Startpagina / Samenvattingen / Feniks / kerk-luther-paus

TIJD VAN ONTDEKKERS EN HERVORMERS - de kerkhervorming

27 belangrijke vragen over TIJD VAN ONTDEKKERS EN HERVORMERS - de kerkhervorming

Welke hervormers hadden zich in de Middeleeuwen gemeld?

Wycliffe (Engeland 14e eeuw) : gebruik Bijbel enige bron geloof. Ceremonies afleidend waarachtig geloven.

Johannes Hus (Tsjechië) : Christus hoofd kerk, niet de paus. Kritiek verkoop kerkelijke ambten, corruptie en de handel in aflaten en relieken. Bijbel lezen in volkstaal.

Moderne Devotie (Zutphen, Zwolle, Deventer, Kampen, 14e eeuw) : spirituele beweging strevend naar eenvoudig en sober leven met diepe, persoonlijke geloofsbeleving. Reactie op kloosterordes uit op wereldse zaken, zoals bezit, luxe en macht.

Hoe ziet de kerk de paus?

Als de plaatsbekleder van Christus op aarde, als degene die in plaats van Jezus 'de kudde' voorgaat. Hij staat boven aan de kerkelijke hiërarchie en is de geestelijke leider van de gelovigen.

Wat was de rol van de paus in de praktijk?

Hij was zowel de geestelijk leider, als een wereldlijk vorst. Hij vocht oorlogen uit en had veel politieke invloed. De paus en de bisschoppen woonden in schitterende paleizen, hadden een hofhouding en leefden in weelde.

Waar was veel kritiek op betreffende de kerk?

De hand naar luxe en macht, de vriendjespolitiek en de corruptie. Bovendien waren de priesters slecht opgeleid en begrepen zelf het latijn van de bijbel niet. Sommigen leefden samen met vrouwen en hadden kinderen, terwijl dat volgens de kerk niet mocht.

Waarom kon de inquisitie de critici niet langer onderdrukken?

Omdat hun geschriften via de kort daarvoor uitgevonden drukpers massaal werden verspreid.

Waarom trad Maarten Luther in het klooster?

Hij had een onrustige geest en was er van overtuigd dat hij in zonde leven. Daarom stad hij als student al bij de Augustijnen, een kloosterorde waar een strenge hervorming had plaatsgevonden.

Wat gebeurde er toen Luther zich in de Bijbel verdiepte in het Augustijnse klooster?

Zijn twijfels over de juistheid van de leer van de katholieke kerk nam toe. Hij liet zich inspireren door opvattingen van Wycliffe, Hus en Erasmus.

Wat was het doel van Erasmus met het uiten van zijn kritiek op de kerk?

Het was zijn bedoeling dat zijn kritiek zou leiden tot een interne verbetering en zuivering van de kerk. Erasmus zou later Luther dan ook verwijten dat deze te veel aan zijn denkbeelden was blijven vasthouden en daardoor schuldig was aan de kerksplitsing.

Streefden Luther en andere kerkhervormers aanvankelijk naar een kerksplitsing?

Nee. Zij wilden interne verbeteringen in de kerk.

Wanneer werd Luther's verzet duidelijk? En hoe?

In 1517 publiceerde Luther 95 stellingen tegen misstanden in de kerk. Daarin richtte hij zich tegen de verkoop van aflaten en verwierp hij de luxe van de kerkgebouwen en het wereldlijke leven van de hoge geestelijkheid (met name de priesters).

Op welke manieren kon je volgens de katholieke kerk vergiffenis krijgen voor je zonden?

Goede werken
biechten
pelgrimstocht ondernemen
een aflaat kopen

Wat geloofde Luther op het gebied van zonden vergeven?

Hij geloofde dat alleen God vergiffenis kan schenken en de mens alleen aan God verantwoording hoefde af te leggen.

Hoe zagen Luther's ideeën voor een nieuwe kerk eruit?

Hij wilde de rol van priesters kleiner maken. De Bijbeltekst was genoeg, omdat dit het woord van God was. Luther gebruikte in de kerkdienst volkstaal en vertaalde de Bijbel. Hiervoor gebruikte hij de vertaling van Erasmus.

Van wie kreeg de paus steun?

Van keizer Karel V, die de eenheid in zijn rijk wilde bewaren.

Wat deden Luthers volgelingen na de kerkelijke ban van hun leider?

Zij gingen eigen kerkgemeentes beginnen. Daarvoor kregen ze de steun van verschillende vorsten in het Duitse Rijk, zoals Frederik de Wijze, die Luther in bescherming nam. De Lutheranen scheidden zich af van de katholieke Kerk.

Wie waren de dupe van de slechte positie van de lage adel?

De boeren. De verarmde edelen legden hen weer oude plichten als horigen op.

Hoe reageerde de adel op het verzet van de boeren?

De opstand werd met geweld gesmoord. Luther steunde de boeren niet.Hij vond een Boerenoorlog te ver gaan. Hij vond dat in geloofszaken het volk moest luisteren naar zijn vorst.

Wat waren onedele motieven voor het zich tot het Lutheranisme bekeren?

De bezittingen van de rijke kerken en kloosters konden onteigend worden om daarmee de organisatie van lutherse gemeentes te betalen. Edelen breidden op die manier hun bezit uit.

Wie stonden tegenover elkaar in de godsdienstoorlog?

De ontstane Luthers kerk, gesteund door Lutherse vorsten tegen keizer Karel V en de rooms-katholieke vorsten, die trouw waren gebleven aan de paus.

Wat gebeurde er met de vrede van Augsburg?

In 1555 kwam op initiatief van Karels broer Ferdinand en tegen Karels zin de Augburgse Godsdienstvrede tot stand. Daarbij kregen protestanten en rooms-katholieken gelijke rechten. In elk gebied in het keizerrijk moesten de onderdanen of het geloof van hun vorst aannemen of verhuizen naar een ander gebied.

Hoe reageerde keizer Karel V op de Godsdienstvrede?

Hij beschouwde dit als een persoonlijke nederlaag en trad af als keizer.

Wat waren de ideeën van Calvijn?

1. De taak van geestelijk was die van een leraar; in begrijpelijke taal het geloof en de Bijbel uitleggen aan de gelovigen.
2. In een kerkgebouw mocht niks zijn wat van je van het geloof kon afleiden.
3. De mens is nietig tegenover de almachtige God. De mens kan niets bijdragen met goede werken aan zijn zielenheil. Predestinatieleer. Voor je geboorte staat vast of iemand na de dood in de hemel komt.

Hoe zag Calvijn's beeld van een perfecte kerk eruit?

1. Er is geen paus.
2. Er zijn geen bisschoppen.
3. De calvinistische gemeentes moeten zichzelf besturen.
4. De vorsten mogen hun koning afzetten, als een koning zich niet aan Gods regels houdt.

Hoe reageerde de Nederlanders op Calvijn's ideeën betreffende hun vorst?

Zij zagen rechtvaardiging in hun opstand tegen hun landsheer Filips II.

Wat waren de maatregelen van de contrareformatie?

1. Het Concilie van Trente (kerkvergadering) bevestigde het absolute gezag van de paus.
2. De Vulgaat bleef de officiële Bijbel.
3. Alle tradities bleven bestaan (relieken, aflaten, etc.)
4. De mis bleef in het Latijn.
5. De kerkgebouwen werden nog uitbundiger.
6. Grote bisdommen werden opgedeeld, zodat bisschoppen hun priesters beter konden controleren op bekwaamheid en kennis.
7. Elk bisdom moest zorgen voor een goede priesteropleiding.
8. De rooms-katholieke kerk probeerde afvalligen terug te winnen via godsdienstonderwijs en preken.

Veranderde de room-katholieke kerk haar optreden jegens de hervormers?

Nee. Deze werden nog steeds als ketters beschouwd en door de inquisitie vervolgd.

Werd Calvijn gestraft voor zijn afwijkende ideeën?

Ja. Hij werd ook in de ban gedaan door de paus.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Feniks

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding