Startpagina / Samenvattingen / Exploring humans an introduction to the philosophy of the social sciences / kennis-plato-wereld

Plato's rationalisme

43 belangrijke vragen over Plato's rationalisme

Wie was de 1ste filosoof die als rationalist bestempeld wordt?

Plato

Wat weten we over Socrates door de geschriften van zijn leerling Plato?

Socrates stelde zijn stadgenoten in Athene vragen met zijn methode dialectiek of kruisverhoren met als belangrijkste doel om anderen te assisteren bij het filosoferen, waardoor ware ideeen konden ontstaan. Socrates stelde vaak dat 'niet weten' zijn enige zekerheid was en hij stelde mensen vragen over dingen die zij zeker meenden te weten om hun vooronderstellingen te weten te komen en hen hun meningen te laten heroverwegen. Daarmee onderzocht Socrates concepten als schoonheid, rechtvaardigheid, moed, liefde, waarheid en kennis om hun essenties, oftewel hun unieke identificerende eigenschappen, te bepalen.

Waar houdt de metafysica van Plato zich mee bezig?

Met vragen naar het zijn (zijnsleer)
gelijkstaand aan ontologie
metafysica = alles wat we niet kunnen waarnemen met onze zintuigen, zoals God en ons zijn (ziel)

Wat was het beroemdste fragment van Heraclites?

De realiteit is veranderlijk

Op welke wijze filosofeerde Socrates?

Socrates hanteerde dialectiek, het principe van verandering; iedere stelling heeft een tegengestelde.

Wat is metafysica en ontologie?

Metafysica is de tak van filosofie die vragen stelt en filosofische vragen bij uitstek probeert te beantwoorden, zoals:

Waarom is er eerder iets dan niets?
Waar is de wereld van gemaakt?

Het onderzoek naar dergelijke vragen wordt ook wel ontologie genoemd.

Wat zijn de gedachten van Heraclites?

Hij was overtuigd dat verandering de kern van ons bestaan is. Niets is, alles wordt, alles verandert. Vanwege de constante verandering zullen weinig mensen echte kennis verwerven.

Hoe zag Parmenides het fragment van Heraclites?

De zintuigen misleiden de mens tot het denken dat dingen voortdurend veranderen

Wat is de samenhang tussen metafysica, ontologie en epistemologie.

Het zijn onderdelen van de filosofie.

Ontologie is de tak van filosofie die vraagt naar de essentie van de dingen. Wat zijn de bepaalde eigenschappen van dingen? en Hoe ontstaan die eigenschappen? Ontologie is grotendeels gelijk aan de metafysica; bij Aristoteles maakte ze daarbij expliciet deel van uit.
Metafysica houdt zich bezig met de vraag: Wat is de werkelijke aard der dingen?
Epistemologie houdt zich bezig met de aard van onze kennis.

Welke allegorie gebruikte Plato om de relatie tussen onze zintuiglijke waarneming duidelijk te maken en hoe werkt deze?

Plato gebruikte zijn allegorie van de grot. De allegorie laat zien dat de mens gevangen zit in de imperfecte zintuigen (schaduwen op de muur) en daardoor nooit de werkelijkheid kunnen aanschouwen (de werkelijke figuren bij het vuur). Dat wat men waarneemt is niet de realiteit, maar slechts een vage weergave daarvan. Hierdoor komt men niet tot ware kennis, behalve door de waarheid op te zoeken door middel van het verstand (rationaliteit).

Wat waren de gedachten van Parmenides?

Dat de realiteit niet verandert. Als iets verandert, bestaat het niet meer. Verschijningen en zintuigelijke waarnemingen zijn misleidend. We moeten bouwen op ons verstand om de onveranderlijke waarheden van de realiteit te ontdekken.

Hoe kunnen we, volgens Plato, komen tot ware kennis?

We moeten ons bevrijden van onze zintuigen, de grot van onze zintuiglijke wereld verlaten en op zoek gaan naar het licht. Want onze waarneming is imperfect en kan dus nooit leiden tot ware kennis. Het licht van de waarheid is alleen te bereiken via het verstand, ratio.

Wat hebben Heraclitus, Plato en Parmenides gemeen

Ze houden zich alle bezig met het zijnsleer, ontologie

Volgens Plato bestaan er 2 werelden, welke zijn dit?

1. De wereld van vormen (of ideeën). Dit is de wereld van het verstand die perfecte en eeuwige vormen bevat, niet bereikbaar door middel van waarneming.

2. De wereld van alledag, deze is waarneembaar en bevat imperfecte vormen.

Hoe kan het debat tussen Parmenides en Heraclites worden samengevat?

Het debat tussen Parmenides en Heraclites is een metafysische (of ontologische) discussie over het onderscheid tussen verschijningen en werkelijkheid. Wat is echt en wat is slechts schijn? Voor Parmenides is zijn echt en verandering niet, terwijl voor Heraclites verandering echt is en zijn niet. Deze issues zijn direct gerelateerd aan de epistemologische issues, oftewel de vraag: wat is kennis?

Hoe dacht Parmenides over de werkelijkheid?

De werkelijkheid is volgens Parmenides niet constant in beweging. Onder elke verandering en beweging die we waarnemen ligt een onveranderlijke realiteit. Alles is, niets wordt.

Welke vier zienswijze zijn er m.b.t. substanties?

Het permanente in dingen die veranderen
binnen de ontologie zijn er verschillende zienswijze m.b.t substanties:

substanties kunnen veranderingen ondergaan (aristoteles)
substanties zijn onveranderlijk (plato)
er is slechts één substantie (monisten)
er zijn meerdere substanties (dualisten)

Waarvoor staat de grot van Plato symbool?

De grot staat symbool voor de werking van ons zintuiglijk systeem. We zitten gevangen in onze imperfecte zintuigen en zullen nooit de werkelijkheid aanschouwen, slechts een vage afdruk daarvan (de schaduwen op de muur van de grot).

Wat is ontologie (ontology)?

Ontologie is het onderzoeken van metafysische vragen.

Welke van de twee verklaringen van de werkelijkheid volgde Plato; Niets is, alles wordt van Heraclitus --of-- Alles is, niets wordt van Parmenides?

Plato stemde in met de bewering van Heraclites en diens leerling Cratylus; de wereld van het gevoel is constant in beweging.

Heraclites (the Obscure) 600-540 v.Chr

Heraclites (the Obscure) (600-540 v.Chr.) = verandering/flux was het hart van het bestaan. We kunnen alleen naar waarheid beweren dat er niets is; alles wordt. Deze visie wordt vaak gevangen in het aforisme panta rei; alles stroomt.“You cannot step twice into the same river”

Door deze voortdurende veranderingen in de verschijningen zijn de meeste mensen niet in staat om kennis te verwerven. Alleen een enkeling die in staat is om de verborgen en fundamentele wet (=logos) achter de veranderingen van de verschijningen te grijpen, kan kennis verwerven.

Wat zei Parmenides over kennis?

Parmenides (ca. 510-440 v.Chr.) uit Elea had heel andere ideeën. Volgens hem bedriegen onze zintuigen ons, door ons te laten denken dat de dingen voortdurend veranderen.

Onder alle verandering en beweging die we waarnemen, ligt een permanente en onveranderlijke werkelijkheid. Niets verandert werkelijk, en als iets verandert is het er niet meer: alles is, niets wordt. Kennis heeft betrekking op een verborgen werkelijkheid achter vergankelijke verschijningsvormen. Onze zintuigen misleiden ons, en daarom moeten we vertrouwen op de rede om onveranderlijke waarheden over de werkelijkheid te ontdekken

Wat was Plato's reactie op homo mensura?

Hij vond het onacceptabel. Waarheid en kennis gaat over hoe de dingen werkelijk zijn en niet over hoe ze voor jou of voor mij zijn. Iemand kan de wind koud vinden en iemand anders warm, maar de werkelijkheid is dat de wind niet warm of koud is. Kennis is dus niet perceptie. Met kennis dmv perceptie bevindt je je volgens plato op glad ijs richting relativisme waarbij iedereen zijn eigen waarheden heeft. Volgens Plato kunnen wij voor kennis ons dus niet baseren op observatie.

Hoe zag Plato het begrip kennis uitgaand van Homo mensura (Protagoras) = de mens is de maat van alle dingen

Wanneer de waargenomen kennis in constante beweging is en onze waarnemingen en dus onze kennis op ieder moment verschillend is is echte kennis ronduit onmogelijk. Plato was het dus meer eens met Heraclites en Protagoras; waarheid en kennis gaat over hoe dingen zijn, niet hoe ze zijn voor mij.

Welk gedachtegoed presenteert 'panta rei'?

Panta rei ('alles stroomt') representeert het gedachtegoed van Heraclites dat we alleen kunnen stellen dat 'niks is, alles wordt'

Beschrijf hoe Plato's grot onze zintuigelijke waarneming symboliseert

We zitten gevangen in ons beperkte zintuigelijk systeem en zullen dus nooit de werkelijkheid aanschouwen, slechts een vage veranderlijke afdruk daarvan. Om de waarheid te achterhalen zullen we ons moeten bevrijden van onze zintuigelijke waarneming en het licht van de waarheid opzoeken langs de weg van verstand , ratio.

Hoe kijkt Plato aan tegen aangeboren kennis?

Plato onderschrijft nativisme, de doctrine dat mensen aangeboren ideeen bezitten. Plato stelde zelfs dat we alle kennis bezitten als we geboren worden. Helaas gaat deze kennis verloren bij de geboorte, maar we zijn in staat om het ons allemaal te herinneren als we op de correcte wijze onze reden gebruiken. Oftewel, leren is herinneren (anamnesis) volgens Plato. Daarbij had Plato ook een theorie over reincarnatie, waarbij de eeuwige ziel, die ronddoolt in de World of Forms alle vormen ziet voor de geboorte (denk aan het voorbeeld van de slaaf van Meno).

Wat was de enige zekerheid die Socrates had, volgens eigen zeggen.

Socrates beweerde dat de enige zekerheid die hij had was het NIET weten. Hij stelde anderen vragen over dingen die zij beweerden zeker te weten. Zo liet hij hen hun mening overdenken.

Leg uit waarom de epistemologische positie die je kiest sterk afhankelijk is van je ontologische opvattingen?

Je kunt op verschillende manieren aan kennis komen, wat volgens jou kennis is jas afhankelijk van wat je geloofd. Empirisme of rationalisme?

Wat is het gedachtegoed van Parmenides?

Parmenides stelt dat de zintuigen mensen bedriegt om te denken dat dingen voortdurend veranderen (zo is de muur 's ochtends door zonlicht oranje en 's middags wit).

Hoe ontstaat volgens Plato kennis"?

Volgens Plato vormt de menselijke rede onze bron van kennis, en dit maakt hem tot een rationalist. Bovendien onderschrijft hij het nativisme, de leer dat mensen aangeboren ideeën bezitten. We hebben daarom onze zintuigen niet nodig om kennis te verkrijgen.

Plato ging zelfs zo ver dat hij stelde dat we geboren worden met alle kennis. Die gaat bij onze geboorte helaas verloren, maar we kunnen ons alles herinneren, als we onze rede maar goed gebruiken. Volgens Plato leren we dan ook geen nieuwe dingen, maar is leren slechts herinneren.

Wat zijn epistomologische kwesties (epistomological issues)?

Epistomologische kwesties zijn kwesties die te maken hebben met de Socratische vraag: 'wat is kennis?'

Wat houdt de reïncarnatietheorie van Plato in?

We leren geen nieuwe dingen, maar leren slechts herinneringen
onze onsterfelijke ziel behoudt herinneringen van het vorige leven
met een goed gebruik van onze rede kunnen we ons ideeën van voor de geboorte herinneren

Wat was het gedachtengoed van Protagoras?

Het gedachtegoed van Protagoras was dat 'individuele dingen voor mij zijn, zoals ze voor mij verschijnen en voor jou, als hoe ze voor jou verschijnen.' (bijvoorbeeld: dezelfde wijn kan voor twee mensen anders smaken. Voor de een zoet en voor de ander bitter.)

Wat houdt Protagoras' homo mensura doctrine in?

De homo mensura doctrine van Protagoras houdt in dat 'de mening is de waarheid voor iedere persoon, die hij/zij verkrijgt via sensatie' (niemand kan dus ooit echt ongelijk hebben).

Hoe wordt het debat tussen Parmenides en Heraclites genoemd en waar gaat het over?

Metaphysical of Ontologie: gaat over het onderscheid tussen uiterlijke verschijning en realiteit. Wat is echt en wat is slechts schijn?

Wat is de protagorische waarheid en was Plato het hier wel/niet mee eens?

De waarheid bevindt zich in het oog van de toeschouwer. De mens is de maat van alle dingen. Plato was het niet eens met deze stelling en gaf het voorbeeld van de grot. We moeten leren kijken achter de verschijningen die we zien.

Wat zegt Plato over kennis?

Kennis is betrouwbaar als het niet verandert. Kennis zal variëren van moment tot moment en van persoon tot persoon.
Kennis kunnen we niet bewijzen met waarnemingen, aangezien we niet allemaal dezelfde waarneming hebben.

Hoe kan 'daadwerkelijke kennis' verkregen worden (volgens Plato)?

Daadwerkelijke kennis kan verkregen worden door achter de wereld van zintuigelijke sensaties te gaan.

Volgens Plato is er (wereld van de vormen) de wereld van Ideeën. Leg uit wat Plato hiermee bedoelt.

Volgens Plato is de echte wereld de wereld van het verstand, van ware kennis die niet door onze zintuigen bereikbaar is. In deze wereld bevinden zich de ware Ideeën in perfecte staat. De wereld die wij zien is slechts een imperfecte kopie van die perfecte objecten. Deze ideeënwereld bevindt zich in ons en is aangeboren volgens Plato. We worden dus geboren met de ware kennis over de wereld maar zijn het weer vergeten. We leren dus nooit iets nieuws, maar herinneren ons de perfecte ideeën.

Wat is het nativisme, waar Plato zich bij aansloot?

Het nativisme is een doctrine, nauw verwant aan het rationalisme, die stelt dat mensen beschikken over aangeboren ideeën.

Wat bedoelt Plato met de ‘Supernatural World’ ?

De feiten die wij waarnemen met onze zintuigen zijn slechts ‘beliefs’ en geen kennis, kennis kan alleen verkregen worden door naar de wereld achter de zintuigelijke verschijning te kijken. Deze Supernatural World kunnen we niet waarnemen met onze zintuigen, maar we kunnen hiervan kennis krijgen door redenering.

Welke epistemologische conclusie kunnen wij trekken uit de ontologische opvattingen van o.a. Heraclitus en Parmenides?

dat we via waarnemingen nooit tot betrouwbare kennis komen (statische werkelijkheid, veranderlijke wereld, persoonlijke wereld)

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Exploring humans an introduction to the philosophy of the social sciences | 9789085062264 | Hans Dooremalen, et al

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.