Inleiding - studieboek - Literatuur, praktische wijsheid en levenskunst

10 belangrijke vragen over Inleiding - studieboek - Literatuur, praktische wijsheid en levenskunst

Veel literatuurwetenschappers en filosofen werken momenteel vanuit een humanistische oriëntatie. Wat wil dat zeggen?

Hun werk kan filosofische zeggingskracht hebben door de manier waarop zij mensgerichte thema's aan de orde stellen.
Bijvoorbeeld: mensbeelden; de vrije wil; liefde; ethische dilemma's, cultuurkritiek,...

Veel literatuurwetenschappers en filosofen werken momenteel vanuit een humanistische oriëntatie. Wat wil dat zeggen?

Hun werk kan filosofische zeggingskracht hebben door de manier waarop zij mensgerichte thema's aan de orde stellen.
Bijvoorbeeld: mensbeelden; de vrije wil; liefde; ethische dilemma's, cultuurkritiek,...

Wat bedoelt filosoof Roger Scruton (1944-2020) als hij schrijft: "Shakespeare's play's are works of philosophy - philosophy not argued but shown"

De roman toont en zet de lezer aan tot denken.
Literatuur heeft het vermogen om, door haar verhalende karakter, de dingen te tonen in plaats van te beredeneren, waardoor de lezer deze ervaart in plaats van leert.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat is in de humanistische literatuuropvatting het verschil tussen literatuur en filosofie (3)?

Filosofie:
  1. Filosofie: gericht op abstracte kennis en 'theoretische waarheid'
Literatuur op inzicht in concrete situaties en 'existentiele waarheid'
  1. Filosofie doet een beroep op  de ratio en logica, Literatuur doet een beroep op het inlevingsvermogen en de emoties
  2. Filosofie werkt met concepten en theorieën, Literatuur werkt met stilistische en talige mogelijkheden (associaties, metaforen, ironie)

Auteurs als Nussbaum en Scruton doen een beroep op de Aristotelische deugdethiek bij hun toelichting van de manier waarop literatuur filosofische thema's aansnijdt . Wat houdt de Aristotelische deugdethiek  in (4)?

Ethiek:
  • vorming van het menselijk karakter, de kunst van het 'goede' leven en het ontplooien van menselijkheid.
Praktische wijsheid (phronesis):
  • Te verwerven door ervaring; niet door studie (i.t.t. theoretische wijsheid)
  • gericht op het verkrijgen van inzicht in goede gewoontes en gepaste emoties die het juiste midden houden tussen uitersten.
Het 'goede' is meervoudig
  • ieder mens kan te maken krijgen met conflicterende waarden. Daardoor wordt het onmogelijk om algemene ethische regels op te stellen.

Auteurs als Nussbaum en Scruton doen een beroep op de Aristotelische deugdethiek bij hun toelichting van de manier waarop literatuur filosofische thema's aansnijdt . Wat houdt de Aristotelische deugdethiek  in (4)?

Ethiek:
  • vorming van het menselijk karakter, de kunst van het 'goede' leven en het ontplooien van menselijkheid.
Praktische wijsheid (phronesis):
  • Te verwerven door ervaring; niet door studie (i.t.t. theoretische wijsheid)
  • gericht op het verkrijgen van inzicht in goede gewoontes en gepaste emoties die het juiste midden houden tussen uitersten.
Het 'goede' is meervoudig
  • ieder mens kan te maken krijgen met conflicterende waarden. Daardoor wordt het onmogelijk om algemene ethische regels op te stellen.

Naast de klassieke levenskunstfilosofie (Pierre Hadot, Bernard Williams, Alexander Nehamas en Paul van Tongeren) is er ook een populariserende levenskunstfilosofie (Joep Dohmen, Wilhelm Schmidt). Noem 2 punten waarop deze afwijkt van de klassieke levenskunstfilosofie.

  1. Een optimistisch geloof in de mogelijkheid van autonomie en persoonlijk succes
  2. Geringe aandacht voor de tragische kanten van de menselijke conditie.

In hoeverre is literatuur te zien als een vorm van praktische filosofie (2)?

Literatuur kan een bijdrage leveren aan het verwerven van aristotelische praktische wijsheid, het lezen van literatuur wordt een oefening voor het echte leven waardoor versneld inzicht in het leven mogelijk wordt:
  1. Het stimuleert de lezer om zich in te leven in concrete personages
  2. Het confronteert de lezer met de heterogeniteit van waarden

Kunnen alle verhalen, ook pulpromans, biografieën, films etc. gerekend worden tot de praktische filosifie?

Nee, in een literair werk drukken de vorm van het werk en de stijl en 'stem' van de auteur een bepaalde zienswijze uit die integraal deel uitmaakt van het literaire verhaal.

Wat is volgens Proust (1871-1922) en Eliot  (1888-1965) de rol van de kunstenaar bij de 'productie' van literaire fictie?

Proust: Schrijvers zijn 'mensen die ... van hun persoonlijkheid een spiegel maken die hun leven reflecteert...'

Eliot: de taak van de kunstenaar is 'to transmute his personal and private agonies into something rich and strange, something universal and impersonal'

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo