Startpagina / Samenvattingen / Exploring humans an introduction to the philosophy of the social sciences / dilthey-wetenschap-wetenschappen

Verstehen onder vuur

33 belangrijke vragen over Verstehen onder vuur

Dilthey kwam in de 20ste eeuw weer terug met werk. Maar de filosofen waren toen kritisch. Wat was hun kritiek?

Dilthey zei: de sociale wetenschap is de echte wetenschap, dat streeft naar objectieve kennis. Maar Dilthey zag niet dat degene die iets interpreteren hun vooroordelen en ervaringen niet kunnen loslaten. Dus objectieve kennis door middel van begrijpen is niet mogelijk.

Wat zijn nomotheïstische wetenschappen, volgens Windelband?

Nomotheïstische wetenschappen streven universele, algemene kennis na. Dit zijn de natuurlijke wetenschappen.

Volgens Wilhelm Windelband (tijdgenoot van Dilthey) is de natuurwetenschap nomothetisch en de menswetenschap idografisch. Wat bedoelt hij met beide begrippen?

Nomothetisch betekent dat de wetenschap zoekt naar algemene en universele kennis.
Idografisch betekent dat de wetenschap historische unieke gebeurtenissen proberen te beschrijven zoals bijvoorbeeld een biografie.

Welke kritiek op de hermeneutiek wordt in het boek besproken?

In het boek lezen we de kritieken van Jürgen Habermas en Hans-Georg Gadamer. Zij waren van mening dat Dilthey teveel beïnvloed werd door de idealen van verlichting en de natuurwetenschap en streefde naar objectieve valide kennis. Echter, de wetenschapper zal in zijn pogingen tot interpretatie nooit in staat zijn om zijn eigen vooroordelen en veronderstellingen af te schudden. De observator zoekt naar de historische context, maar is zelf ook deel van een historische context die zijn beeld kleurt.

Hoe kunnen we de zienswijze van Dilthey samenvatten?

Dilthey beargumenteerde dus dat de sociale wetenschappen een volledig andere basis en structuur hebben dan de natuurwetenschappen. Of zoals Wilhelm Windelband het stelde: de natuurwetenschappen zijn nomothetisch (ze streven algemene, zelfs universele wetten na), terwijl de sociale wetenschappen idiografisch zijn (ze trachten historisch unieke gebeurtenissen te beschrijven, bijvoorbeeld in biografieen). Hermeneuticisme voorziet in de basis van de sociale wetenschappen. Voor Dilthey, Erklaren en Verstehen zijn onderscheidende, maar ook complementaire methoden. "Nature we explain, psychic life we understand."

Welke kritiek hadden Habermas en Gadamer op Dilthey?

Zij vonden dat Dilthey nog te veel beinvloed was door de natuurwetenschappen. Hij was nog te objectief want Dilthey zag de sociale wetenschap wel degelijk als een wetenschap met objectieve en juiste kennis.

Wat was verstehen voor Gadamer nog buiten een methode?

Een kenmerk van dasein, in de wereld zelf zijn.

Wat zijn idiografische wetenschappen, volgens Windelband?

Idiografische wetenschappen proberen historische, unieke gebeurtenissen te beschrijven, zoals biografieën. Dit zijn de sociale wetenschappen.

Door wie werd het werk van Dilthey nieuw leven in geblazen?

Martin Heidegger
Jürgen Habermas
Hans-Georg Gadamer

Waar ging het mis met Dilthey?

Dilthey vergat dat een onderzoeker nooit zijn eigen vooroordelen en vooronderstellingen op zij kan zetten. Zij zullen (onbewust) altijd hun eigen ervaringen uit het verleden betrekken bij het onderzoek. Daarom is het verkrijgen van objectieve kennis via verstehen en het hermeneutisme onmogelijk.

Wat benadrukten de neopositivisten?

Wetenschap moet een eenheid vormen. Er is geen scherp onderscheid tussen natuur en sociale wetenschappen.

Wat wezen Habermans en Gadamer af in de theorie van 'Verstehen' van Dilthey?

Habermans en Gadamer vonden dat objectieve kennis middels 'Verstehen' niet mogelijk was, omdat de interpreteerder zichzelf niet vrij kan maken van hun eigen vooroordelen en veronderstellingen.

Welke kritiek uitten de neopositivisten op de visie van Dilthey?

In de jaren 20 van de twintigste eeuw ontstond de stroming neopositivisme, die de ideeen van de oude empiricisten (Hume) en positivisten (Comte en Mill) nieuw leven inblaasde.

Deze neopositivisten benadrukten opnieuw dat de wetenschap een eenheid moest vormen. De ervaring (Erlebnis) van Dilthey, die de basis was van zijn methodologische dualisme, kon geen centrale plaats hebben in de wetenschap, omdat deze operatie in essentie een subjectieve prive aangelegenheid was. Het innerlijke leven kan onmogelijke geverifieerd worden. Verstehen zou hoogstens een intuitieve voorloper kunnen zijn van natuurwetenschappen, een bron voor het genereren van hypothesen, die weer empirisch onderzocht kunnen worden.

Wat is een belangrijke kritiek op de theorie van Dilthey?

Dat hij erg werd beinvloed door het voorbeeld van de natuurlijke wetenschappen waarin hij dus streefde naar objectieve valide kennis. Een psychisch leven kon volgens hem objectief gekend worden. Hier kwam veel kritiek op omdat hij volgens Gadamer vergat dat men nooit vrij kan zijn van vooroordelen en veronderstellingen, hun eigen situatie in een bepaalde geschiedenis.

Dilthey beïnvloede het existentialistische (20ste eeuwse stroming, beschouwt iedere persoon als een uniek wezen, verantwoordelijk voor eigen daden en eigen lot) werk van Martin Heidegger (1889 – 1976). Welke fout werd er volgens hem in de westerse filosofische traditie beschreven?

In de westerse filosofische traditie wordt aangenomen dat het bestaan van een verzameling van objecten onderzocht moet worden. Volgens Heidegger moet het als betekenisvolle activiteit onderzocht worden.

Wat is een karakteristiek van (wetenschappelijke) communicatie?

Een karakteristiek van (wetenschappelijke) communicatie is dat er een 'versmelting' plaatsvindt van verschillende gezichtspunten.

Deze boodschap wordt ook nu nog uitgedragen in de filosofie, door o.a. Hans – Georg Gadamar (1900 – 2002) en Jurgen Habermas (1929 - ..). Hoe hebben zij deze opvattingen verder geradicaliseerd? en Wat betekent dit voor de hermeneutische methode?

Zij beredeneerden dat Dilthey over het hoofd zag dat de observator zelf ook onderdeel is van een historische context.
Dat het dus niet alleen gereedschap is voor de wetenschapper, maar het zegt ook iets over de wetenschapper: de wetenschapper leert zelf in een context en zal dus nooit volledig zijn eigen vooroordeel en veronderstelling kunnen laten.

Beschrijf hoe Dilthey zijn Hermeneutiek ook buiten de filosofie invloed had.

Andere disciplines zoals sociologie en antropologie stelden ook dat je de mensen niet zomaar van buiten kunt observeren, maar je ook eerst deel van de groep moet worden voordat je onderzoek kunt doen. (of je moet eerst de groep leren kennen?!)
Ook in de psychologie zie je het terug. Freud en Rogers vinden dat de individuele belevingswereld alle aandacht moet krijgen.

Jurgen Habermas en Hans- Georg Gadamar bliezen in de 20ste eeuw nieuw leven in de Hermeneutiek maar ze waren ook heel kritisch op Dilthey. Wat waren hun kritieken?

Volgens hen klonken de idealen van de Verlichting over waarheid en zekerheid te veel door in zijn werk. Voor Dilthey was de menswetenschap inderdaad een echte wetenschap die streefde naar objectief bewezen kennis

Waarom verwierpen Habermas en Gadamar de psychologie gebaseerde Hermeneutiek van Dilthey?

Volgens hen zag Dilthey niet dat interpretaties nooit in staat zal zijn de eigen vooroordelen, vooronderstellingen en de eigen plaats in de geschiedenis kan afschudden.

Waarom is volgens Habermas en Gadamar objectieve kennis door psychologische krachten van Verstehen onmogelijk?

Omdat de mensen die interpreteren zelf een deel van de geschiedenis zijn. Het is onmogelijk om subjectief te benaderen vanuit een standpunt buiten de geschiedenis. Hij zal nooit zijn eigen culturele bagage achter kunnen laten. (kunnen we hier een vergelijking trekken met de idolen van Bacon?)

Hoe zag Gadamar zijn metafoor eruit?

De interpretator is nooit in staat zichzelf te isoleren van zijn eigen horizon. De juiste blik op hermeneutiek verbindt de interpretator aan de rol van partner in dialoog: we zien het samensmelten van horizons. Dit is een eigenschap van niet alleen wetenschappelijke communicatie, maar van communicatie in het algemeen.

Voor Gadamar was Verstehen niet alleen een methode maar een kenmerk van Dasein. Wat wordt hiermee bedoelt?

Dasein betekent er-zijn en is een begrip om aan te geven dat de mens een eigen zijnsgesteldheid heeft. Met Dasein wordt de fysieke, empirische aanwezig zijn van het menselijke Zijn bedoelt.

Voor Habermas en Gadamar was Dilthey zijn Hermeneutiek niet radicaal genoeg, want in de 20ste eeuw was het positivisme nog steeds niet verslagen. Hoe komt dit?

Doordat er in Wenen een nieuwe school werd opgericht die ideeën van oude empiristen (Hume) en positivisten (Comte en Mill) wilde hervormen. Zij opende de frontale aanval op hermeneuten en andere ‘metafysici’.

Hoe wordt deze vervolgstroming van het positivisme genoemd? En wat streven zij na?

Het neo-positivisme. Het streeft extreem naar empirische en logische verklaringen van de werkelijkheid. Omdat alles empirisch te bewijzen moet zijn, zijn vele huidige wetenschappen geen wetenschap meer. Theologie bijvoorbeeld, dat is geen wetenschap.

Maakt het neo-posivitisme een onderscheidt tussen natuurlijke en sociale wetenschap?

Nee, zij bestreden juist dit onderscheidt. Ze benadrukten dat wetenschap een eenheid moest vormen.

Wat vonden de neo-positivisten van de Erlebnis waar Dilthey over sprak en welke de basis vormde voor zijn dualisme?

Volgens de neo-positivisten kon dit geen centrale plaats in nemen in de wetenschap omdat dit privé en subjectief was. De Seeliches Geschehen, de innerlijke flora en fauna, van een andere persoon is onmogelijke te verifiëren.

Het verstehen kon wel een intuïtieve voorloper zijn in de natuurwetenschap, een bron van hypothesen.

Wat betekent Demarcatie tussen wetenschap en pseudowetenschap en tussen psychologie en andere wetenschappen?

Afbakening, grenzen tussen wetenschap en pseudowetenschap en tussen psychologie en andere wetenschappen?

Waar liggen de verschillen en overeenkomsten tussen beide opvattingen?

Beiden vinden dat (natuur)wetenschap gedreven werd door empirisch onderzoek en generalisatie van de bevindingen daarvan. Volgens Dilthey is voor sociale wetenschap een mechanistische verklaring niet geschikt en moet daarvoor een andere methode gebruikt worden. Een methode de begrip van / voor de individuele belevingswereld heeft.

Wat beschrijft Comte zijn beroemde Wet van de Drie Stadia?

Die beschrijft hoe, gedurende de geschiedenis, theologie en metafysica geleidelijk vervangen werden door kennis die gebaseerd is op experientiele feiten.

Wie waren de tegenstanders van de Posivitisten?

Dat waren de hermeneuticisten.

Welke methode kan volgens de hermeneuticisten gebruikt worden om de dingen die mensen doen te begrijpen?

De Verstehenmethode.

Waarin verschillen de hermeuniticisten van de positivisten?

Ze stellen dat het menselijk handelen niet alleen wordt gestuurd door objectieve en beschrijfbare krachten van buitenaf, maar worden gemotiveerd door verlangens, emoties, gedachten, gevoelens en intenties van binnenuit.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Exploring humans an introduction to the philosophy of the social sciences | 9789085062264 | Hans Dooremalen, et al

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Onderwerpen die gerelateerd zijn aan Verstehen onder vuur

Positivism and Hermenuetics