het Romeins recht?

Met sterke afkeer. Omdat veel Romeins recht door geleerden was geschreven en dus voor weinigen in toegankelijke taal geschreven.

Op welk rechtsgebied focuste de vernieuwingsdrang van de Verlichting zich voornamelijk?

Op strafrechtelijk gebied. Dit was het gevolg van de fouten van het anciene régime.

Beccaria wordt gezien als grondlegger an de moderne wetenschap van het strafrecht. Waarom?

Omdat hij, op de grondslag van het contrat social van Rousseau, het legaliteitsbeginsel in het leven heeft gebracht.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Europese Rechtsgeschiedenis

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding

Europese Rechtsgeschiedenis - ERG - Codificatie in Italië middeleeuwse rechtswetenschap

24 belangrijke vragen over Europese Rechtsgeschiedenis - ERG - Codificatie in Italië middeleeuwse rechtswetenschap

Na de dood van Justinianus in 565 deed zich een gebeurtenis voor die een eind maakte aan de effectiviteit van Justinianus' wetgeving. Welke gebeurtenis was dit?

Welk beginsel hanteerden de Langobardische heersers in Italië? Welk gevolg had dit?

Wat waren de oorzaken van de verandering van het personaliteitsbeginsel naar het territorialiteitsbeginsel?

Wat is de relatie tussen gewoonterecht en rechtersrecht?

Hoe werd de aard van de verplichtingen tussen leenman en leenheer in het leenstelsel bepaald?

Het leenrecht werd op een een gegeven moment 'geprivatiseerd'. Hoe kwam dit en wat hield dit in?

Wat betekent renovatio imperii? Wat was de oorzaak hiervan en welke invloed had dit op het recht?

Waardoor kreeg Romeins recht meer aanzien na het herstel van het keizerrijk door kroning van Karel de Grote in 800?

Hoe werd het Romeins recht weer ius commune in de Middeleeuwen? Wie speelde hierin een grote rol?

Waar kwam de hernieuwde belangstelling voor de Digesten in de 11e eeuw uit voort?

Waar en waarom ontstond de eerste moderne West-Europese universiteit?

"Wat de glosse niet kent, kent de rechter ook niet." Leg de oorsprong en betekenis van deze uitspraak uit.

De regels die de katholieke kerk aan zichzelf stelt, van welke aard zijn die? En werden kerkelijke regels als goddelijk gezien?

Monnik Gratianus heeft rond 1140 het Decretum gepubliceerd. Wat hield dit in en wat was het doel van dit werk?

Welke soorten recht konden studenten studeren in Bologna?

In de 11e en 12e eeuw ontstond er de investituurstrijd tussen keizer en paus. Wat was de oorzaak voor deze strijd en wat waren de argumenten van beide partijen?

Wat zei het Decretum van Gratianus over de investituurstrijd?

In geval van conflict tussen Canoniek en Romeins recht, welk recht werd doorgaans voorgelaten in de rechtbank? En bij welke rechtbank(en)?

Hoe werd er door Justinianus tegen gewoonterecht aangekeken? En hoe werd er tegenaan gekeken door de Middeleeuwer?

Hoe werd er door de kerk (canoniek recht) tegen gewoonterecht aangekeken? Welke regel introduceerde zij daarom?

Tot 1918 heeft het kerkelijke Corpus Iuris Canonici gegolden als kern van het rooms-katholieke wetboek. Welke onderdelen bevatte dit?

Hoe keken de Verlichters aan tegen het Romeins recht?

Op welk rechtsgebied focuste de vernieuwingsdrang van de Verlichting zich voornamelijk?

Beccaria wordt gezien als grondlegger an de moderne wetenschap van het strafrecht. Waarom?

Samenvattingen die gerelateerd zijn aan Europese Rechtsgeschiedenis - ERG - Het Romeinse recht (on)gecodificeerd

Europese Rechtsgeschiedenis

Materieel strafrecht

Rechtsgeschiedenis 2 - werkboek

Formeel Strafrecht week 1

Class notes - Europese Rechtsgeschiedenis

Exploring humans an introduction to the phil…

Psychologie & sociologie : basiscursus

sheets

Leren veranderen

Overheidsfinanciën

Hoofdzaken socialezekerheidsrecht

Handboek van het Nederlandse staatsrecht