Startpagina / Samenvattingen / Exploring humans an introduction to the philosophy of the social sciences / sociaal-popper-wetenschappen

Critical Rationalism - The Rationality Principle in the Social Sciences

32 belangrijke vragen over Critical Rationalism - The Rationality Principle in the Social Sciences

Wat is de 'historical relativity'?

De `historical relativity' houdt in dat de experimentele methoden van de natuurlijke wetenschappen, niet toepasbaar zijn in de sociale wetenschappen.

Hoe vat Popper historicisme op?

De leer waarbij de samenleving zich ontwikkelt volgens wetten en patronen.
deze worden bepaald door hun specifieke historische en culturele context

Wat hebben de sociale en natuurlijke wetenschappen met elkaar gemeen?

De sociale en natuurwetenschappen zoeken beiden naar 'wetten' en richten zich beiden op voorspellen.

Met welke leer gaat het historicisme vaak samen

Verstehende methode: de methode van het intuïtief begrijpen van de doelen, belangen en betekenissen die in een bepaalde groep in een bepaalde periode overheersen.

Wat is volgens Popper de enige manier om deze praktische problemen op te lossen?

Het toepassen van stukje bij beetje. Kleine veranderingen en aanpassingen doen die continue verbeteringen zijn.

Waarom mogen we de beweringen die over de maatschappij gedaan worden door Popper geen wetten noemen, maar moeten we spreken van trends?

Omdat het sociale systeem erg complex is, zijn de uitkomsten van algemene beweringen nooit zeker. Daarom moeten we ze trends noemen, want trends zijn het resultaat van een statistische instrument en laat een patroon zien in de beschikbare data. Kijken achteraf en doe geen voorspellingen over de toekomst. Wetten zijn universeel en zeggen iets over de toekomst.

Wat is 'Utopian engineering (Utopiaanse bouwkunde)' (Popper)?

Utopiaanse bouwkunde is het streven om de hele maatschappij te her-ontwerpen in overeenstemming met een grote blauwdruk. Het wil zeggen dat de waarheid over de maatschappij verkrijgbaar is en dat deze al verkregen is (bijbel, Koran, Das Kapital, Mein Kampf, Mao's redbook).

Waarom mogen de sociale wetenschappen volgens Popper geen wetenschappen heten?

Sociale wetenschappen is niet in wetten te gieten, enkel in regelmatigheden en zulke regelmatigheden laten geen voorspellingen toe.

De kritiek die de sociale wetenschap kreeg, dat het om een hermeneutische methode begint te lijken, hiervoor kwam Popper met een oplossing. Wat houdt Popper's rationaliteitsbeginsel in?

Mensen voeren die actie uit, die voor hen meest adequaat is.

Was Popper een methodologische monist of dualist?

Popper was een methodologische monist: ook volgens hem (net als Comte) is er voor de natuurwetenschap en de sociale wetenschap de zelfde methode.

Wat is het verschil tussen de sociale wetenschap en de natuurwetenschap?

Bij de natuurwetenschap kan men makkelijker generalisaties maken van regelmatigheden. Bij de sociale wetenschappen zijn deze minder zeker en spreekt men dus van trends in plaats van wetten.

Popper stelt het rationaliteitsbeginsel (rationality Principle) voor als basismethode voor de sociale wetenschap. Leg uit wat deze methode precies inhoudt.

Er is geen aparte methode voor de sociale wetenschap, alle wetenschap maakt gebruik van dezelfde methode.
Sociale situatie bevatten rationaliteit en dat maakt het mogelijk om vrij eenvoudige modellen van hun acties te maken.
Om menselijk gedrag en sociale situaties te begrijpen maken we modellen die geconstrueerd zijn volgens situationele beschrijving en analyse:
1.Wat is de situatie waar de persoon zich in bevindt?
2.Wat is de juiste handeling in de betreffende situatie?

Hoe ziet Popper wetmatigheden?

Als trends die per definitie terug kijken en niet vooruit.

Waarom is het vreemd dat Popper het rationalisatie principe aanhangt? (Dit model staat haaks op zijn falsificatie theorie)

Omdat mensen zich niet altijd rationeel gedragen. Ze gedragen zich vaak niet in overeenstemming met de situatie. Als het principe onderworpen wordt aan falsificatie, dan zou de conclusie zijn dat rationalisatieprincipe verworpen moet worden.

(want dit zegt immers dat we ons altijd het zelfde gedragen in bepaalde situaties, maar dat is niet zo.)

Wat is volgens Popper de enige manier om praktische problemen op te lossen

De methode van de gefaseerde aanpak: het voortdurend kleine aanpassingen op kleine schaal en één ding tegelijk
dit gaat samen met de kritische analyse

Geeft Popper toe dat zijn rationalisatieprincipe feitelijk fout is? Leg uit waarom wel of niet.

Ja hij geeft het toe, maar zegt dat het een goede benadering is van de waarheid.
Sterker nog, hij zegt zelfs, dat zijn model weinig of niets te doen heeft met de empirische of psychologische aanname dat mens (bijna) altijd rationeel handelt.
Hij geeft zelfs toe dat zijn theorie niet alleen fout is, maar ook een bijna leeg principe (bewering) is.

Wat gebeurt er als men trends verward met 'universele wetten'?

Als men trends verward met universele wetten zal dit resulteren in de totstandkoming van 'unconditional prophesies' in plaats van 'conditional'

Waarom is het rationaliteitsbeginsel van Popper niet compatibel met de essentie van het kritisch rationalisme?

Een lege bewering kan niet worden toegestaan in falsificatie.

Wat houdt het rationaliteitsprincipe van Popper in?

Een sociale wetenschapper moet er vanuit gaan dat gezonde mensen normaal gesproken min of meer rationeel handelen

Wat is 'piecemeal engineering' (geleidelijke constructie)?

Piecemeal engineering is de methode van het maken van kleine aanpassingen en correcties welke continu verbeterd kunnen worden, waarbij één aspect per keer wordt aangepast op een lokaal niveau.

Leg uit wat Popper bedoelt met de methode van ‘geleidelijke constructie’?

Het doorvoeren van kleine veranderingen en aanpassingen die steeds verder verbeterd kunnen worden.

Het rationaliteitsbeginsel (rationality principle)

Popper: De basis methodologie voor de sociale wetenschappen. Het stelt dat de wetenschapper er van uit moet gaan dat een "sane person" - als een regel - altijd min of meer rationeel handelt.

Waar wordt 'piecemeal engineering' (geleidelijke constructie) voor gebruikt?

Piecemeal engineering wordt gebruikt om praktische problemen op te lossen in de natuurwetenschappen, sociale wetenschappen, politiek en het dagelijkst leven.

Wat is volgens Popper het grootste probleem van sociale wetenschappen?

dat zij minder eenduidige, algemeen geldige universele wetten opleveren dan de natuurwetenschappen.

Leg uit waarom het volgens Popper een probleem is dat in de sociale wetenschap vaak een hermeneutische methode gebruikt wordt?

De hermeneutisch methode verondersteld dat het onderzoeksobject gebonden is aan sociale en historische context, daardoor is de voorspelling minder krachtig. (de historische gebeurtenissen kunnen de toekomst niet voorspellen als het gaat om de samenleving. Niet zoals bij objecten, dat het verzamelen van ervaringen tot een theorie kunnen leiden of andersom. De maatschappij gedraagt zich niet volgens universele wetten. )
Met een zwakkere voorspellingskracht worden de toepassingsmogelijkheden ook minder.

Waar gaat de 'rationality principle (rationalisatie principe)' over (die wordt gebruikt in de sociale wetenschap, volgens Popper)?

Het rationality principle stelt dat een sociale wetenschapper moet veronderstellen dat 'de triviale wet dat 'gezonde' personen gelden als regel voor het min of meer rationeel handelen'

Hoe speelt het rationaliteitsbeginsel een rol bij een verklaring middels een situationele analyse?

De persoon in kwestie vertoont het gedrag dat rationeel is in de situatie die in het model beschreven wordt

Kun je volgens Popper op basis van het hermeneutisch subjectieve inzicht dat veel sociaalwetenschappelijke theorieën te bieden hebben, een algemeen geldende, universele wetten construeren waarmee je de sociale wereld net zo beheersbaar maakt als de natuurlijke wereld?

Nee dat kan niet, doe je dat wel dan leidt dit tot wat Popper aanduidt als ‘utopian engineering’ zoals dat gedaan wordt op grond van ideologische geschriften als de Bijbel, Das Kapital, Mein Kampf of Mao’s rode boekje.

Hoe worden modellen in de sociale wetenschappen gevormd?

In de sociale wetenschappen, worden modellen gevormd door het gebruik van situationele omschrijving en analyse (situationeel model).

Waarom is het merkwaardig dat Popper uit gaat van het rationaliteitsprincipe?

Deze is niet falsificeerbaar
Popper geeft dit ruiterlijk toe: het principe is onjuist, maar een goede benadering van de waarheid

Leg uit waarom de sociale wetenschappen volgens Popper eigenlijk geen wetenschappen zijn.

Wetenschappelijke theorieën moeten nauwkeurige voorspellingen mogelijk maken, zodat zij veel risico lopen om gefalsifieerd te worden. Theorieën zonder een dergelijke voorspellende kracht zijn dus niet wetenschappelijk. Uit Poppers relaas over de sociale wetenschappen is duidelijk op te maken dat hij vindt dat deze niet het soort theorieën opleveren dat aan zijn criterium voldoet.

Stel dat we Poppers falsificatiecriterium streng zouden hanteren. Wat voor effect zou dat hebben op creatieve innovatie?

Er is geen enkele nieuwe theorie die van begin af aan volledig sluitend is. Toch zouden we al die theorieën onmiddellijk moeten verwerpen bij de eerste de beste falsificatie. Een veel gehoorde kritiek op Popper is dan ook dat hij in feite voortdurend het kind met het badwater weggooit. Theorieën krijgen bij hem geen kans om te groeien, zich te ontplooien en een volwaardige theorie te worden. Voor die tijd zijn ze immers al lang gefalsifieerd.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Exploring humans an introduction to the philosophy of the social sciences | 9789085062264 | Hans Dooremalen, et al

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.