Startpagina / Samenvattingen / Forensische psychiatrie en de rechtspraktijk / stoornis-rapportage-psychisch

Het gedragskundig onderzoek pro Justitia

27 belangrijke vragen over Het gedragskundig onderzoek pro Justitia

Waarom is een stoornis, of kan een stoornis relevant zijn in het toepassen van het recht?

Het kan de handelingsbekwaamheid van de betrokkene aantasten. We spreken niet alleen over aansprakelijkheid (toerekeningsvatbaarheid)
maar ook bijvoorbeeld wanneer iemand zijn of haar testament moet ondertekenen (wilsonbekwaamheid)

Wat is een derder optie waarin een stoornis relevant kan zijn in het recht?

Bijvoorbeeld bij gevaarlijkheid

Wat is er nodig bij gedwongen zorg?

Een vaststelling van het gevaarscriterieum
gedragskundigen kunnen de rechter voorlichten

Waar gaat het om bij pro-Justitia onderzoek? (in dienst van het recht)

Hierbij gaat het om onderzoek ten behoeve van de strafrechtelijke berechting dan wel sanctietoemeting.

Hoe treedt de rechter op in de nederlandse strafrechtpleging?

Als onderzoeker en beslisser (inquisitoir)

Noem een voornaam verschil tussen een inquisitoir en een adversair systeem?

In een adversair systeem is de participatie van de verdachte belangrijker, en dus ook zijn procesbekwaamheid.

Hoe verlopen de Anglo-Am processen?

In onder andere Anglo-Amerikaanse landen is er sprake van een tweefasenproces:
fase 1 is het vaststellen van de feiten en bewezenverklaring,
fase 2 is de sanctietoemeting.

Gedragsdeskundigenrapportage vindt pas plaats na de eerste fase.

Hoe verlopen de processen in nederland?

Bij Nederlandse processen verloopt dit anders omdat dit anders zou zorgen voor een dubbele belasting van het justitieel apparaat.
Dat het in amerika kan heeft te maken met de cultuur van de "plea-bargaining" waarbij een veel minder hoog percentage van de zaken ook daadwerkelijk op een zitting komt.

Wat zijn qua inhoud van de rapportage pro justitia de hoofdvragen bij volwassenenstrafrecht ?

Was er ten tijde van de tenlastelegging sprake van een psychische stoornis>
Op welke wijze en in welke mate (van toerekeningsvatbaarheid) heeft een mogelijk aanwezige stoornis het delictueuze gedrag beïnvloed?

Wat is het risico op recidive?
Welke behandelinterventies zouden het recidiverisico kunnen verminderen?
Binnen welke juridisch kader kunnen deze interventies worden toegepast?

Zowel in het wetboek van Sr alswel in de Wet Bijzondere Opnemingen in Psychiatrische Ziekenhuizen (BOPZ) wordt een psychische stoornis geformuleerd als:

Als een gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van de geestvermogens

Leg uit: "Psychische stoornis in strafrechtelijke zin".

‘een gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van de geestvermogens’.

de vaststelling hiervan wordt door de rechter gedaan, de gedragskundige adviseert alleen.
de formulering is ruim zodat de drempel zo laag mogelijk is om TBS op te leggen.

Wat zegt de BOPZ over de "Psychische stoornis in strafrechtelijke zin"?

dat het een aanlegstoornis is met voornamelijk biologische oorsprong

versus

geestvermogens die na korte of langere periode van ontwikkeling tijdelijk of blijvend gestoord raken

persoonlijkheidsstoornissen worden hierin uitgesloten.
De stoornis hoeft niet te worden aangetoond, maar die moet aannemelijk zijn. Het onderzoek is vormvrij

De eerste 5 vragen van een gedragskundige rapportage zijn bij volwassenen hetzelfde als bij jeugdigen, dus ook de vraag naar toerekeningvatbaarheid. Welke vraag roept dit op?

Of jeugdigen op basis van de onvolledige psychische ontwikkelinh uberhaupt volledig toerekeningsvatbaar kunnen worden geacht.

Waar ligt de nadruk in de rechtspraktijk bij toepassing van het jeugdstrafrecht?

Niet zozeer op de mate van toerekemningsvatbaarheid, maar op de nodige hulpverlening. Het karakter van het jeugdstrafrecht is sterk gericht op de bevordering van de ontwikkeling van de betrokkene.

Wat is de eerste stap bij het verrichten van een gedragskundig rapport?

Bepalen welk type rapportage het meest geschikt is voor het beantwoorden van de vragen.

De opdrachtgever, vaak de OvJ of de rechter commissaris kan zich laten adviseren door het NIFP.

Ook is het computerprogramma BooG beschikbaar: Beslissingsondersteuning onderzoek Geestesvermogens.

Wanneer spreken we van een monodisciplinaire enkelvoudige rapportage?

Wanneer het odnerzoek alleen door een psycholoog of een psychiater wordt verricht.

Wanneer spreken we van een multidisciplinaire (ookwel dubbelrapportage) rapportage.

Hierbij wordt de betrokkene door zowel een psycholoog als een psychiater onderzocht

Wat vereist de wet bij sommige maatregelen zoals TBS?

Dat er een multidisciplinaire rapportage is uitgebracht.

wat ook een reden kan zijn voor een opdracht tot multidisciplinaire rapportage is het organiseren van tegenspraak: het vergelijken van de conclusies van twee rapporteurs.

Er kan ook een milieuonderzoek plaatsvinden, wat is dit en hoe noem je dit?

Het bevragen van familieleden, partner, werkgever, andere relevante personen.

een multidisciplinair onderzoek met daarnaast nog een milieuonderzoek noem je een triple-rapportage.

Soms is er ondduidelijkheid over de stoornis en zo ja welke stoornis. Dan is observatie een goed idee, waar?

PBC
onderzocht kan worden hoe de omgang van de beetrokkene is met bijvoorbeeld de verpleging of andere observandi, frustraties en hoe de interactie is met bezoek.

Wat is de kritiek vanuit de rechtspsychologie op de manier van rapporteren pro justitia?

Dat er nog geen bewezenverklaring van het ten laste gelegde vaststaat, maar er al wel een reconstructie van het ten laste gelegde wordt gebruikt.

Wat is nog een ander punt van kritiek?

Gebrek aan wetenschappelijkheid en eenduidigheid van de methode.
Dit gebrek aan eenduidigheid hangt voor een deel samen met het gegeven dat het strafrecht om een specifieke individuele benadering vraagt van de gedragsdeskundige, terwijl bevindingen uit wetenschappelijk onderzoek doorgaans betrekking hebben op groepsniveau.

Niet alleen de kwaliteit van het rapport is van belang, ook de kwaliteit van de rapporteur. Hoe gaat dit in zijn werk?

Een officier van justitie kan enkel NRGD-geregistreerde deskundigen benoemen.

een niet NRGD-geregisteerde deskundige kan alleen door de rechter commissaris benoemd worden, met daarbij de verplichte motivering

Welke problemen komen in de praktijk vaak voor die voor problemen bij een rapportage kunnen zorgen?

Het ontkennen ban het ten laste gelegde
geclaimde amnesie
-->delict-amnesie
het weigeren mee te werken aan het gedragskundig onderzoek.
--> het aantal weigeraars is groter geworden afgelopen jaren, zij proberen zo TBS te ontwijken . Maar ook bij wijgeraars moet het onderzoek uitgevoerd worden.

Als de weigering voortkomt uit een stoornis, hoe noemen we dit?

Pathologisch weigeraar.

Er zijn ook delen van het ondezoek waarbij een verdachte helemaal niet hoeft mee te werken, welke?

Hetero-anamnese, medische informatie

Waar spreken we van als het oordeelsvermogen van een onderzoeker is vertekend?

Cognitieve-bias.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Forensische psychiatrie en de rechtspraktijk | 9789058983152 | Ko Hummelen

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.