Startpagina / Samenvattingen / Gebitsbehandeling bij gezelschapsdieren / tandvlees-hond-gebitselementen

Gebitsbehandelingen van gezelschapsdieren

68 belangrijke vragen over Gebitsbehandelingen van gezelschapsdieren

Wat hebben de laatste kiezen achter in de bek en wat is de functie hiervan?

Bij deze kiezen kun je zien dat er afgeplatte vlakken zijn. Hiermee kan de hond enigszins kauwen (malen).

Wat is de wortel en waar zorgt deze voor?

Het gedeelte vh gebitselement dat zich in de kaak bevindt.
De wortel zorgt ervoor dat het element stevig vast zit in de kaak.

Wat is glazuur en hoe ziet goed gemineraliseerd glazuur eruit?

De zeer harde buitenste laag vd tanden en kiezen.
Bij honden en katten is het glazuur doorzichtig en vrijwel kleurloos.
Bij sommige knaagdieren is het glazuur vd snijtanden gepigmenteerd => varieert van lichtgeeloranje tot rood.

Hoe wordt glazuur aangemaakt en wat gebeurt er daarna?

Wordt aangemaakt door ameloblasten. Na het doorbreken van de tand of kies gaan de ameloblasten verloren door atrofie.

Hoe noemt men het inwendige vd kroon?

De tandholte of pulpaholte.

Hoe noemt men het inwendige van de wortel?

Het wortelkanaal of het pulpakanaal.

Wat vervat het pulp?

Bloed- en lymfevaten en zenuwen.

Waar eindigt bij hond en kat het wortelkanaal? En wat gebeurt daarmee tijdens het ouder worden?

Het wortelkanaal eindigt in de wortelpunt (apex). Tijdens het ouder worden sluit de apex zich en vernauwt het wortelkanaal zich steeds verder. Op een röntgenfoto is dus goed waarneembaar.

Wat is het parodontale ligament?

Het belangrijkste onderdeel van het parodontium. Het verankert de tand in de tandkas (de steunvezels vh parodontale ligament zijn in het cement verankerd). Het wordt ook wel wortelvlies genoemd.

Wat is aveolair bot?

Het gedeelte vd boven- en onderkaak waarin zich de tandkassen bevinden.

Identificatie gebitselelementen => beschrijving. Bij de tandformule wordt gebruikt gemaakt van de tandformule van ............

De tandformule van Triadan.

Als je voor het dier staat en naar de bek kijkt, dan noem je de bovengedeelte links van jou de "Right upper" (in werkelijkheid dus de rechterbovenkaak vd hond). Het bovengedeelte rechts voor jou de "Left upper", het rechtse ondergedeelte voor jou de "Right lower" en het linkerondergedeelte voor jou de "Left lower".

Noem de getallen die horen bij de Right upper, de Left upper, de Left lower en de Right lower.

Right upper begint met de 101 t/m 110 (de snijtanden vanaf het midden gerekend: 101, 102, 103. De hoektand 104. De premolaren 105, 106, 107, 108. De molaren 109 en 110.
Left upper maar dan van 201 t/m 110.
Left lower maar dan van 301 t/m 311 (ivm 3 molaren t.o.v. 2 molaren in bovenkaak!)
Right lower maar dan van 401 t/m 411.

Wat zijn de kenmerken van gezond tandvlees (d gingiva)?

- Voelt stevig aan;
- De randen sluiten dicht tegen de tanden en kiezen aan;
- Mag geen wondjes vertonen;
- Moet glad, glanzend en vochtig zijn;
- Het kan roze (ongepigmenteerd) zijn maar ook zwart of gevlekt (gepigmenteerd);
- Het moet als het ware een kraag vormen rond de tandhals en loopt vast tegen het aveolaire bot, zowel aan de kant van de tong als ook aan de kant van de wangen.

Wat is de sulcus gingivalis? En hoe moet het eruit zien bij een gezonde hond en kat?

Dat is de spleet tussen de tand en het tandvlees.
Bij een gezonde hond mag deze sulcus niet dieper zijn dan 2 - 3 mm.
Bij een gezonde kat mag deze sulcus niet dieper zijn dan 0,1 mm!!!

Waar begint de aanhechting vd parodontale weefsels aan de tand?

In de bodem vd sulcus is een gedeelte vd gingiva verbonden met de tand. Op deze plaats begint de aanhechting vd parodontale weefsels aan de tand.

Voor een goede gebitsverzorging is het van belang dat de eigenaar regelmatig in de bek vh huisdier kijkt. Waar moet hij of zij dan speciaal naar kijken?

Naar de tong, tanden, kiezen en tandvlees.

Wat is een voorwaarde voor het behoud van gezond tandvlees?

Een goede mondhygiëne. Vooral het aanwezig zijn van tandplak geeft een verhoogd risico op ongezond tandvlees.
(ook helpt een goede voeding => denk aan droogvoer).

Wanneer heeft het gebit van een hond de volledige sterkte bereikt?

Na het wisselen duurt het nog ongeveer één tot twee jaar voordat het gebit de volledige sterkte heeft bereikt.

Wat kun je een jonge hond beter nooit laten doen?

- Nooit hard te laten bijten op voorwerpen;
- Nooit hard te laten trekken met zijn tanden tijdens spelletjes.

Tandenpoetsen bij jonge honden met een schoon gebit ........

Bij jonge honden met een schoon gebit is het gebruik van katoenen gaasjes om tandplaque te verwijderen voldoende. Je kunt geleidelijk overgaan op het gebruik v/e zachte tandenborstel. Het dier wordt zo langzaam gewend aan de gebitsverzorging. Vergeet nooit het dier na het poetsen te belonen, bijv. door direct na de gebitsreiniging even te gaan wandelen.

Wat helpt naast het poetsen vh gebit om gebitsproblemen te voorkomen, zoals het ontstaan van tandsteen?

Een goede voeding. Honden die alleen droogvoer krijgen, hebben minder tandsteen dan dieren die blikvoer te eten krijgen.

Welke adviezen kun je aan de eigenaar geven om de vorming van tandsteen zoveel mogelijk tegen te gaan?

1.) Geef de hond vooral droogvoer, dit is al een soort poetsen.
2.). Geef de hond regelmatig dingen om op te kauwen (bijv. runderhuid, kauwlapjes etc.).
3.). Poets regelmatig het gebit vd hond. Afhankelijk vd noodzaak variërend van iedere dag tot 1 a 2 keer per week. Besteedt vooral aandacht aan (buccale zijde) van hoektanden en molaren.
4.). Controleer het gebit regelmatig op het ontstaan van tandplaque, tandsteen en/of ontstekingen.

Wat bevatten sommige voeders om de vorming van tandsteen uit tandplak tegen te gaan?

- Polyfosfaten => deze vangen calcium weg, zodat er minder mineralisatie optreedt.

- Sommige vloeistoffen bevatten zink => zink zorgt er voor dat calcium niet meer kan binden en gaat zo ook tandsteenvorming tegen.
Dit geldt ook voor sodiumtripolyfosfaat.

- Middelen met chloorhexidine, xylitol en groene thee => remmen de bacteriegroei in de mondholte.

- Enkele producten bevatten enzymen, deze breken voedingsstoffen af zodat deze niet meer beschikbaar zijn voor bacteriën als voedsel.

Maar wat is nu de meest effectieve manier om tandvlees en gebit goed te houden?

Het poetsen met een tandenborstel is de meest effectieve manier. Het soort voer (en de producten die in sommige voeders zitten: zie hierboven) zijn een goede aanvulling hierop.

Aandoeningen vh tandvlees en vh ophangapparaat kan wat tot gevolg hebben?

- Het kan leiden tot het los gaan zitten vd gebitselementen en zelfs tot het uitvallen hiervan.
- Bij uitgebreide ontstekingen in de bek, zal het dier minder goed kunnen eten.
- Een chronische tandvleesontsteking kan leiden tot andere gezondheidsproblemen.

Wat is een oronasale fistel en waardoor ontstaat deze meestal?

Een abnormale opening tussen mond en neusholte. Ontstaat meestal door een chronische tandvleesontsteking, vooral wanneer de ontsteking gesitueerd is in en rond een kies of hoektand van de bovenkaak.

Wat kan een abces tot gevolg hebben of aantasting vd botstructuur vd kaken?

Als een bacteriële infectie eenmaal de binnenkant vd tand bereikt heeft.

Grootste probleem op tandheelkundig gebied bij hond en kat?

Gingivitis

De meest voorkomende symptomen bij gingivitis bij hond, kat?

- rood tandvlees, dat makkelijk bloedt;
- stinken uit de bek;
- pijn in de mond.

De directe oorzaak voor tandvleesontsteking is?

De altijd aanwezige tandplak. Neemt de hoeveelheid tandplaque toe, bijv. door slechte mondhygiëne, dan zal het tandvlees ontstoken raken.

Wat is tandplak? En hoe ontstaat tandsteen?

Een aanslag (1-2 mm dik) op de gebitselementen dat bestaat uit witgeel, papperig materiaal dat in 1e instantie vrij gemakkelijk weg te krabben is.
Tandplak bestaat voor 3/4 uit levende en dode bacteriën en hun stofwisselingsproducten. De rest bestaat uit voedselresten, eiwitten en mineralen uit het speeksel en resten van cellen.
De kleverige tussenstof die het geheel bij elkaar houdt, wordt geproduceerd door bepaalde bacteriën. Door de inwerking van deze bacteriën en het neerslaan van kalkzouten, verhardt de tandplak tot tandsteen.

Hoe ontstaat afbraak en dus verlies van tandvlees en steunweefsel vd gebitselementen?

Door ophoping van tandplak raakt het tandvlees ontstoken en ontstaat er afbraak en verlies van tandvlees en steunweefsel vd gebitselementen.

Op den duur bedekt het tandsteen het hele oppervlak vd tanden en kiezen. Wat gebeurt er dan?

Door de ontstekingsreactie trekt het tandvlees zich terug en de tand- en kieswortels komen voor een deel bloot te liggen. Bacteriën en voedselresten kunnen zich nog makkelijke ophopen en zullen op den duur voor ontstekingen van de dieper gelegen weefsels (parodontitis) gaan zorgen. Indien hier niets aan gedaan wordt, kan dit leiden tot loszittende gebitselementen of zelfs tot kaak- en zenuwontstekingen.

Bij de parodontose aandoeningen wordt verschil gemaakt tussen?

Tussen:

- gingivitis (tandvleesontsteking)
- Parodontitis (ontsteking dieper gelegen weefsel)

Wat is het verschil tussen gingivitis (tandvleesontsteking) en parodontitis (ontsteking dieper gelegen weefsels)?

Het verschil is dus vooral of er naast het tandvlees ook nog dieper gelegen weefsels betrokken zijn in het ontstekingsproces. Het is voor de behandeling wel belangrijk om dit verschil te maken. Bij een gingivitis is de prognose veel gunstiger dan bij een parodontitis. Voor eigenaar zal het verschil minder duidelijk zijn.

Daarom wordt parodontitis richting de eigenaar al snel vertaald

Als een zeer ernstige tandvleesontsteking met aantasting van bot en/of gebitselementen.

Kenmerken van gingivitis (tandvleesontsteking)?

Snel bloeden bij aanraken v/h tandvlees
Roodheid v/h tandvlees
Gezwollen zijn v/h tandvlees

Er zijn verschillende gradaties van tandvleesontsteking, variërend van

Een lichte gingivitis tot
een ulcererende gingivitis waarbij afbraak van weefsel plaatsgevonden heeft en zweetvorming voorkomt.

De noodzakelijke therapie is afhankelijk van?

De ernst vd gingivitis en kan bestaan uit:

een grondige professionele gebitsreiniging,
gecombineerd met spoelingen (chloorhexidine 0,2%),
eventueel antibiotica voorafgaand aan de behandeling,
en uiteraard een goede mondhygiëne instructie voor thuis

Noem de verschillende soorten afwijkingen gebitselementen?

Afwijkingen in aantal gebitselementen => ondertalligheid / overtolligheid, persisterende melktanden
Malocclusie
Afwijkingen in vorm van gebitselementen
Afwijkingen in structuur van gebitselementen
Afwijkingen in kleur van gebitselementen => gegeneraliseerde verkleuringen / lokale verkleuringen / pseudo verkleuringen
Gebitsslijtage
Cariës (verval van glazuur en eventueel dentine)
Tandfractuur

Wat is ondertalligheid? En wat is de oorzaak hiervan? En wat zijn de gevolgen van ondertalligheid?

Dat er te weinig blijvende elementen aanwezig zijn. Ze kunnen niet zijn aangelegd, of niet tot ontwikkeling zijn gekomen.

Hier kunnen vele oorzaken verantwoordelijk voor zijn.
Het ontbreken van elementen heeft meestal nauwelijks functionele gevolgen.

Wat is overtalligheid? Oorzaak? En wat zijn de gevolgen?

Soms zijn er teveel blijvende gebitselementen. Dit kan komen door:

een extra aanleg v/e tandkiem
of door een splitsing v/e tandkiem

Een teveel heeft vaak wel functionele gevolgen (in tegenstelling tot ondertalligheid). Door plaatsgebrek gaan de elementen:

scheef groeien
breken ze op verkeerde plaatsen door
of gaan ze soms zelfs draaien

Bij wie zijn we vaak persisterende melktanden en wat houdt dit in?

We zien dit vooral bij kleine hondenrassen.
Het melktandje valt dan niet op de normale tijd uit maar blijft zitten.
Vaak gaat het daarbij om een dubbele hoektand doordat de melkhoektand is blijven zitten.

Wat te doen bij een persisterende melktand en hoe gaat dat in zijn werk?

Deze moet verwijderd worden onder verdoving bij een dierenarts.
Met een speciale wortelheffer moet eerst de melktand goed losgemaakt worden, anders breekt de dunne tand en blijft de lange wortel in de kaak zitten wat uiteraard weer kan leiden tot ontstekingen.

Waar kan het persisteren van melkgebitselementen tot leiden?

Tot malocclusie (= het slecht op elkaar aansluiten van boven- en onderkaak)
en wondjes aan gehemelte en wangen
ook kunnen de blijvende elementen hierdoor op een verkeerde plaats of in een verkeerde stand gaan doorbreken.

Eventueel persisterende gebitselementen => wat is aan te raden?

Jonge hond op spreekuur (inentingen) => gebit ook controleren. Nog beter om eigenaar zo vroeg mogelijk te adviseren goed op het gebit te letten. Wanneer persisterende melktanden worden vastgesteld, is het verstandig om deze te laten verwijderen, zodat de blijvende elementen hiervan geen hinder ondervinden en op hun normale plaats in een normale positie kunnen uitgroeien.

Persisterende melkgebitselementen die nog aanwezig zijn bij het doorbreken vd blijvende elementen, moeten:

Zo snel mogelijk in zijn geheel (!) getrokken worden. Hierbij moet men heel voorzichtig en geduldig te werk gaan om schade aan blijvende gebitselementen te voorkomen. Het is dus geen werkje voor snel even tussendoor!

Geen malocclusie maar een goed hondengebit moet ..........

Scharend zijn => dwz dat bij gesloten bek de snijtanden vd bovenkaak net voor de snijtanden vd onderkaak moeten schuiven.

Wanneer spreken we v/e bovenbijter (bovenvoorbijter)?

Wanneer de bovenste snijtanden te ver voorbij de onderste snijtanden steken.

Wanneer spreken we v/e onderbijter (ondervoorbijter)? En hoe wordt dit ook wel genoemd? En bij welke honden?

Als de ondersnijtanden voorbij de bovensnijtanden steken.
Ook wel "centenbak" genoemd.
Zie je bijvoorbeeld bij => boxer, Bulldog

Wanneer spreken we v/e tanggebit?

Wanneer bij gesloten bek de snijtanden van boven- en onderkaak precies tegenover elkaar staan.

Wat is occlusie? En waar wordt vooral naar gekeken?

Dat al bij een melkgebit het correct aansluiten vd kaakbogen wordt gecontroleerd.

Er wordt vooral gekeken naar de stand vd vier hoektanden.

Wat te doen bij afwijkende standen v/h gebit bij de jonge hond?

Tegenwoordig kan dit gecorrigeerd worden met behulp van beugelconstructies. Dit vereist overigens wel speciale apparatuur en tandheelkundige kennis en ervaring.

Afwijkingen in vorm van gebitselementen?

Komen regelmatig voor
soms heeft gebitselement te weinig wortels
soms zitten er extra verdikkingen op het glazuur, de zgn. Glazuurknobbels

Deze afwijkingen in de vorm kunnen dus al ontstaan tijdens .....
En oorzaken?

Tijdens de ontwikkeling v/e gebitselement.

Vele oorzaken mogelijk, denk aan:

trauma
persisterende melktanden
kunnen ook ontstaan na het doorbreken door => slijtage / trauma /

cariës, etc.

Afwijkingen in de structuur van de harde tandweefsels kunnen ontstaan door:

Erfelijke oorzaken
maar meestal door interne stoornissen tijdens de aanleg en groei v/e element.

Deze interne stoornissen kunnen bijvoorbeeld zijn:

Iedere ziekte vd moederhond tijdens de dracht
Infectieziekten vd jonge hond die direct invloed hebben op de ontwikkeling van tanden en kiezen, bijv. Hondeziekte
Algemene ziekten vd jonge hond die van invloed zijn op de conditie v/h dier, zoals bijvoorbeeld longontsteking, langdurige diarree en ernstige wormbesmettingen.
Verstoringen in de bloedtoevoer van een of meer elementen, bijvoorbeeld door trauma of ontstekingen

Afwijkingen in kleur vd gebitselementen. Komt dit vaak voor? Wat is/zijn de oorza(a)k(en)? Behandeling?

Verkleurde tanden komen bij gezelschapsdieren regelmatig voor en dit kan vele oorzaken hebben. Het vaststellen vd oorzaak en de aard vd verkering kan van belang zijn om een gebitselement te kunnen behouden.
Verkleuring v/e element kan een uiting zijn van plaatselijke of algemene ziekteprocessen, Het kan zowel tijdens als na de aanleg van tand of kies ontstaan.
Een behandeling dmv het aanbrengen v/e beschermlaag op aangetast tandweefsel (sealen), het adequaat behandelen van een pulpitis (ontsteking vd tandplupa) of het verwijderen van aanslagen zoals tandplaque en tandsteen kan belangrijk zijn voor het behoud van een goed gebit.

Lokale verkleuringen => wat kan bij trauma optreden?

Een pulpabloeding waardoor het hele gebitselement in de acute fase rozerood verkleurd is. Later zal de kleur veranderen van blauwgrijs naar grauwgrijs.

Ernstige slijtage kan de tand .........

Zover verzwakken dat er een fractuur optreedt.

Cariës (verval van glazuur en eventueel dentine)

Het intact blijven vh glazuur is afhankelijk v/e goed evenwicht in de mondholte tussen enerzijds het glazuur en anderzijds het omringende milieu. In een afwijkend milieu kan glazuur oplossen.

Bij cariës is er sprake van een chronisch proces waarbij de mineralen uit het glazuur opgelost worden door een verstoring vh evenwicht met het omringende milieu.

Waardoor komt cariës of randverval (gaatjes in de tanden en kiezen) veel minder voor bij honden en katten dan bij de mens?

Doordat bij honden nauwelijks vertering plaatsvindt in de mondholte en het voedsel maar korte tijd in de mondholte verblijft en vrij snel wordt doorgeslikt.

Toch moet ook bij de hond of kat soms een gaatje gevuld worden. Dierenartsen die zich in de tandheelkunde hebben gespecialiseerd, beschikken over de benodigde apparatuur, zoals een tandheelkundige unit. Zij kunnen dus wel gaatjes vullen en zelfs kronen zetten etc.
Als een gebitselement met cariës niet kan worden uitgeboord en gevuld, dan is extractie eventueel een alternatief.

Een goed onderzoek vd mondholte en het gebit is niet altijd goed mogelijk bij een gezondheidsonderzoek, gezien de aard vd patiënten. Het zal vaak bij een vrij oppervlakkige controle blijven. Een echt goed onderzoek kan immers alleen plaatsvinden onder sedatie of anesthesie. Wanneer is het in ieder geval noodzakelijk een gedegen onderzoek uit te voeren?

Voordat men daadwerkelijk aan een gebitsreiniging begint!

Diagnostisch onderzoek
Voor dit onderzoek ........

Ligt hond of kat onder sedatie of anesthesie in zijligging op de behandeltafel. De uitwendige delen vd kop worden (aan beide kanten) bekeken en betast (gepalpeerd). Let daarbij op:

zwellingen (bijvoorbeeld diktes onder het oog)
fistelopeningen
de symmetrie
eventuele temperatuurverschillen
en harde of juist zachte plekken

Ook worden de lymfeknopen beoordeeld. Er wordt gekeken naar de neus, kippen en wangen. De kaken en kaakgewrichten worden gecontroleerd.

Wat moet er gebeuren voordat een uitgebreider en intensiever onderzoek vd gebitselementen en het tandvlees kan plaatsvinden?

De mondholte moet eerst grondig gereinigd en ontsmet worden.
Men moet er bij een tandheelkundig onderzoek of een tandheelkundige behandeling altijd goed voor waken dat er geen vervelende zaken in de luchtpijp kunnen komen.

Ad 2) Onderzoek tandvlees en alle weefsels die deel uitmaken vh ophangapparaat vd gebitselementen (parodontium)
Hierbij moet speciaal worden gekeken naar:

Het tandvlees (gingiva)
En de tandvleesaansluiting op de tanden (sulcus gingivalis).

Hierbij moet worden vastgesteld:

De kleur
De zwelling
De consistentie
De neiging tot bloeden vh tandvlees
Eventuele verdiepingen vd sulcus gingivalis (meten vd diepte)
En of er furcaties zijn (splitsing vd wortels v/e tand) die toegankelijk of zelfs doorgankelijk zijn.
Controleer of er onder de gingiva nog tandsteen aanwezig is en of een gebitselement beweeglijk is of nog verankerd zit.

Waarom is het wenselijk om daarbij de diepte vd sulcus te meten?

Omdat bij een parodontitis de mate van aantasting vh parodontose ligament (wortelvlies) en het wortelcement van belang zijn.

Wat moet er overigens altijd gedaan worden bij het onderzoek van tandvlees en alle weefsels die deel uitmaken vh ophangapparaat vd gebitselementen (parodontium)?

Dat de omgeving bij dit onderzoek steeds wordt gespoeld met water of een desinfectans.

Ad 4) Registratie bevindingen
Waarom belangrijk?

In ieder geval moeten de belangrijkste afwijkingen op een eenduidige manier geregistreerd worden en besproken worden met de dierenarts in verband met het opstellen van een goed behandelplan. Maar ook voor de voortgangscontrole bij eventuele volgende consulten is het belangrijk dat men steeds op de gegevens van een vorig onderzoek kan terugvallen.

Wanneer er een verdenking is op botafbraak bij een parodontitis kan een radiologisch onderzoek heel exact de ernst van de situatie weergeven.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Gebitsbehandeling bij gezelschapsdieren

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding