Startpagina / Samenvattingen / Class notes - Filosofie in de literatuur / emoties-nussbaum-ethisch

Inleiding - Martha Nussbaum: literatuur als ethiek

Q: Welke twee aspecten van 'coduction' spelen een rol wanneer men een tekst leest als morele en didactische verrijking?

Inleving in morele conflictsituaties en ethische dilemma's waardoor empathie mogelijk wordt Kritische distantie die evaluatie en discussie mogelijk maakt

23 belangrijke vragen over Inleiding - Martha Nussbaum: literatuur als ethiek

Wat bedoelt Martha Nussbaum met 'narratieve verbeelding'?

Het vermogen om je in te leven in de emoties en wensen van een ander

Wat bedoelt Martha Nussbaum met 'narratieve verbeelding'?

Het vermogen om je in te leven in de emoties en wensen van een ander

Volgens de auteur sluit Nussbaum aan bij het idee van verhalen als 'gestolde ervaring'. Wat bedoelt hij daarmee?

Dat ethisch handelen een vorm van praktische wijsheid vergt die ontstaat door ervaring in en confrontatie met praktijksituaties. Ethisch handelen kan niet theoretisch geleerd worden.

Wat verstaat literatuurcriticus Wayne Booth (1921-2005) onder 'coduction'?

Coduction is het debat wat we voeren (met onszelf en met anderen) naar aanleiding van praktisch-ethische vraagstukken in romans

Welke twee aspecten van 'coduction' spelen een rol wanneer men een tekst leest als morele en didactische verrijking?

Inleving in morele conflictsituaties en ethische dilemma's waardoor empathie mogelijk wordt
Kritische distantie die evaluatie en discussie mogelijk maakt

Emoties worden vaak gezien als belemmering voor een afgewogen en objectief oordeel over morele en ethische dilemma's. Wat zegt Nussbaum hier over (3)?

Ons redeneervermogen steunt deels op onze emotionele ontwikkeling:
-Emoties kunnen beschouwd worden als 'instinctieve gedachten'
-Emoties hebben een cognitief aspect.
-Emoties zijn in feite oordelen waaruit blijkt welke waarde we aan iets hechten. (bijv. Boosheid heeft een reden)

Nussbaum wijst het gangbare onderscheid tussen rede en emoties af. Bij welke filosofische stroming sluit zij hierbij aan?

Bij de Stoïsche filosofie.
Deze richt zich op praktische oplossingen voor het dagelijks leven door het leren omgaan met emoties en het eigen karakter.

In welke monumentale studie zet Martha Nussbaum haar ideeën over de rol van emoties uiteen?

Upheavals of Thought The Intelligence of Emotions.

Wat bedoelt Martha Nussbaum als zij zegt dat we emoties altijd zullen moeten corrigeren in het licht van een theorie over rechtvaardigheid en menselijke waarde ?

Emoties spelen een belangrijke rol in het morele oordeel maar het redeneervermogen moet daarnaast ingeschakeld worden om de emotionele reactie te toetsen aan abstracte ethische theorieën.
Laat bij ethische afwegingen dus ruimte voor zowel emotionele als rationele overwegingen.

Als lezer van een boek krijg je te maken met verschillende soorten emoties. Welke 3 noemt de auteur?

Emoties jegens de personages (identificatie)
Emoties jegens de auteur (levensgevoel)
Emoties van onszelf (herkenning)

Filosoof Sir Roger Scruton (1944-2020) wijst erop dat we onze emoties door middel van literatuur kunnen 'trainen' en sluit daarbij aan bij T.S. Eliott en F.R. Leavis. Waarin moeten emoties getraind worden?

Emoties moeten getraind worden in wat Aristoteles het 'juiste' passende midden tussen twee uitersten noemt: 'There is such a thing in knowing what to feel'

Welke rol speelt literatuur volgens Scruton bij het trainen van de emoties (2)?

Via literatuur kun je oefenen om je in te leven in andermans situatie
We kunnen ons voorbereiden op wat onszelf in het leven kan overkomen

'By learning 'what to feel' towards fictional tragedies, we rehearse the emotions that we shell need inreal life, as one by one our hopes are dashed by misfortune, malice and mortality'.

Wat is het verschil tussen enerzijds Scruton en Nussbaum en anderzijds de stoïsche denkers waar zij zich op baseren, als het gaat om de 'juiste' omgang met emoties?

Waar de stoische denkers (met platonisten en Schopenhauerianen) pleiten voor 'onthechting' als antwoord op emoties, daar ligt voor Nussbaum en Scruton de waarde en betekenis van het leven juist in emotionele betrokkenheid bij anderen. Juist het leven met de mogelijkheid van pijn en verdriet maakt ons menselijk.

Nussbaum concretiseert haar ideeën over emoties en de ethische rol van literatuur via analyses van romans. Welke voorbeelden noemt de auteur ( )?

In Love's Knowledge komt persoonlijke ethiek aan de orde n.a.v. The Golden Bowl van Henry James over zelfrealisatie
In Poetic Justice gaat het om ethische kwesties in breder verband (sociaal-maatschappelijk en cultureel) n.a.v. Hard Times van Charles Dickens. Haar interpretatie: moraalkritiek.

Hoe leidt het lezen van een roman als Hard Times volgens Nussbaum tot verrijking van ons leven?

Doordat we ons inleven en vragen stellen bij de rechtvaardigheid van het lot van de personages, stimuleert de roman onze empathie, compassie, burgerschap en democratische gezindheid.

Nussbaums wens om literaire werken alleen als lichtend voorbeeld te geven als zij geen 'verkeerde' tendensen uitdragen, roept een aantal vragen op. Noem er twee.

Welke werken zijn dan wel geschikt, en wie selecteert die?
Kunnen 'slechte' werken ook een slechte invloed hebben? En zo ja, moeten die dan gecensureerd worden? Naar welke standaard???

De auteur vindt Nussbaums hooggestemde opvatting over de roman te optimistisch en te politiek. Leg uit.

Nussbaum: Literatuur kan van ons een moreel beter mens maken
Auteur: Nee
Literatuur kan slechts
- de intellectuele horizon verbreden
- inzicht in de menselijke conditie vergroten
- helpen een sterker en zelfbewuster mens te worden

De auteur vindt Nussbaums hooggestemde opvatting over de roman te optimistisch en te politiek. Leg uit.

Wat valt er te zeggen op het kritiekpunt over de keuze van 'geschikte' literatuur?

Nussbaum: slechts een kleine groep romans is geschikt (bewustzijnsromans en sociaal-realistische romans.

Er is geen duidelijk criterium voor 'geschikte' literatuur om het inzicht in de menselijke conditie te vergroten. Hoe lost de auteur dit op (2)?

Literatuur is geschikt als

een bepaalde thematiek aangeboord wordt
zij de tand des tijds doorstaan heeft (waardoor bewezen is dat zij van alle tijden is)

Hoe nuanceert prof. Joshua Landy Nussbaums betoog (2)?

Literatuur kan ons alleen herinneren aan morele waarden die we al kennen, en ons daarin trainen. We kunnen op moreel gebied niets nieuws leren van literatuur.
Literatuur kan helpen onze morele inzichten te verdiepen door middel van 'case studies' of gedachtenexperimenten.

Waarom vindt de auteur dat veel van de kritiek op Nussbaums betoog de plank mis slaat?

Je wordt geen altruïstischer of moreel beter mens van lezen maar dat je er ethisch door verrijkt kunt worden is zeker verdedigbaar.

Wat verstaat de auteur onder de ethische rol die literatuur kan spelen (8)?

Literatuur kan ons karakter vormen, ons leven verrijken en ons zo meer mens maken:

nieuwsgierigheid prikkelen
aan het denken zetten
zelfkennis vergroten
begrip voor anderen vergroten
blik verruimen
praktische wijsheid trainen
morele perceptie verfijnen
zelfbewustzijn en persoonlijkheid verdiepen

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Filosofie in de literatuur

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Onderwerpen die gerelateerd zijn aan Inleiding - Martha Nussbaum: literatuur als ethiek

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding

Inleiding - Martha Nussbaum: literatuur als ethiek

23 belangrijke vragen over Inleiding - Martha Nussbaum: literatuur als ethiek

Wat bedoelt Martha Nussbaum met 'narratieve verbeelding'?

Wat bedoelt Martha Nussbaum met 'narratieve verbeelding'?

Volgens de auteur sluit Nussbaum aan bij het idee van verhalen als 'gestolde ervaring'. Wat bedoelt hij daarmee?

Wat verstaat literatuurcriticus Wayne Booth (1921-2005) onder 'coduction'?

Welke twee aspecten van 'coduction' spelen een rol wanneer men een tekst leest als morele en didactische verrijking?

Emoties worden vaak gezien als belemmering voor een afgewogen en objectief oordeel over morele en ethische dilemma's. Wat zegt Nussbaum hier over (3)?

Nussbaum wijst het gangbare onderscheid tussen rede en emoties af. Bij welke filosofische stroming sluit zij hierbij aan?

In welke monumentale studie zet Martha Nussbaum haar ideeën over de rol van emoties uiteen?

Wat bedoelt Martha Nussbaum als zij zegt dat we emoties altijd zullen moeten corrigeren in het licht van een theorie over rechtvaardigheid en menselijke waarde ?

Als lezer van een boek krijg je te maken met verschillende soorten emoties. Welke 3 noemt de auteur?

Filosoof Sir Roger Scruton (1944-2020) wijst erop dat we onze emoties door middel van literatuur kunnen 'trainen' en sluit daarbij aan bij T.S. Eliott en F.R. Leavis. Waarin moeten emoties getraind worden?

Welke rol speelt literatuur volgens Scruton bij het trainen van de emoties (2)?

Wat is het verschil tussen enerzijds Scruton en Nussbaum en anderzijds de stoïsche denkers waar zij zich op baseren, als het gaat om de 'juiste' omgang met emoties?

Nussbaum concretiseert haar ideeën over emoties en de ethische rol van literatuur via analyses van romans. Welke voorbeelden noemt de auteur ( )?

Hoe leidt het lezen van een roman als Hard Times volgens Nussbaum tot verrijking van ons leven?

Nussbaums wens om literaire werken alleen als lichtend voorbeeld te geven als zij geen 'verkeerde' tendensen uitdragen, roept een aantal vragen op. Noem er twee.

De auteur vindt Nussbaums hooggestemde opvatting over de roman te optimistisch en te politiek. Leg uit.

De auteur vindt Nussbaums hooggestemde opvatting over de roman te optimistisch en te politiek. Leg uit.

Wat valt er te zeggen op het kritiekpunt over de keuze van 'geschikte' literatuur?

Er is geen duidelijk criterium voor 'geschikte' literatuur om het inzicht in de menselijke conditie te vergroten. Hoe lost de auteur dit op (2)?

Hoe nuanceert prof. Joshua Landy Nussbaums betoog (2)?

Waarom vindt de auteur dat veel van de kritiek op Nussbaums betoog de plank mis slaat?

Wat verstaat de auteur onder de ethische rol die literatuur kan spelen (8)?

Onderwerpen die gerelateerd zijn aan Inleiding - Martha Nussbaum: literatuur als ethiek