Aristoteles empirisme

31 belangrijke vragen over Aristoteles empirisme

Aristoteles was een vanuit materie denkende empirist. Wat houdt dit in?

Om vanuit de wetenschap te denken, moeten we het abstract theoretiseren loslaten en moeten we ons wenden tot de empirische, natuurlijke feiten

Wie daagde de rationalisten uit met anamnèsis?

Aristoteles. Hij zei dat de geest een tabula rasa is.

Locke stelde dat een kind bij geboorte een tabula rasa is. Wat betekent dit en  wie deed de oorspronkelijke uitspraak?

De oorspronkelijke uitspraak is van Aristoteles en het betekent dat een kind geboren wordt zonder enige kennis (onbeschreven tableau).
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Aristoteles wees op het belang van 4 oorzaken van alle dingen. Welke oorzaken zijn dit?

1. De vormoorzaak, deze beschrijft hoe het object eruit ziet.
2. De stofoorzaak, beschrijft waar het object van gemaakt is.
3. De werkoorzaak, beschrijft hoe een object tot stand is gekomen.
4. De doeloorzaak, beschrijft waar het object toe dient.

De eerste drie zijn empirisch te achterhalen, het doel echter niet.

Hoe vergaren mensen kennis volgens Aristoteles?

De middeleeuwse katholieke filosoof Thomas Aquinas haalde uit de werken van Aristoteles de Peripatetic Axiom (peripatetisch axioma): niets is in het intellect wat niet eerst gevonden werd in de zintuigen. Volgens Aristoteles is er geen aangeboren kennis, alle kennis is afkomstig van zintuigelijke ervaringen (tabula rasa).  

Deze tabula rasa ontvangt impressies van de realiteit door de ontvangst van waarneembare vormen in de perceptie. Perceptie was voor Aristoteles letterlijk in-formatie.

Welk van de volgende filosofen was empirist en welke rationalist? (Socrates, Plato, Aristoteles)

Socrates en Plato waren rationalisten en Aristoteles was een empirist.

Aristoteles ging uit van een of twee werelden?

Een wereld, de natuurlijke wereld. Universele vormen worden opgenomen door natuurlijke objecten, zoals bijv ongelijke driehoeken. Essenties zijn onderdeel van de natuurlijke wereld en dus toegankelijk, niet door puur intellectueel denken, maar door empirisch onderzoek. Kennis komt van het observeren van de natuur.

Geldig opgestelde syllogismen zijn niet probleemloos. Leg uit wat het grootste probleem van syllogismen is.

Het meest fundamentele probleem van het syllogisme en daarmee van het deductieve argument is: uit geldigheid volgt niet per definitie waarheid. Dit komt omdat we ervan uitgaan dat de eerste premisse met zekerheid waar is, terwijl dat helemaal niet zo hoeft te zijn. Een deductief argument staat of valt dus met de eerste premisse. Als die niet waar is, kan het syllogisme wel kloppen, maar leidt het nergens toe.

Wat is een syllogisme? Wat is het probleem bij een syllogisme.

Een syllogisme is een vorm van logica waarmee je de argumentatie van een deductie kunt uitschrijven, bestaand uit twee premissen en een conclusie. De eerste premisse bevat algemene kennis, de tweede bevat specifieke kennis. Door de eerste op de tweede toe passen, komt men tot een specifieke conclusie.

Voorbeeld: alle mensen zijn sterfelijk, Socrates is een mens dus Socrates is sterfelijk.  

Het probleem van een syllogisme is, dat wanneer de eerste premisse niet met zekerheid kan worden vastgesteld, de uitkomst niet zal leiden tot ware kennis.

Waarom is deductie een probleem volgens Aristoteles?


Deductie levert geen nieuwe kennis op, maar maakt kennis preciezer. Abstracte redeneringen in deductie kunnen wel kloppen, maar dit betekent nog niet dat dit ook waar is. De eerste algemene aanname in zo'n redenering kan meestal niet bewezen worden vanuit het verstand (ratio), dus dit zal door waarneming onderbouwd moeten worden (empirie). Nieuwe kennis vind je door de wereld te observeren.

Hij verkiest inductie boven deductie van Plato.

Hoe staat een empirist in het 'rationalistische nativisme'?

Een empirist gelooft niet in het idee dat kennis is aangeboren. Zij geloven in 'tabula rasa' (leeg blad)

De dualistische metafysica van Plato is als volgt te omschrijven...


Plato spreekt over een splitsing tussen de onzekere ervaringswereld en de rationele wereld van de perfecte ideeën.

Plato's idee van de wereld is dat er een aangeboren wereld van ideeën is waar zekere kennis vandaan komt.

Van welk probleem is sprake bij het principe van inductie in de theorie van Aristoteles?

Ongeacht hoe groot onze verzameling van observaties is, er zal nooit sprake zijn van een garantie dat de eerste principes waar en zeker zijn (denk aan de voorbeelden van sterfelijkheid en het aantal oren).

Volgens Aristoteles wordt de waarheid van de universele, causale principes begrepen door een speciale en onfeilbare intellectuele capaciteit (nous). Dergelijke intuitieve inductie (of inzicht) door de geest (nous) garandeert de waarheid van de empirisch verzamelde correlaties.

Waarin verschilt de metafysica van Aristoteles met die van Plato?

Volgens Plato zijn er twee werelden, de zintuigelijke wereld van de Forms/ Ideeën en de natuurlijke wereld. Volgens Aristoteles is er maar een echte wereld, dat is de natuurlijke wereld waarin wij leven. Deze natuurlijke wereld is toegankelijk voor onze zintuigen.

Wat is een tabula rasa?

Een tabulara rasa is een 'onbeschreven blad'. Het staat voor de visie van Aristoteles dat men bij de geboorte nog geen kennis bezit, maar alles dient op te bouwen middels impressies van de realiteit (sensorische informatie).

De monistische metafysica van Aristoteles is als volgt te omschrijven...


Er is slechts één wereld. De wereld waarin wij elke dag ontwaken, die wij ervaren en hanteren. Aristoteles: 'niets is in het verstand dat niet eerst in de waarneming was'.

(Peripatetisch axioma - 'Niets bereikt het verstand voordat het eerst door de zintuigen is opgepikt' - *Latijn* Nihil est in intellectu quod non sit prius in sensu)

Hoe denken empiristen over aangeboren kennis?

  • Er is geen sprake van aangeboren kennis
  • tabula rasa: je wordt geboren als een onbeschreven blad, waarop onze zintuigen hun indruk achterlaten

Wat bedoelt Locke met de uitspraak ‘The mind is like a tabula rasa’?


Het verstand van een baby is bij de geboorte als een ongeschreven vel, ongeschreven wastablet.

Ervaring als bron van kennis en inductie als methode, schrijven we toe aan...

de empiristische elementen in de filosofie van Aristoteles.

Waar bestond 'wetenschap' voor Aristoteles uit?

Wetenschap bestond volgens Aristoteles uit de ontdekking van oorzaken van objecten. Volgens hen bestond er kennis als men een oorzakelijke verklaring kan geven. Een manier was Syllogismen.

Wat zijn de 4 oorzaken om kennis te hebben van iets volgens Aristoteles?

1: formal cause: vorm van het standbeeld
2: material cause: materiaal van het standbeeld
3: efficiënt cause: de primaire bron, de beeldhouwer
4: final cause: het doel waarom iets wordt gedaan

Wat is een syllogisme (syllogism)?

Een syllogisme is een deductief argument, bestaande uit twee stellingen en een conclusie. (1. Alle mensen zijn sterfelijk. 2. Socrates is een mens 3. dus Socrates is sterfelijk)

Waaruit blijkt dat Aristoteles geen naïef empirist was?


Hij had kritiek op de inductieve methode.

  • Inductie geeft nieuwe kennis, maar kan nooit leiden tot zekerheid.
  • Onze intuïtie helpt om algemene kennis te bereiken: dit is een speciale en feilloze eigenschap van onze geest die ons helpt om van beperkte waarnemingen naar algemeenheden te komen.
  • Theorieën moeten niet alleen aansluiten bij observatie, maar ook bij breedgedragen opvattingen die leven in de gemeenschap.

Wat is het probleem met deductie volgens Aristoteles?

Dergelijke abstracte redeneringen kunnen kloppen maar het betekent nog niet dat ze waar zijn. We moeten principes ontdekken en verbinden tot een groter geheel.

Wanneer hebben we voldoende kennis over iets, volgens Aristoteles?


Wanneer we de 4 oorzaken van iets beschrijven:

1. vormoorzaak - hoe het ding eruit ziet

2. stofoorzaak - waarvan het gemaakt is

3. werkoorzaak - hoe is het tot stand gekomen

*Deze eerste 3 oorzaken zijn empirisch te achterhalen.


4. doeloorzaak - waartoe iets dient

*Dit doel is niet zichtbaar, maar ligt in de toekomst. Een stuk kennis dat als noodzakelijk wordt verondersteld, maar dat empirisch niet waar te nemen is.


De nadruk op intuïtie, gemeenschappelijkheid en doelgerichtheid maken van Aristoteles veel meer dan een naïeve empirist.

Op welke drie principes rust de wetenschappelijke kennis, volgens Aristoteles?


  1. Oorzakelijkheid
  2. Onmiddellijkheid/directheid
  3. Waarheid

Op welke principes moet wetenschappelijke kennis zich berusten, volgens Aristoteles?

  • Oorzakelijk
  • onmiddelijk
  • waar 

Aristoteles vond Plato's oplossing voor het syllogisme probleem geen goede oplossing. Hoe luidde zijn alternatief?

Aristoteles vindt dat we het redeneren moeten omdraaien, dus van specifiek naar algemeen (abstract) = inductie. Door verzameling van specifieke waarheden, dus waarnemingen. Concrete feiten stapelen: vogel 1 heeft een snavel, vogel 2 etc. alle vogels hebben dus snavels.
De eerste premisse is dus gewoon een inductie van wat we tot nu toe hebben waargenomen.

Wat is het logische probleem met het alternatief van Aristoteles (voor het oplossen van het syllogisme probleem)?

Hoe zeker zijn we dat alle vogels snavels hebben? We hebben immers niet alle vogels in de hele wereld gezien! Zelfs al hebben we miljoen vogels gezien dan nog weet je niet zeker dat ze allemaal een snavel hebben. Wie weet vliegt er ergens in de rimboe een soort rond dat geen snavel heeft.

Wat is het verschil tussen inductie en deductie?

Bij inductie redeneer je van specifiek naar algemeen. Je stapelt waarnemingen op en komt tot een algemene kennis. Bij deductie redeneer je van algemeen naar specifiek. Algemene abstracte kennis redeneer je naar een specifieke gebeurtenis.

Kunnen we zeggen dat inductie leidt tot nieuwe kennis (net als empirisme) en deductie een precisering is van wat we al wisten?

Ja dit klopt!

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo