Toerekeningsvatbaarheid en Toerekenen

21 belangrijke vragen over Toerekeningsvatbaarheid en Toerekenen

Drie centrale aspecten van vrije wil (Walter, 2001) Uit art. Meynen, 2011

  • Had ook anders kunnen handelen
  • Iemand handelt vanuit redeneren
  • Iemand zelf is de bron/initiator van zijn handelen

(evt. 4de, controle)

Leg uit, starfbaarheid, schuld en verwijtbaarheid.

Objectief beschouwd kan precies dezelfde gedraging wel, verminderd of niet strafbaar zijn op basis van wat er (subjectief) in het hoofd van de dader omgaat.

zo kan een voetganger op een zebrapad worden aangereden omdat een chauffeur hem wilde doden, zat te appen, of onwel was geworden.

Drie hoofdposities ten aanzien van determinisme en vrije wil (Meynen, 2011)

  • Hard determinisme: geen plaats voor vrijheid
  • Liberatrisme: vrije wil en determinisme zijn niet verenigbaar, maar vrijheid is niet te ontkennen, dus geen sprake van (volledig) determinisme
  • Compatibilisme: vrije wil en determinisme zijn met elkaar te verzoenen, zolang geen externe belemmeringen invloed hebben op het handelen
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

De vraag aan de forensisch psychiater (Meynen, 2011)

  1. Is onderzochte lijdende aan een ziekelijke stoornis/gebrekkige ontwikkeling geestesvermogen; wat is de diagnose?
  2. Hoe was dit ten tijde van het t.l.g.?
  3. Beïnvloedde de stoornis zijn gedragingen?
  4. Kan deskundige aangeven:
    1. op welke mate
    2. in welke mate
    3. welke conclusies voor toerekeningsvarbaar worden geadviseerd

Wat betekend Forum

"waar het recht wordt gesproken"

Op welke twee manieren wordt een overzicht gegeven van de invloed van neurowetenschap op strafrecht? (Noyon, 2015)

  1. Discussie op theoretisch niveau, geloof in vrije wil is een illusie
  2. Relevantie van neurowetenschap in strafrecht

Wat is anders bij psychische overmacht dan bij ontoerekeningvatbaarheid?

Er is bij psychische onmacht NIET per se sprake van psychopathologie (zoals bij ontoerekeningvatbaarheid), de drang komt van BUITENAF (door een reële situatie) en niet van binnenuit door een stoornis in het denken of de waarneming.

in het geval van een psychische stoornis kan het er wel toe leiden dat er sneller sprake is van psychische onmacht omdat iemand door zijn stoornis minder weerstand kan bieden aan een drang.

Ontoerekeningsvatbaarheid versus geen opzet: als iemad ontoerekeningvatbaar is voor een bepaald strafbaar feit, dan...

... Is daarmee niet gezegt dat iemand het niet opzettelijk heeft gedaan, iemand kan wel degelijk iemand willens en wetens vermoorden oid.

Als iemand b.v vanuit een paranoide waan een psychiater waarvan hij denkt dat hij hem vergiftigd, neersteekt, handelt (los van de stoornis in andere psychische functies) willens en wetens.
Hij WILDE hem dood maken. Ookal was het vanuit een waan.

Schulduitsluitingsgronden en rechtvaardigingsgrond noemt men tezamen: .... En waar bestaan deze uit?

Strafuitsluitingsgronden.

  • Schulduitsluitingsgronden -> dader geen verwijt gemaakt
    • ontoerekeningsvatbaarheid
    • psychische overmacht

  • Rechtvaardigingsgronden -> gedrag is niet strafbaar  
    • noodweer
    • noodweer exces

Toch kan het zo zijn dat een aanwezige psychische stoornis er WEL zorgt dat iets niet met opzet gedaan is (opzet kan niet worden aangenomen) wanneer is dit?

De Hoge Raad heeft bepaald dat er geen sprake van opzet is als de verdachte zo gestoord is dat hij van "elk inzicht in de draagwijdte van zijn gedragingen en de mogelijke gevolgen daarvan is verstoken".

In zijn algemeenheid, en ook bij het eerder genoemnde geval, moet wanneer geen opzet bewezen kan worden...

Vrijspraak volgen.

Wanneer spreekt men van een rechtvaardigingsgrond?

Er zijn omstandigheden waarin het gedrag niet strafbaar is.

Een voorbeeld hiervan is noodweer, waarbij iemand zichzelf verdedigd en daarbij een ander dood of verwond.

Hoe wordt de Code Pénal ookwel genoemd?

De biologische of psychiatrisch-diagnostische methode.

het houd in dat wanneer een betrokkene psychotisch was (verklaard) ten tijde van het ten laste gelegde, daaruit direct ontoerekeningsvatbaarheid hiervoor volgt.

(bij Breivik: discussie of zijn complotgedachten over de islam en de tempeliers voortkwamen uit een waan)

Wat is het gevolg van deze biologische/ psychiatrisch-diagnostische methode?

Dat niet de rechter, maar alleen een deskundige dit kan vaststellen (ookal discusseerden in gevalvan Breivik rechters ook mee op basis van psychiatrische handboeken)

Hoe kon dit in Zweden afgeschaft worden 1965?

Eerst was er de Klassieke Richting: die gaat uit van schuldvergelding en het bestaan van de vrije wil.
De Nieuwe (of moderne) Richting kwam op en was hier een reactie op, deze richting zag -als een gevolg van de toenmalige wetenschappelijke inzichten- gedrag als iets deterministisch waarbij de vrije wil werd ontkent.

in veel landen had de Nieuwe Richting invloed, maar nergens zo dominant als in zweden. Nergens anders in Europa is het deze richting gelukt om toerekeningsvatbaarheid af te schaffen.

Bij welke stoornissen weet men dat wat hij doet verkeerd is maar kan er geen weerstand aan bieden?

Bevelshallicunatie
Dwangstoornis

Hoe noem je het wanneer iemand vanuit een impuls, aangevoerd door schizofrenie een plotselinge impulsdoorbraak iemand bijvoorbeeld zomaar neersteekt.

Raptus

Welke discussie is er gaande wat betreftdat in Nederland een dimensioneel begrip van toerekeningsvatbaarheid?

Dat de grens wazig is.
vroeger waren er 5 gradaties, nu 3.
is dat beter?

Welke drie gradaties van ontoerekenvatbaarheid zijn er?

  1. toerekenen
  2. gedeeltelijk niet toerekenen
  3. niet toerekenen.

Het is een ordinale schaal, elk volgende punt is hoger dan de vorige, maar de mate waarin die hoger is, is niet bepaald. Er is nergens geoperationaliseerd wanneer de overgang plaatsvindt. Daardoor wordt de tussenbeoordelaarsbetrouwbaarheid problematisch.

Bij welke gradatie kan wel of niet een combinatiestraf

Bij verminderd toerekeningsvatbaar: wel een combi-straf.
(dus TBS en gevangenisstraf)

Bij ontoerekeningsvatbaar: geen combi-straf.

Wat is het samengested criterium?

Er moet duidelijkheid zijn wanneer geen strafbaarheid kan volgen. De volgende criteria worden nu gebruikt:

  1. Het ontbreken bij de verdachte van het besef van de wederrechtelijkheid van zijn gedrag
  2. En/of het ontbreken van het besef van wat hij doet
  3. En/of het onvermogen om in overeenstemming met dat besef zijn gedrag te bepalen

Criterium 1 en 2 gaan over het inschattingsvermogen, en 3 gaat over het sturingsvermogen. Dit samengesteld criterium is niet in de wet vastgelegd en rechters kunnen dus van de wet afwijken door dit criterium te gebruiken.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo