Startpagina / Samenvattingen / Geschiedenis H1 Nederland 1813 - 1900 / saidjah-inlands-cultuurstelsel

Nederland 1813-1900 - Nederland als koloniale mogendheid

22 belangrijke vragen over Nederland 1813-1900 - Nederland als koloniale mogendheid

Leg uit waarom je het cultuurstelsel en het feodalisme terecht met elkaar kunt vergelijken.

Bij zowel het feodalisme als het cultuurstelsel draait het om het gebruik van grond én om de verplichting om (onbetaald) diensten aan een bovengeschikte te moeten verlenen.

Leg uit in hoeverre bron W10 onderstaande bewering ondersteunt.

De Javanen kregen plantloon, waardoor zij meer konden kopen.

In 1840 was het bedrag dat de Javanen aan geïmporteerde katoenen stoffen uitgaven bijna zeven keer zo hoog als in 1832. Dat betekent dat ze over meer geld beschikten dat uitgegeven kon worden.

Geef aan in hoeverre bron W10 deze bewering ondersteunt.

De katoenindustrie in Twente profiteerde van het op Java ingevoerde Cultuurstelsel.

Het aandeel van de import van katoenen stoffen dat op onder Engelse vlag varende schepen werd aangevoerd, schommelde van 1833 – 1840 steeds tussen de 2,5 en 3,5 miljoen gulden. Het aandeel van de uit Nederland afkomstige katoenen stoffen steeg van 0,1 miljoen gulden in 1832 naar 8,8 miljoen gulden in 1840. Het ligt voor de hand om aan te nemen dat het grootste deel daarvan uit Twente afkomstig was.

Ben je het eens of oneens met de volgende stelling: ‘Nederlands-Indië was de melkkoe van Nederland’?

Licht je keuze kort toe.
Gebruik bron W11.

Eens. Een melkkoe is iemand of iets waarvan men lange tijd voordeel heeft. Nederland behaalde gedurende lange tijd grote winsten uit Indië.

Welke van de volgende woorden vind jij van toepassing op het Cultuurstelsel?

Kruis er vier aan. Gebruik bron W11.
rechtvaardig
leerzaam
diefstal
misdadig
behulpzaam
uitgekiend
misbruik

diefstal

misdadig

uitgekiend
misbruik

Bedenk met de opkomst van een nieuwe tak in de industrie in West-Europa een verklaring voor dit verschil.

In deze periode had de chemische industrie kunstmatige verfstoffen ontwikkeld die goedkoper waren én waarvoor men niet meer afhankelijk van de natuur was.

Wat kun je opmerken over de Industriële Revolutie in Nederland in de periode 1870-1900?

De Industriële Revolutie kwam in deze jaren in Nederland op gang: er was behoefte aan grondstoffen voor de industrie, zoals aardolie en tin.

Vat de kern van bron 15 samen.

De Nederlanders hebben altijd veel meer geld aan Indië onttrokken dan dat ze er geld naartoe gebracht hebben en het wordt hoog tijd dat dit onrecht hersteld wordt.

Waarom gebruikt de auteur van bron 15 de term ‘ereschuld’?

Van Deventer gebruikt deze term om duidelijk te maken dat niet volstaan kan worden met een vage belofte, maar dat de plicht tot terugbetaling zeer serieus genomen moet worden.

Leg uit dat de Ethische Politiek (mede) een gevolg was van de discussie over de ‘ereschuld’.

Dankzij de Ethische Politiek werd er iets gedaan wat in het voordeel van de Indische bevolking was (bijvoorbeeld onderwijs en gezondheidszorg) en waarvoor de rekening niet volledig bij henzelf werd neergelegd.

Werd door de Ethische Politiek deze ereschuld ingelost?

Nee. De Nederlandse particuliere bedrijven gingen met hun activiteiten gewoon door. Zij behaalden hoge winsten die voor het grootste deel in Nederland terecht kwamen.

Leg met behulp van dit schema uit waarom het voor Eduard Douwes Dekker zo lastig was om het machtsmisbruik door de inlandse elite in zijn district aan te pakken.

Een inlandse regent kreeg zijn orders van de gouverneur-generaal, en niet van een assistent-resident. Als Eduard Douwes Dekker – die assistent-resident in Lebak was – een inlandse regent tot de orde wilde roepen, moest hij dat spelen via de resident en de gouverneur-generaal

Zet in juiste volgorde van veel macht naar minder macht
* resident
* gouverneur
* districts hoofd (inheems)
assistent resident
minister
* inlandse regent (inheems)

                            Minister
                           gouverneur
                 resident            inlandse regent (inheems)
assistent resident           districts hoofd (inheems)

Aan welke verplichtingen moest de vader van Saïdjah voldoen?

De vader van Saïdjah kwam in de problemen omdat hij zowel aan de ‘inlandse adel’ als aan het Nederlandse bestuur geld of goederen moest afdragen.
Noteer de zinnen waaruit dit blijkt.

De inlandse adel nam de buffels van de vader van Saïdjah in beslag (de inlandse adel eiste dus goederen ‘in natura’ op). Dit blijkt uit de zin: Toen het districtshoofd van Parangkujang zijn buffel afpakte, was hij diepbedroefd, en dagenlang sprak hij geen woord.
Aan het Nederlandse bestuur moest belasting betaald worden (een betaling ‘in geld’). Dit blijkt uit de zin: Ook zou het districtshoofd hem aanklagen bij de assistent-resident als hij niet op tijd zijn belastingen betaalde, want dat was strafbaar.

Wat is (in het algemeen) een statussymbool?

Een statussymbool is een voorwerp waarvan het bezit aanzien en prestige verschaft (of moet verschaffen).

Waarom was een kris een statussymbool?

Een kris was een statussymbool omdat het een kostbaar voorwerp was, dat als erfstuk van generatie op generatie werd doorgegeven.

Leg uit dat de verkoop van de kris voor de vader van Saïdjah een ‘verlies van eer’ betekende.

In de Indische samenleving speelde ‘eer’ een belangrijke rol.

Een kris was vaak een erfstuk: het hoorde bij de familie. Een kris verkopen betekende dat aan deze traditie een einde kwam. Dat was dan een schande voor de familie.

Citeer de zin waarin nog meer sprake was van ‘verlies van eer’.

De vader van Saïdjah bewerkte enige tijd zijn grond met gehuurde ploegdieren. Dat was ‘zeer vernederend voor iemand die eigen buffels heeft gehad’.

Welk voorbeeld wordt nog meer genoemd?

Er wordt in het verhaal van de lotgevallen van Saïdjah en Adinda nog een ander voorbeeld genoemd waaruit het grote belang blijkt dat aan de familie werd toegekend.

Toen Saïdjah nog maar zeven jaar oud was, hadden zijn ouders met de ouders van Adinda al afgesproken dat zij later met elkaar zouden trouwen.

Noem drie voorbeelden waaruit de invloed van de Nederlandse overheid op Java blijkt.

In de tijd waarin het verhaal van Saïdjah en Adinda zich afspeelt, was de invloed van de Nederlandse overheid op Java en het zuidelijke gedeelte van Sumatra groot.
Lees bron W12.

Drie voorbeelden:

De Nederlandse regering verplichtte de Indische bevolking dat zij belastingen aan de Nederlanders betaalde.
De vader van Saïdjah mocht niet zonder paspoort zijn geboortestreek verlaten.
Het Nederlandse leger onderdrukte met succes een opstand in het zuiden van Sumatra.

Welk motief hadden de ouders om hun kinderen al op zo’n jonge leeftijd aan elkaar te koppelen?

De ouders zullen vooral gekeken hebben of de toekomstige partner uit een min of meer gelijk sociaal milieu afkomstig was, ongeveer evenveel bezittingen had en dezelfde godsdienst had. Zo zouden de minste problemen kunnen ontstaan over – indien van toepassing – zaken als het betalen van een bruidsschat (en de hoogte daarvan).

Binnen welke kringen kwam deze praktijk vooral voor en wat was daarbij het belangrijkste motief?

Je oefent: gebondenheid aan tijd en plaats
In de tekst staat dat de families van Saïdjah en Adinda al heel vroeg met elkaar afgesproken hadden dat zij met elkaar zouden trouwen. Ze waren toen nog maar amper zeven jaar oud.
Deze praktijk kwam niet alleen op Java voor. Ook in Europa regelden veel ouders met wie hun kinderen later zouden trouwen.

In Europa kwam deze praktijk vooral voor bij de groepen met veel macht en/of bezit. De huwelijkspartners moesten min of meer even rijk zijn. Een tweede groep bij wie veel en vroeg afspraken over de huwelijkspartners gemaakt werden, waren de koningshuizen. Hier speelden vooral diplomatieke, strategische en dynastieke belangen een hoofdrol (het veilig stellen van de erfopvolging).

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Geschiedenis H1 Nederland 1813 - 1900

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding

Nederland 1813-1900 - Nederland als koloniale mogendheid

22 belangrijke vragen over Nederland 1813-1900 - Nederland als koloniale mogendheid

Leg uit waarom je het cultuurstelsel en het feodalisme terecht met elkaar kunt vergelijken.

Leg uit in hoeverre bron W10 onderstaande bewering ondersteunt.De Javanen kregen plantloon, waardoor zij meer konden kopen.

Geef aan in hoeverre bron W10 deze bewering ondersteunt.De katoenindustrie in Twente profiteerde van het op Java ingevoerde Cultuurstelsel.

Ben je het eens of oneens met de volgende stelling: ‘Nederlands-Indië was de melkkoe van Nederland’?Licht je keuze kort toe.Gebruik bron W11.

Welke van de volgende woorden vind jij van toepassing op het Cultuurstelsel?Kruis er vier aan. Gebruik bron W11.rechtvaardigleerzaamdiefstal misdadigbehulpzaamuitgekiendmisbruik

Bedenk met de opkomst van een nieuwe tak in de industrie in West-Europa een verklaring voor dit verschil.

Wat kun je opmerken over de Industriële Revolutie in Nederland in de periode 1870-1900?

Vat de kern van bron 15 samen.

Waarom gebruikt de auteur van bron 15 de term ‘ereschuld’?

Leg uit dat de Ethische Politiek (mede) een gevolg was van de discussie over de ‘ereschuld’.

Werd door de Ethische Politiek deze ereschuld ingelost?

Leg met behulp van dit schema uit waarom het voor Eduard Douwes Dekker zo lastig was om het machtsmisbruik door de inlandse elite in zijn district aan te pakken.

Zet in juiste volgorde van veel macht naar minder macht* resident* gouverneur* districts hoofd (inheems)*assistent resident* minister* inlandse regent (inheems)

Aan welke verplichtingen moest de vader van Saïdjah voldoen?De vader van Saïdjah kwam in de problemen omdat hij zowel aan de ‘inlandse adel’ als aan het Nederlandse bestuur geld of goederen moest afdragen.Noteer de zinnen waaruit dit blijkt.

Wat is (in het algemeen) een statussymbool?

Waarom was een kris een statussymbool?

Leg uit dat de verkoop van de kris voor de vader van Saïdjah een ‘verlies van eer’ betekende.In de Indische samenleving speelde ‘eer’ een belangrijke rol.

Citeer de zin waarin nog meer sprake was van ‘verlies van eer’.

Welk voorbeeld wordt nog meer genoemd?Er wordt in het verhaal van de lotgevallen van Saïdjah en Adinda nog een ander voorbeeld genoemd waaruit het grote belang blijkt dat aan de familie werd toegekend.

Noem drie voorbeelden waaruit de invloed van de Nederlandse overheid op Java blijkt.In de tijd waarin het verhaal van Saïdjah en Adinda zich afspeelt, was de invloed van de Nederlandse overheid op Java en het zuidelijke gedeelte van Sumatra groot.Lees bron W12.

Welk motief hadden de ouders om hun kinderen al op zo’n jonge leeftijd aan elkaar te koppelen?

Samenvattingen die gerelateerd zijn aan Nederland 1813-1900 - Nederland als koloniale mogendheid

Geschiedenis H1 Nederland 1813 - 1900

Aardrijkskunde H1 De VS in beeld

Natuurkunde H2 Krachten

Biologie H9

Geschiedenis H2

Aardrijkskunde H2 Nederland in 2050

Biologie H13

Natuurkunde H4

Geschiedenis H3 WO I

Aardrijkskunde H4 Het Verenigd Koninkrijk v…

Geschiedenis H6 WO II

AK H5 India