Startpagina / Samenvattingen / Expressionisme en primitivisme in de beeldende kunst van de twintigste eeuw / kunst-primitivisme-kunstenaars

Expressie en primitivisme (Adi Martis)

62 belangrijke vragen over Expressie en primitivisme (Adi Martis)

Wat schrijft Marit Werenskiold (1984) over het begrip expressionisme?

The concept of expressionism (1984). Oorsprong van het begrip ligt in Engeland. Roger Fry heeft in 1910 in Londen de tentoonstelling Manet and the post-impressionist georganiseerd en in een recensie het woord expressionist gebruikt (als synoniem voor postimpressionisme. In 1911 wordt het begrip wederom in een recensie gebruikt, als voorgesteld synoniem voor postimpressionisten. Via Zweden gaat het begrip naar Duitsland.

Wat schilderden de Brückeleden veel

taferelen in de open lucht met naakte baders in de natuur

Wat schrijft Roger Benjamin over het begrip expressionisme?

(1987) hij heeft aangetoond dat het begrip expressionisme wel bekend was in Frankrijk en onderschrijft daarmee de stelling van Gordon. (Werenskiold beweerde dat het begrip in Frankrijk niet bekend was.

Uit welke primitieve bronnen putten de expressionistische kunstenaars

ineerste instantie uit de Indiase boeddhistische schilderkunst uit de 6e eeuw, later met de beeldhouwkunst uit Azie

Wat schrijft Manheim over het begrip expressionisme?

Na analyse van de Franse werken op de Berliner Secession, 1911: geen fauvistische groepstentoonstelling, daar waren er te veel verschillen. Wel werden de werken in een zaal getoond en aangekondigd met nieuwe leuze: expressionisten, als benaming voor een nieuwe tendens. Waarschijnlijk werd expressionisme als bruikbaar in het buitenland beschouwd voor fauvistisch en ander postimpressionistisch werk.

Waardoor werden de Blaue reiter-kunstenaars beinvloed

kunst van boeren, niet-europeanen en kinderen

Welke vorm van expressie hanteert Matisse?

Matisse gaat uit van expressie als resultaat van een intuitief creatief proces. De gevoelens die een motief bij hem oproepen, worden uitgedrukt door het totale effect van het schilderij: de decoratieve harmonie van kleur, vorm en lijn.

Met welke geschriften legde Wilhelm Worringer de theoretische basis ter legitimering van de eigentijdse expressionistische ontwikkelingen?

proefschrift Abstraktion und Einfuhlung, 1908 en formprobleme der Gotik (1911)

Wat houdt de theorie van Worringer in?

Worringer verbond de ideeen van Alois riegl met die van psycholooog Theodor Lipps en kwam tot een stijltypologie: abstractie (geometrische stijl) en einfuhlung (naturalisme).

De neiging tot abstractie komt voort uit innerlijke geestelijke onrust. door abstraktie komt de primitief in harmonie met zijn omgeving. De drang tot inleving veronderstelt een gelukkig verhouding tussen mens en buitenwereld.

Deze twee gerichtheden werden ook geacht tijd en/of rasgebonden te zijn.

Wat houdt de theorie van Alois riegl in?

Volgens Riegl zijn stijlkenmerken niet het gevolg van een gebrekkig kunnen of onkunde, maar zijn ze het herleiden tot een andersgericht streven (kunstwollen).

Welke vorm van Kunstwollen onderscheidde Worringer?

Een hybridisch Noordelijk Kunstwollen, dat bij uitstek tot uiting kwam in de gotische kathedraal. dit is uitgewerkt in Formprobleme der Gotik.

Wanneer speelde de door Worringer geformuleerde tegenstelling tussen Noord en zuid ook een rol?

In de tweede helft van de jaren 70, bij het tegenoverelkaar stellen van een Duits Romantisch-expressionistische en een Frans classicistisch-decoratieve traditie.

in 1975 werd het door Robert Rosenblum in Modern painting and the nothern traditon. Friedich to Rothko gebruikt om de bijdrage van de Amerikaanse abstract-expressionisten in een noord-europese traditie te plaatsen.

Later door Fuchs om de Franse dominantie ter discussie te stellen.

Welke dimensie voegde Constant in zijn Manifest, 1948, toe aan de expressietheorie?

in de kunsttheorie van Cobra werd uitgegaan van een overgangstijd naar een nieuwe maatschappij en kunst. Kunst moest werken als een katalysator om de scheppende instincten te laten ontwaken bij mensen. de scheppende gedachte is een reactie op een ontmoeting van de menselijke geest met de ruwe materie. In dit licht bezien is de voortbrengingsdaad van groter betekenis dan het voortgebracht. in de dialoog tussen kunstenaar en zijn materie komt het kunstwerk tot stand dat bij de beschouwer de verdrongen collectieve creativiteit moet activeren.

Waar komen de ideeen over de zelfstandige rol van het medium en het belang van de voortbrengingsdaad vandaan?

uit het surrealisme. Surrealisten hechtten, beinvloed door psychoanalytisache theorie van Freud grote waarde aan het gebruikt van automatische technieken, met weinig controle door het bewust zijn.

Hoe namen de abstract-expressionisten de ideeen van de surrealisten over (over het gebruik van automatische technieken)

Bij de abstract-expressionisten verschoof de nadruk van de beelden die door deze techniek tot stand kwamen, naar het proces van schilderen zelf.

Welk scala aan primitieven is afgebeeld in de Almanak Der Blaue Reiter - 1912?

Werk uit verschillende kunstdisciplines en periodes zijn naast elkaar geplaatst. Afgebeeld zijn Afrikaanse, Oceanische en pre-Columbiaanse beeldhouwkunst, Chinese en Japanse schilderkunst en houtsneden, volkskunst uit Duitsland en Rusland, werk van de moderne primitief, Henri Rousseau, Egyptische kunst, archaische Griekse kunst, middeleeuwse kunst en kindertekeningen.

Wat schreef Kandinsky over de vorm in Uber die Formfrage?

Vorm is de uiterlijke expressie van de innerlijke inhoud. wij moeten slechts om de vorm strijden als zij kan dienen als een uitdrukkingsmiddels van de innerlijke klank. Kinderen en naieve schilders hebben een natuurlijke toegang tot deze innere Klang.

Wat schreef Paul Klee over primitieve bronnen (nav tentoonstelling Blaue Reiter)?

Er zijn nog oeroorsprongen van de kunst, zoals die met eerder aantreft in etnografische verzamelingen of in de eigen kinderkamer. Ook kinderen zijn daartoe in staat. Hoe hulpelozer zij zijn, des te leerzamer zijn de voorbeelden die zij ons bieden. Vergelijkbare verschijnselen biedt het werk van geesteszieken..

Wanneer werd in Nederland een tentoonstelling van kindertekeningen georganiseerd?

1948 - Door willem Sandberg, Stedelijk Museum - Kunst en Kind.

In 1949 bij de cobratentoonstelling verscheen het tijdschrift Cobra, waarin ook kindertekeningen zijn opgenomen.

Wat schrijft Constant in zijn Manifest over kindertekeningen?

Kinderen die nog niet zijn opgenomen in het sociale verkeer worden op een lijn gesteld met primitieven. als ware vertegenwoordigers van authenticiteit. Het kind kent geen andere wet dan zijn spontaan levensgevoel.

Wat weet je over het tekenonderwijs in de jaren 1947-1950?

De in 1947 en 1950 opgerichte Werkgroep Esthetische Vorming en de Werkschuit propageerde de vrije expressie van kinderen, conform de opvatting van Cobra. Deze stond haaks op de reguliere tekenonderwijspraktijk.

Door wie lieten de Amerikaanse kunstenaars zich inspireren?

met name door pre-Columbiaanse en Noord-Amerikaanse indianen, bijv Gottlieb en Pollock.

Barnett Newman was in de jaren 40 betrokken bij de organisatie van tentoonstellingen van indiaans werk. In de inleiding bij de tentoonstelling The ideographic pictur 1947 weerklinken Worringers ideeën.

Wat weet je van de levensloop van graffiti?

toen de kindertekeningen in het museum werden binnengehaald werd graffiti met criminelen geassocieerd en was het niet populair. graffiti werd (deels) gerehabiliteerd door de surrealisten, (1933 Parijse graffiti, door Brassai. in 1983 in Boymans op doek gepresenteerd als echte kunst (neoprimitivisme)

Wat weet je over het werk van de geesteszieken?

Ook de belangstelling voor het werk van geesteszieken was in de eerste kwart 20e eeuw fundamenteel gewijzigd vanaf de Romantiek.

Klee was al vroeg bekend met het werk van Adolf Wolfi (over wie Walter Morgenthaler een boek publiceerde) en de heidelbergse collectie van Hans Prinzhorn (bildnerei der Geisteskranken)

Wat weet je over de benaming 'Outsider'?

Outsider art werd in 1972 gebruikt door Roger Cardinal als een Engels equivalent voor het Franse art brut. art brut is in de jaren 40 door Jean dubuffet geintroduceerd en betekent letterlijk 'rauwe kunst'. Dubuffet plaatste art brut tegenover art culturel. Art brut was het resultaat van de spontane creatieve activiteit van artistiek ongeschoolden die buiten het kunstcircuit opereren en slechts gedreven worden door een sterke innerlijke drang.

in de VS is het inmiddels synoniem voor alles wat buiten de mainstream-traditie staat.

Wat is een definitie van primitivisme?

primitivisme is een nostalgisch verlangen naar een verloren gegane samenlevingsvorm waarin het leven minder gecompliceerd was.

Wat schreef Richard N Roland Holst in zijn beschouwing in de Nieuw Amsterdammer, 1917

Nav bezoek aan fototentoonstelling over Balinese volkstypen beschreef hij verlangen naar verleden te kunnen terug gaan. Zacht cultureel primitivisme

De mythe van de Gouden Eeuw en het leven voor de zondeval zijn voorbeelden van welke soorten primitivisme?

Zacht primitivisme in combinatie met chronologisch primitivisme.

Wat weet je van primitieve decoraties in de 19e eeuw?

waren al halverwege de eeuw onderdeel van de kunstnijverheidsbeweging. Opgenomen in Owen Jones The Grammar of ornament uit 1856. Bijv het ornament van een savage tribe is altijd doelgericht.

Wie bracht als kunsthistoricus als eerste het geheel van het primitivisme in de moderne kunst in kaart?

Rober Goldwater, Primitivisme in modern painting, 1938

Welke 4 aspecten onderscheidt Robert Goldwater in zijn boek over primitivisme?

Romantisch, emotioneel, intellectueel en onderbewust. betreft een chronologisch onderscheid.

Wat is volgens Goldwater de dubbele ontwikkeling in het primitivisme?

Er is zowel sprake van een verinnerlijking als van een uitbreiding. De Duitse expressionisten waren sneller bekend met een breder scala aan primitive kunst. Bovendien had het grotere gevolgen voor hun eigen stijl.

Volgens goldwater ging de belangstelling van intellectueel primitivisten uit naar?

de formele aspecten, de interne structuur en de compositie

Wat is kenmerkend voor primitieve kunst?

is minder complex, niet gecorrumpeerd door de verworvenheden van de opvoeding, beschaving, vooruitgang en moderniteit, niet gebonden aan academische, artistiek conventies en vertegenwoordigd daardoor meer instinctieve driften en fundamentele menselijke waarden. Spontaan, intuïtief, irrationeel en vaak expressief.

Wat was de hoop van de avant-gardistische kunstenaars tav het primitivisme?

Door zich te inspireren op primitief werk en de veronderstelde mentaliteit hoopten ze het verloren gegane paradijs weer in te toekomst te kunnen herstellen.

Wat weet je van de ontwikkeling van het begrip ' primitieven' ?

eind 19e eeuw verwees het naar beginstadium westerse kunst: Vlaamse primitieven. Iets later verruimd naar alle vroege westerse kunst tot aan de renaissance muz kunst uit de klassiek oudheid en niet-westerse kunst.

Begin 20e eeuw verandert naar tribale Afrikaanse, Oceanische en indiaanse kunst.

Na WO II was er herleving van het primitivisme. Hoe en waar was die waarneembaar?

Direct zichtbaar in het werk van Jean Dubuffet, de Cobra-leden en de abstract-expressionisten. vertegenwoordigd in de magisch-rituele vormen van kunst en het procesmatige in conceptualisme. meer recent bij de neo-expressionisten.

Modernisme kan twee dingen betekenen, welke?

tendens in de geschiedenis van de moderne kunst en de kunstkritische traditie die deze ontwikkeling beschrijft en propageert.

Wat is het typerende kenmerk van modernisme?

concentratie op de essentiële eigenschappen van het eigen medium. Voor de schilderkunst zijn dat het platte vlak, de vorm van de drager en het pigment. Er wordt geen of nauwelijks aandacht besteed aan de historische context.

Waarom staat Olympia van Manet uit 1863 aan het begin van het modernisme?

Omdat de schilder zijn verf en kleur zo heeft gebruikt dat hij het tweedimensionale karakter van het doek handhaafde en de beschouwer niet misleidt door illusionistische middelen.

Een thema is in de modernistische opvatting....

een aanleiding om met formele zaken als lijn, kleur en vlak bezig te zijn.

Wat is de algemene opvatting van de ontwikkeling van moderne kunst?

een autonoom, progressief, lineair en zelfkritisch proces. Er wordt geen aandacht besteed een externe factoren, tegenstrijdige tendensen en conservatieve elementen. alle aandacht is gericht op de formele aspecten van kunstwerken.

Waar is Ta Matete van Gauguin op gebaseerd?

een foto van een muurschildering uit het oude Egypte. gaugin had deze meegenomen naar Tahiti.

Wat schilderde de 'school van Pont-Aven'?

het primitieve bretagne. in werkelijkheid ging het om toeristische attracties.

Welke fase zou Martis aan de vier fasen van Goldwater willen toevoegen?

het postmoderne primitivisme. Het gaat bij dit primitivisme op het ter discussie stellen van het modernisme zelf en anderzijds om de emancipatie van de voormalige producenten van primitief werk of producenten die in de marge van het primitivisme werden gewaardeerd.

Wat is het verschil tussen modernisme en postmodernisme?

Postmodernisten geloven niet meer in een lineair verloop. Dit leidt tot vrijere omgang met beeldmotieven en stijlen uit het verleden. In de geschiedschrijving vindt een herbezinning plaats op de historische functie van het primitivisme, waarbij meer aandacht wordt besteed aan niet-formele aspecten. bestudering van historische vormen van primitivisme in hun context.

Wie organiseerde de tentoonstelling Primitivisme in 20th century art. Affinity of the tribal en the modern

1984-1985, MoMa, William Rubin en Kirk Varnedoe

Wat schrijft Varnedoe in zijn boek A fine disregard. What makes modern art modern (1990) over primitivisme?

De ontdekking van de tribale kunst door moderne kunstenaars (Derain, de Vlaminck, Matisse en Picasso) vond plaats toen ontwikkelingen in hun eigen werk dit mogelijk hadden gemaakt. Dat er al 30 jaar ruime beschikking was over etnografische collecties werd genegeerd.

Is er volgens Varnedoe wel of geen breuk met het verleden in de ontwikkeling van de moderne kunst?

Geen sprake van een dramatische breuk met het verleden. Wat de kunstenaar doet is de mogelijkheden, die als het ware voor het oprapen liggen, reeds ingebed in de beeldende traditie, oppakken en uitbuiten. Er is wel sprake van een ontwikkeling, maar geen lineaire. Formele ontwikkelingen worden vanuit de spelregels van de beeldende kunsttraditie zelf verklaard. theorie schenkt weinig aandacht aan externe factoren en de context van objecten.

Wat was de kritiek op Primitivism in 20th century art?

de kritiek gold vooral de decontextualisering van de tribale objecten en het projecteren van westerse esthetische normen op voorwerpen die vaak ook sociale, politieke en religieuze functies hebben gehad. Bovendien werd de hedendaagse primitieve kunst uit de 3e wereld als niet authentiek genegeerd.

De veronderstelde verwantschap tussen moderne en primitieve kunst (uitbeelden van universele esthetische waarden) werd aan de kaak gesteld door Thomas McEvilley.

Daarnaast wordt door Rubin primitivisme beperkt tot tribale kunst.

Waarom beoogt magiciens de la terre een correctie op Primitivism in 20th century art te zijn?

Het was geen historische tentoonstelling. een 100tal eigentijdse kunstenaars werd uitgenodigd om in Parijs hun werk te maken en te presenteren. De helft was gekozen op grond van gebleken relaties met niet-westerse culturen. De andere helft bestond uit kunstenaars uit niet-westerse landen met archaïsche werken.

Wat was de kritiek op Magiciens de la terre?

- door het woord kunst te vermijden dacht Martin het probleem te omzeilen dat dit concept niet in alle samenlevingen voorkomt. Magiciens icm terre riep echter associaties op met het romantisch primitivisme.

- Martin ging bij de selectie vrij intuïtief te werk en hanteerde vage, algemene criteria. Er was een verschil in karakter tussen het werk van de westerse kunstenaars en de niet-westerse deelnemers.

Wat was de kritiek van Rasheed Araeen, hoofdredacteur Third Text op Magiciens de la terre?

Zolang de verhouding tussen het centrum en de periferie er een is van ongelijkheid is het onmogelijk om tot een gelijkwaardige uitwisseling te komen binnen een concept dat deze verhouding niet ter discussie stelt. bij de selectie van niet-westerse kunstenaars waren de eigen culturele wortels een belangrijk criterium, terwijl bij de westerse kunstenaars 'their concern fo cultures other than their own' een rol speelde.

Wie organiseerde Parallel Visions. Modern artist and outsider art 1992-1993?

Maurice Tuchman en Carol Eliel, Los Angeles county museum of Art.

Parallel Visions lag in het verlengde van een tentoonstelling die Tuchman eerder organiseerde, welke?

The Spiritual Art, 1890-1985

Waarom lagen Parallel visions en The Spiritual Art in elkaars verlengde?

Beiden passen in een ontwikkeling die de modernistische geschiedopvatting met haar eenzijdige belangstelling voor formele aspecten van de moderne kunst te discussie stelt. In the Spiritual Art werd aangetoond dat abstracte kunst ook voortkomt uit mystieke en occulte theorieën. Parallel Vision wilde aantonen dat zij ook beïnvloed is door mensen die niet actief participeerden in het officiële kunstcircuit.

Waarom kan Parallel Visions beschouwd worden als een aanvulling op Primitivisme in 20th century art en Magiciens de la terre?

In parallel visions werd werk van outsiders getoond, een groep die ontbrak op de andere twee tentoonstellingen, maar traditioneel wel tot primitieven wordt gerekend.

Wat was de kritiek op Parallel visions?

- de meest outsiders waren vrij bekend bij de insiders, omdat het 'kunstenaarsgekken' betrof.

- volgens de organisatoren was er geen hiërarchisch onderscheid, maar in de presentatie werden de primitieven als voetnoten bij de grote jongens geplaatst. De professionele kunstenaars werden in hun historisch kader getoond, de outsiders verspreid over de tentoonstelling bij de kunstenaars op wie zij van invloed zijn geweest.

Wanneer was er een duidelijk waarneembare herleving van het primitivisme?

In de jaren direct na de tweede Wereldoorlog; bijvoorbeeld in het werk van Jean Dubuffet, van de Cobra-leden en dat van de abstract-expressionisten.

Wanneer is het primitivisme weer actueel geworden?

In het afgelopen decennium, mede door ontwikkelingen in de eigentijdse westerse beeldende kunst.

Wat was de tentoonstelling in tegenstelling tot die in het MoMA niet?

Geen historische: een honderdtal eigentijdse kunstenaars werd uitgenodigd om in Parijs hun werk te maken en te presenteren.

Waar waren die kunstenaars afkomstig uit?

De helft was afkomstig uit het artistiek 'centrum' en omvatte kunstenaars gekozen op grond van gebleken relaties in hun werk met niet-westerse culturen. De andere helft waren kunstenaars uit de 'periferie': kunstenaars uit niet-westerse landen met 'archaïsche' werken, Martins (directeur van Centre Pompidou) 'neutrale' alternatief voor primitieve kunst.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Expressionisme en primitivisme in de beeldende kunst van de twintigste eeuw | 9789035817104 | Adi Martis, et al

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Onderwerpen die gerelateerd zijn aan Expressie en primitivisme (Adi Martis)