Startpagina / Samenvattingen / Geschiedenis van de Nederlanden (pb) / willem-republiek-politiek

De republiek der zeven verenigde nederlanden (1579-1780)

10 belangrijke vragen over De republiek der zeven verenigde nederlanden (1579-1780)

Waarom werd de Republiek in de eerste helft van de 18e eeuw teruggezet naar de rang van kleine mogendheid?

Doordat zij bijna 40 jaar non stop oorlog hadden gevoerd met de Fransen moest men altijd een leger paraat houden. In 1713 moest men zo de rekening nog betalen.

Waarom had de Republiek geen vooruitzicht op betere tijden?

De concurrentie van de Fransen en Engelsen was geen tijdelijk ongemak, zij moesten hier aan wennen. De Nederlandse handel op de Sont was al verminderd. En Engeland en Frankrijk lieten zelf hun graan en hout halen en gingen niet meer via Amsterdam. De groei van de 'goede jaren' was voorbij.

Welke politieke crisis op korte termijn ontstond voor het Tweede Stadhouderloze Tijdperk?

De plooierijen ontstonden, conflict tussen Oude en de Nieuwe Plooi. De Nieuwe Plooiers wilde graag verandering, onder leiding van de regentenfamilies zonder macht, met steun van de maatschappelijke middengroepen die niets te zeggen hadden. Bij succes kwam er een nieuwe factie en werden de burgers simpelweg bedankt.

Welk bestuur kende de Republiek tijdens het Tweede Stadhouderloze Tijdperk? Wat waren hier de nadelen van?

De republiek was een nachtwakersstaat. De bestuurders hoefden enkel de lopende zaken waar te nemen. Zij hadden geen politieke agenda en hoefden zo vrij weinig te doen. In een rustige tijd kan zo de rust en orde bewaard worden.
De nadelen hiervan waren dat het hebben van een bestuurlijke functie op zich een doel werd. Zo werden belangrijke functies doorgespeeld aan kennissen en familie.

Wat betrof de Oranjes in deze tijd?

Er was sprake van een postume zoon van Willem III. En de Oranjes uit Friesland hadden een jongen, maar deze was te jong. Hiernaast vond Holland het ook helemaal niet nodig om onder toezicht van een Oranje te staan.

Waarom werd Willem IV bij het volwassen worden geen stadhouder?

Willem was vanaf geboorte wel stadhouder van Friesland, later ook Stad en Lande, Gelderland en Drenthe maar er was niet genoeg steun onder de bevolking en regenten om hem in het stadhouderschap terug te krijgen. Hij had ook het geld niet om deze steun op de roepen. Zij konden enkel hopen op een ramp zoals in 1672.

Wat waren de verschillen tussen Willem IV en zijn voorgangers?

1. Willem IV was de eerste algemene stadhouder, over alle 7 provincies dus.

2. Het ambt werd erfelijk gemaakt in de mannelijke en vrouwelijke lijn.

(3. Willem IV kreeg zo veel macht toebedeeld dat hij monarch werd van de Republiek. Eigenlijk is de Republiek vanaf 1747 weer een monarchie. De Staten hadden hun recht om te kiezen voor wel of geen stadhouder opgegeven.)

Waarover ontstond onrust in 1747 na het benoemen van Willem IV?

De politieke structuur van de Republiek wordt onderdeel van discussie. Zo ondervinden de belastingpachters veel last. Deze pachters moesten de belasting doorsluizen naar het bestuur, maar maakten zelf ook winst. In Holland waar de belastingdruk erg hoog lag door de hoge schuld van de oorlogen werd dit een groot punt van kritiek.

Wie waren de doelisten? En wat waren hun doelen?

De doelisten waren schutters, een beweging van burgers die de druk van de belasting voelden en zelf geletterd genoeg waren om een mening te vormen over de politiek. Zij wilden dat de groep waartoe zij behoorden ook enig aandeel zou krijgen in de macht.

1. Afschaffing van de belastingspacht.

2. Verbreding van de basis waarop het bestuur rustte.

Waarom kondigt zich in 1748 een nieuwe tijd aan?

In dit jaar zoeken de maatschappelijke middengroepen steun bij de stadhouder en krijgen geen gehoor. Politieke vernieuwing krijgt geen aansluiting bij het organisme en zal het hier later ook niet meer zoeken. Het bestuur kan niet meer bouwen op hun loyaliteit.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Geschiedenis van de Nederlanden (pb) | 9789055744749 | J C H Blom, et al

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Onderwerpen die gerelateerd zijn aan De republiek der zeven verenigde nederlanden (1579-1780)