Startpagina / Samenvattingen / Class notes - filosofie van de cultuurwetenschappen / cultuurwetenschappen-bestuderen-feministisch

Gender en postkolonialisme

60 belangrijke vragen over Gender en postkolonialisme

Welke specialismen zijn ontstaan binnen de cultuurwetenschappen?

- Genderstudies
- Postkolonialisme

Welke nieuwe thema's zijn aangesneden door de specialismen in cultuurwetenschappen?

- Feminisme
- Gender
- Etniciteit
- Doorwerking van koloniale geschiedenis

Waar richtte de tweede feministische golf zich op?

- Recht op betaald werk
- Volledige gelijkheid tussen vrouwen en mannen in alle domeinen van de samenleving
-

Wat bestuderen de cultuurwetenschappen? Wat is hun relatie met de samenleving en cultuur?

- Bestuderen alle culturele uitingen
- Zijn deel van samenleving en cultuur die zij onderzoeken
- Bestuderen ook wetenschap zelf en historische ontwikkeling

Hoe heeft de feministische inbreng in de cultuurwetenschappen zich ontwikkeld?

- In verlengde van kritische theorieën
- Onderzoek niet maatschappelijk en politiek neutraal
- In dienst van sociale en politieke strijd voor gelijkheid

Welke termen werden gebruikt voor de vormen van onderzoek in de laatste decennia van de vorige eeuw?

- Vrouwengeschiedenis
- Vrouwenstudies
- Gender studies

Waarom is het onderscheid tussen 'sekse' en gender belangrijk in de visie dat opvattingen over verschillen tussen mannen en vrouwen sociale en culturele constructies zijn?

- Gender duidt op culturele betekenis van sekseverschillen
- Sekse verwijst naar biologisch onderscheid
- Simone de Beauvoir benadrukt sociaal construct van vrouwelijkheid

Hoe beschrijft Simone de Beauvoir de opvoeding van meisjes en jongens in relatie tot de verschillen tussen man en vrouw?

- Meisjes anders behandeld dan jongens
- Verschillen opgelegd in opvoeding en cultuur
- Mannen worden als norm beschouwd

Hoe zouden sekse en gender tegenover elkaar kunnen worden gesteld volgens het besproken perspectief?

- Natuur vs. cultuur, biologie vs. cultuurwetenschappen
- Sekse als biologie, gender als sociaal construct
- Discussie over gelijkheid t.o.v. natuurlijke verschillen

Wat is fallocentrisme en hoe reageert Luce Irigaray hierop in haar genderstudies?

- Fallocentrisme: dominant mannelijk perspectief in denken over mens en vrouwen
- Irigaray: zoekt nieuwe wegen om vrouwelijkheid te denken
- Wil vrouw niet zien als 'ander' tov man
- Kritiek op biologische verschillen als stereotypen

Wat is de benadering van Luce Irigaray ten opzichte van het vrouwelijke geslacht?

- Irigaray: vrouwelijk geslacht als 'sekse die niet één is'
- Wil vrouw niet zien als 'ander' tov man
- Probeert nieuwe manieren van spreken door vrouwen te ontwikkelen
- Denkt vanuit het vrouwelijk lichaam

Hoe onderscheidt Julia Kristeva 'semiotische' en 'symbolische' elementen in de taal en wat associeert zij met elk van deze elementen?

Julia Kristeva onderscheidt 'semiotische' elementen in taal die verwijzen naar voor-talige of pre-symbolische aspecten, zoals emotionele ervaringen die niet goed in woorden zijn uit te drukken. Het 'semiotische' wordt vooral geassocieerd met het vrouwelijke. Aan de andere kant associeert Kristeva het 'symbolische' met alles wat naar de man en het mannelijke wijst.

Noem enkele overeenkomsten en een verschil tussen de visies van Irigaray en Kristeva.

Overeenkomsten:

Beide verzetten zich tegen de culturele dominantie van het mannelijk gender en het mannelijk perspectief.
Beiden willen ruimte geven aan de veelzijdigheid van vrouwelijk ervaringen en het vrouwelijke gender niet op één of enkele kenmerken vastpinnen.

Verschil:

Irigaray zoekt alternatieve beschrijvingen van het vrouwelijk gender door onder andere aan te sluiten bij ervaringen van het vrouwelijk lichaam.
Kristeva zoekt in onderzoek naar de doorwerking van voor-talige ervaringen in culturele uitingen een aanknopingspunt voor meer ruimte voor vrouwelijkheid en het vrouwelijk gende

Heteroseksuele matrix
bij Butler ?

vooronderstelling waarin heteroseksualiteit als normaal en als de norm wordt gezien

Wie is de invloedrijke denker binnen de genderstudies die wordt genoemd? Wat is een belangrijke gedachte uit haar boek Gender trouble?

Judith Butler is de invloedrijke denker. Een belangrijke gedachte is dat zowel gender als sekse sociaal constructen zijn.

Hoe beschrijft Butler gender en sekse in relatie tot sociale en culturele constructen?

Butler beschrijft gender en sekse als performatief, gevormd binnen bestaande sociale en culturele kaders.

Hoe ziet Butler de vastlegging van mannelijkheid en vrouwelijkheid?

Butler verzet zich tegen het vastleggen van mannelijkheid en vrouwelijkheid als specifieke eigenschappen.

Wat bedoelt Butler met de opvatting dat gender en sekse niet eenvoudigweg vastliggen?

Butler bedoelt dat gender en sekse verschillend ervaren, geïnterpreteerd en zelfs veranderd kunnen worden.

Hoe beschrijft Butler de illusie van een vaste identiteit in relatie tot gender?

Butler stelt dat de illusie van een vaste identiteit wordt gecreëerd door disciplinerende gebruiken en verwachtingen.

Hoe verhoudt Butler zich tot de traditionele binaire tweedeling van de seksen?

Butler verzet zich tegen de traditionele binaire tweedeling van de seksen.

Hoe wordt het concept van man- of vrouw-zijn volgens Butler beïnvloed door praktijken en structuren?

Het concept van man- of vrouw-zijn wordt beïnvloed door disciplinerende praktijken en structuren volgens Butler.

Op welke manier stelt Butler dat taaluitingen en gender vergelijkbaar zijn?

Butler stelt dat taaluitingen en gender beiden performatieve aspecten hebben.

Wat bekritiseert Butler met betrekking tot gender en identiteitspolitiek?

- Erkennen van vaste identiteit via identiteitspolitiek
- Kritiek op vormen van feminisme

Op welk concept wijst Butler met betrekking tot seksuele gerichtheid of gedrag?

- Seksuele gerichtheid/geaardheid is niet vast
- Heteroseksualiteit als norm en standaard

Wat benadrukt Butler met betrekking tot de tweedeling man-vrouw en heteroseksualiteit?

- Te veel vanzelfsprekendheid in genderdiscussies
- Kritiek op vasthouden aan man-vrouw- en heteroseksuele standaard

Waarom bekritiseert Butler vormen van identiteitspolitiek in genderdiscussies?

- Gender performatief, geen vaste identiteit
- Bepleit flexibiliteit in genderidentiteit

Wat is drag en hoe kan het best begrepen worden?

- Uiting van ervaringen
- Moeilijk uit te drukken in gangbare beeldtaal
- Spelen met gender-identiteiten

Wat onthult drag over gender-identiteiten volgens Butler?

- Imitatieve structuur van gender
- Toont creatie identiteit
- Schijn van natuurlijke objectiviteit

Hoe zet Butler het denken over gender, sekse en seksualiteit op losse schroeven?

- Verschuiving naar performatief
- Praktijken en herhaling
- Ervaring, beschrijving, normativiteit

Wat is queer theory en waarom wordt Butler gezien als een grondlegger hiervan?

- Gender en seksualiteit performatief
- Theorie van vormgeving in praktijken
- Niet essenties vast
- Beschrijvingen zijn normatief en politiek geladen

Hoe beschrijft Butler de relatie tussen gender en de alledaagse praktijken?

- Gender en seksualiteit vormgegeven in praktijken
- Praktijken normatief en politiek geladen
- Alledaags leven doortrokken van die praktijken

Waarom kan volgens Butler ook de biologische sekse niet goed in essenties worden begrepen?

Omdat de biologische kenmerken van sekse niet zonder maatschappelijk en cultureel gekleurde interpretatie gegeven zijn. In andere woorden: het gender-perspectief speelt altijd mee in de bestudering van en opvattingen over het biologisch geslacht.

Naast gender en feminisme, welke andere thema's openen nieuwe perspectieven binnen de cultuurwetenschappen?

- Achterstelling van lagere economische klassen
- Discriminatie van mensen met andere seksuele voorkeuren
- Discriminatie op basis van etniciteit of huidskleur
- Postkolonialisme

Wat houdt de term 'postkolonialisme' in binnen de cultuurwetenschappen?

- Kritische verhouding tot koloniale geschiedenis
- Analyse van koloniale verhoudingen en culturele uitingen
- Nadruk op niet-overheersend westerse perspectief

Welke belangrijke denkers hebben kritische analyses gegeven van het kolonialisme en zijn impact?

- Aimé Césaire
- Frantz Fanon
- Anton de Kom

Wat is eurocentrisme en hoe wordt het gekoppeld aan kolonialisme?

- Europa beschouwt zijn waarden als universeel geldig
- Niet-westerse volken werden gezien als 'kinderen'
- Koloniale overheersing gerechtvaardigd door 'opvoeding'

Hoe wordt het begrip ras historisch gezien gebruikt in relatie tot eurocentrisme?

- Wereldbevolking ingedeeld in verschillende 'rassen'
- Minder rationeel/intelligent dan 'blanke' ras
- Biologische fundering van raciale onderscheidingen

Hoe sluit postkolonialisme aan bij de cultuurkritiek op het gebied van gender?

- Onderzoek naar representatie van niet-westerlingen
- Weinig stem van niet-westerlingen zelf gehoord
- Vergelijkbaar met kritiek op gender in cultuuruitingen

Wie is de auteur van het klassieke boek "Oriëntalism" uit 1978?

- Edward Said
- Palestijns-Amerikaanse literatuurwetenschapper
- Geboren in 1935
- Overleden in 2003

Wat bedoelt Edward Said met 'de Oriënt' in zijn boek?

- Vooral Midden-Oosten
- Regio waar hij vandaan komt
- Niet uitsluitend dat

Wat zegt Edward Said over het beeld van 'de Oriënt' en het Westen?

- Westen georiëntaliseerd
- Beeld Oosten zegt meer over Westen
- Oosten 'georiëntaliseerd'

Hoe ziet Edward Said 'de Oriënt' en het Westen in binaire tegenstelling?

- Elkaars tegenpolen
- Oosten als spiegel van Westen
- Oriëntalisten vormen beeld

Wat voor eigenschappen worden aan het Westen en het Oosten toegeschreven volgens Edward Said?

- Westen: sterk, mannelijk, rationeel, vooruitstrevend
- Oosten: zwakker, irrationeel, mysterieus, vrouwelijk, achtergebleven

Hoe kan het beeld van 'de Oriënt' zowel aantrekkelijk als beangstigend zijn volgens Edward Said?

- 'Ander' van Westen
- Object van verlangen en angst
- Vergelijkbaar met beelden van vrouwen

Naast wetenschappelijke studies, waar slaat het begrip 'oriëntalisme' nog meer op volgens Edward Said?

- Beeldvorming in literatuur
- Studies van 'de Oriënt'
- Ontstaan binaire tegenstelling

Waar komt het irrationalisme volgens Gibb niet vandaan in de Arabische wereld?

- Niet uit 'obscurantisme' van islamitische theologie
- Maar uit 'atomisme' en afzonderlijkheid van Arabische verbeelding

Wat omschrijft Said als een heersende denkwijze gevormd in teksten en praktijken?

- Discours of vertoog
- Vertoont minder anonieme macht
- Verbeelding van het Oosten met directe politieke belangen

Wat is het concept van "othering" in postkoloniale studies?

- Niet-westerse culturen als 'de Ander' van het Westen gezien
- Westerse identiteit gevormd door te laten zien wat anders is

Wat wordt er bedoeld met essentialisme in postkoloniale studies?

- Vastpinnen van verschijnselen op 'wezenlijk' geachte kenmerken
- Gezien als onveranderlijk en volledig verklarend

Wie is Gayatri Chakravorty Spivak en wat is het belang van haar essay 'Can the subaltern speak?'?

- Gayatri Chakravorty Spivak is een Indiase literatuurwetenschapper.
- Haar essay 'Can the subaltern speak?' behandelt de ondergeschikte positie van mensen op cultureel, politiek en economisch gebied.
- De term 'subaltern' verwijst naar de ondergeschikten die beperkt worden in hun spreken en handelen.

Hoe wordt het begrip 'subaltern' gebruikt in de postkoloniale studies?

- De term 'subaltern' werd geïntroduceerd door de Italiaanse marxist Antonio Gramsci.
- Het beschrijft de mensen die geen deel kunnen hebben aan de vorming van het dominante culturele wereldbeeld.
- Spivak en de Subaltern Study Group onderzoeken de onderdrukking en beperking van de ondergeschikten.

Hoe integreert Gayatri Chakravorty Spivak verschillende theoretische benaderingen in haar werk?

- Spivak combineert een marxistisch geïnspireerde ideologiekritiek met poststructuralistische kritiek van Lacan en Derrida.
- Ze vermijdt essentialisme en benadrukt dat verschillende vormen van repressie met elkaar verweven zijn.
- Economie, gender en etniciteit dragen bij aan het zelfbewustzijn van zowel overheersers als ondergeschikten.

Hoe beschrijft Gayatri Chakravorty Spivak de vorming van subjecten in relatie tot verschillende factoren?

- Volgens Spivak wordt de vorming van subjecten gevormd door discoursen van economie, gender en etniciteit die met elkaar verbonden zijn.
- Ze verwijst naar subjectivering als onderwerping en de ontwikkeling van een 'zelf'.
- Verschillende factoren kunnen elkaar versterken, zoals economische status, ras en geslacht.

Waarom bekritiseert Spivak Foucault en Deleuze in haar essay?

Spivak bekritiseert Foucault en Deleuze omdat zij geen kritische reflectie bieden op hun eurocentrische perspectief, waardoor zij koloniale verhoudingen ontkennen. Zij beweren dat arbeiders voor zichzelf kunnen spreken, maar volgens Spivak geldt dit niet in internationale (post)koloniale verhoudingen.

Wat bespreekt Spivak als voorbeeld van de complexe situatie waarin veel vrouwen in India zich bevinden?

Spivak bespreekt de oude praktijk van de sati, waarbij weduwen zichzelf opofferen door bij de crematie van hun man verbrand te worden. De Engelse kolonisator verbood deze praktijk in 1829.

Waarom neemt Spivak weer afscheid van het begrip 'postkoloniaal'?

Spivak neemt afscheid van het begrip 'postkoloniaal' omdat het alle koloniën en hun geschiedenissen over één kam lijkt te scheren, waardoor een eurocentrisch perspectief nog steeds dominant is. Zij verkiest liever de term 'transnationale culturele studies'.

Waarom benadrukt Spivak het belang van reflectie op de eigen internationaal-maatschappelijke positie voor cultuurwetenschappelijk onderzoekers?

Spivak benadrukt dit omdat zij gelooft dat onderzoekers moeten voorkomen dat zij onbewust een Europees of westers perspectief projecteren op niet-westerse situaties, wat kan gebeuren in een houding van 'goedgekeurde onwetendheid'.

Overdeterminatie
bij Freud en structuralisme ?

de gedachte dat een verschijnsel meerdere oorzaken en meerdere betekenissen heeft, die niet tot één oorzaak of betekenis herleidbaar zijn

Transnationale culturele studies
bij Spivak ?

onderzoeksgebied waarin onderzoek wordt gedaan naar verschillende culturen en hoe zij zijn beïnvloed door de geschiedenis van kolonialisme, slavernij en discriminatie; andere uitdrukking voor postkolonalisme

Ideologiekritiek
bij Marx en neomarxisme ?

analyse van en kritiek op de werking van ideologieën

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

filosofie van de cultuurwetenschappen

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding