Startpagina / Samenvattingen / Geschiedenis van de Nederlanden / vlaanderen-steden-franse

De vorming van een politieke unie (veertiende-zestiende eeuw) - De eeuw van de onderzekerheden (de 14de eeuw) - Politiek-sociale ontwikkelingen

61 belangrijke vragen over De vorming van een politieke unie (veertiende-zestiende eeuw) - De eeuw van de onderzekerheden (de 14de eeuw) - Politiek-sociale ontwikkelingen

Welke twee conflictlijnen kunnen we identificeren in de 14de eeuw?

De feodale heerschappijstructuur en de toenemende sociale conflicten

Waardoor ondervonden heel wat vorstengeslachten grote moeilijkheden in de periode rond 1300?

Als gevolg van interne en externe competitie

Waarover bestond er al sedert 1200 enige vijandigheid tussen Vlaanderen en Holland?

Over de heerschappij van de Scheldemonding (een cruciale handelsroute voor de zuidelijke Nederlanden)

Wat werd er ontwikkeld om druk te zetten op de aanspraak van het gebied van de Scheldemonding?

Coalities

Welke coalitie was een doorn in het oog van de Dampierres in Vlaanderen?

De coalitie tussen Holland en Henegouwen

Bij wie zocht Floris V van Holland steun?

Bij het Henegouwse grafelijk geslacht Avesnes
Bij de koning van Frankrijk

Hoe verworf het huis van Avesnes de grafelijke titels van Holland en Zeeland?

Floris V wordt ontvoerd en gedood, een paar jaar later sterft ook zijn zoontje

Wat moest graag Gwijde van Dampierre met lede ogen aanzien?

De machtsuitbreiding van de Avesnes dynastie ten noorden en ten zuiden van Vlaanderen

Wat dwong de Franse koning zijn vazal, Gwijde van Dampierre (de graaf van Vlaanderen) te doen?

De handelsalliantie tussen Engeland en Vlaanderen stop te zetten

Waarom sloot Gwijde opnieuw een coalitie met Engeland?

Filips de Schone koning van Frankrijk dreef de druk stelselmatig op. Gwijde hoopte op militaire bijstand en herstel van de handelsrelaties met Engeland

Gwijde wilde opnieuw een coalitie met Engeland sluiten. Wat was de reactie van de Franse koning?

de koning daagde Gwijde voor het gerecht en hield hem in gevangenschap.
juni 1297: een nieuwe Franse inval in Vlaanderen

In juni 1297 viel een Frans koninklijk ridderleger Vlaanderen binnen. Welke steden veroverde het zoal?

Kortrijk, Rijsel en Brugge

Wat gebeurde er met het graafschap Vlaanderen na de Franse inval in 1297?

Het graafschap Vlaanderen hield op te bestaan en werd onder Franse gouverneurschap (Jacques de Chatillon) geplaatst

Wanneer bereikte de groei van de Vlaamse steden zijn hoogtepunt?

Omstreeks 1300, met een bevolkingscijfer dat ze pas in de achttiende eeuw zouden overschrijden

In wiens handen was de lakennijverheid traditioneel?

De lakennijverheid was traditioneel in handen van ondernemers die tevens de groothandel
controleerden.

Noem drie kenmerken van de ondernemers in de 14e eeuw.

Zij behoorden tot het patriciaat
Ze waren Fransgezind
Ze monopoliseerden de bestuurlijke ambten in de steden

Werden de belangen van de ambachtlieden gehoord door de ondernemers? (14de eeuw)

Neen

Wat ontstond er in de steden om de machtsmonopolie van de ondernemers te breken?

een brede coalitie tussen de graaf, hoge adel en ambachtslieden

Wat dreef de woede van de ambachtlieden op de spits?

De Franse bezetting

Welke Vlaamse stad kwam in 1302 in opstand?

Gent

Waarom kwam Gent in 1302 in opstand?

Omdat Filips de Schone de verbruiksbelasting weer instelde

Wat was de reactie van de ambachtlieden toen Filips de Schone de verbruiksbelasting weer instelde?

Ze legden massaal het werk neer en uitten hun ongenoegen over het politieke klimaat

Kon de Franse gouverneur de sociale onrust in Gent onder controle houden?

Nee, hij gaf toe aan alle eisen van de Gentenaars

Waarom trok de Franse gouverneur in 1302 Brugge binnen?

Daar had een kleinzoon van de gevangengenomen graaf, Willem van Gulik, zich laten uitroepen tot regent van Vlaanderen

Wat gebeurde er tijdens de Brugse metten?

De Bruggelingen zouden een nachtelijke verrassingsaanval uitvoeren op het Franse Garnizoen en het Patriciaat

Wat was het gevolg van de verrassingsaanval van de Bruggelingen tijdens de Brugse metten? (14de eeuw)

Hierdoor was de polarisatie volkomen. Men noemt deze patstelling weleens de Klauwaards versus de Leliaards.

Wat was de reactie van de Franse adel op de verrassingsaanval van de Bruggelingen tijdens de Brugse metten?

De Franse adel was diep geschokt en bereidde zich voor op een wrakingsoefening.

Wat gebeurde er op 11 juli 1302?

Op 11 juli 1302 in Kortrijk leverde het Vlaamse voetvolk, dat voornamelijk bestond uit boeren en de burgerij, slag aan het Frans ridderleger.

Was het Vlaamse voetvolk opgewassen tegen het Franse ridderleger? (Guldensporenslag, 1302)

Ja, de paarden van het ridderleger liepen te pletter op het woud van pieken en zij werden in het drassige terrein roemloos afgeslacht door de Vlamingen.

Welke naam werd gegeven aan de veldslag van 11 juli 1302?

De slag van de Gulden Sporen

Waarom wordt de veldslag van 11 juli 1302 de Slag van de Gulden Sporen genoemd?

Genoemd naar de krijgsbuit van de Vlamingen

Wat de betekende de Slag van de Gulden Sporen voor Vlaanderen?

Het betekende in de eerste plaats dat het graafschap Vlaanderen zich bevrijdde van de vijfjarige Franse bezetting

De ambachtslieden herstelden de graaf in zijn waardigheid. Wat eisten ze in de plaats?

Ze eisten erkenning van hun sociale en politieke rechten

In welke andere Nederlandse steden zou deze overwinning van de ambachtsgilden weerslag krijgen?

Ook in Luik, Mechelen en Brabantse steden kwamen de ambachtsgilden in opstand om de erkenning van hun organisatie op te eisen.

Verklaar het fenomeen van de constitutionele waarborgen (14de eeuw)

In Luik groeide de traditie om de resultaten van de krachtmetingen vast te leggen in plechtige geschreven documentatie.

Welke partijen kwamen na de verkiezingen van een nieuwe bisschop steeds tegenover elkaar te staan? (Luik)

De vechtende partijen waren steeds de bisschop, het kapittel, het patriciaat en de ambachtslieden

Wat gebeurde er in 1312 nav de bisschopsverkiezing in Luik?

Een vechtpartij waarbij 200 patriciërs omkwamen in de Sint-Maartenskerk

Wat gebeurde er na de vechtpartij in 1312 in de Sint-Maartenskerk (Luik)

Er volgden vredesakkoorden waaruit een bestuursvorm tevoorschijn kwam waarin de ambachtsgilden althans in de formele zin de stadsraad in handen kregen

Hoe gebeurden de sociaal-politieke veranderingen in Brabant in vergelijking met Luik.

Op een meer vreedzame manier.

Voor welke eeuw was de constitutionele traditie van de Blijde Inkomsten typerend? (Brabant)

Het is een typerend voorbeeld van een politieke evolutie in de 14de eeuw.

Wanneer werd de Raad van Kortenberg opgericht? (Brabant)

Toen de zoon van Jan II van Brabant minderjarig was

Waarom werd de Raad van Kortenberg opgericht? (Brabant)

Als controlelichaam waarin de steden het overgewicht genoten op de adellijke families

Wat werd er vastgelegd in de Raad van Kortenberg? (Brabant)

Dat indien de hertog de bepalingen van de overeenkomst zou schenden, de onderdanen niet gehouden zouden zijn hem enige dienst te verlenen tot het moment dat hij het onrecht zou hebben hersteld

Wat zijn de Blijde Inkomsten? (Brabant)

Plechtige akten waarin een nieuwe hertog bij zijn huldiging beloofde zich aan de wetten en rechten van het land te houden

Waartoe heeft de voortdurende partijstrijd tussen de adellijke families geleid? (Holland)

Een burgeroolog van Hoeken en Kabeljauwen

Waarom mengden de steden zich met de burgeroorlog van de Hoeken en de Kabeljauwen? (Holland)

Omdat de burgeroorlog hen economisch zou schaden

Wat gebeurde er na de dood van graaf Willem IV van Avesnes? (Holland)

Een opvolgingscrisis tussen Willems dochter Margaretha en haar zoon Willem

Hoe reageerde de Franse koning op de radicale wijziging van politieke structuren in Vlaanderen na de Guldensporenslag?

Hij lanceerde een nieuwe inval in 1304 (slag bij Pevelenberg), die uitliep op een halve overwinning.

Wat gebeurde er na de Slag van Pevelenberg (1304)?

Een jaar later volgde een vredesverdrag (Verdrag van Athis-sure-Orge, 1305)

Wat hield het Verdrag van Athis-sure-Orge in? (1305)

amnestie voor de Fransgezinden
gebiedsafstand aan Frankrijk door Vlaanderen
een aanzienlijke herstelbetaling door Vlaanderen
in ruil: erkenning van het graafschap Vlaanderen

Wat gebeurde er in de steden na 1305?

In de steden volgden dan uiteenlopende machtsdelingen tussen ambachten en patriciaat. Uiteindelijk kwam er een compromis tussen de partijen (poorters, wevers en kleine neringen) in de verdeling van verscheidende mandaten.

Hoe was de situatie voor de boerenbevolking na 1302?

De boerenbevolking haalde minder voordeel uit de nieuwe situatie. Ze werden geconfronteerd met een rigoureuze heffing van de herstelbetaling aan Frankrijk.

Wat was de reactie van de boeren op de herstelbetaling aan Frankrijk?

De West-Vlaamse boeren kwamen in opstand (1323-1328) onder leiding van Klaas Zannekin. Ze trokken naar Ieper en verjoegen daar het opnieuw regerende patriciaat.

Was de boerenopstand van 1323-1328 succesvol?

Nee, de boerenopstand werd bloedig onderdrukt door een Frans leger dat de graaf Lodewijk van Nevers te hulp was gekomen.

Voelde Vlaanderen de weerslag van de Honderdjarige Oorlog?

Ja, Vlaanderen was economisch afhankelijk van Engeland voor de invoer van wol en de uitvoer van afgewerkte producten, maar politiek bleef Vlaanderen nog afhankelijk van de Franse kroon.

Wat deed Lodewijk van Nevers nav de Honderjarige Oorlog?

Hij ontvluchtte het graafschap omdat de onrust onhoudbaar was.

Wat gebeurde er met de steden na de ontvluchting van Lodewijk van Nevers?

De steden profiteerden hiervan en ontwikkelden een overlegcollege waarin Brugge, Gent en Ieper elk over hun gebied zouden heersen, inclusief het omliggende platteland dat onder de drie in 'kwartieren' werd verdeeld. We mogen hier gerust spreken van het ontstaan van stadstaten.

Wat is de rol van Jacob van Artevelde? (1340)

Hij trad op als volkstribuun en kreeg het voor elkaar dat koning Edward III van Engeland in 1340 op de Gentse Vrijdagmarkt gehuldigd werd als koning van Frankrijk.

Waartoe dwongen de hoge edelen van zeven steden van Brabant en Vlaanderen hun vorsten?

Tot het bezegelen van een verdrag waarin beide landen hun onderlinge banden in 'vrede, rust, eendracht, vrijheid, onderlinge handel en nijverheid' bevestigden.

Was het moeilijk om de macht van de stadstaten te consolideren?

Ja, het regime brokkelde af toen in 1348 de nieuwe graaf Lodewijk van Male werd ingehaald in Aalst, een stad die het zwaar te verduren had gekregen onder Gentse ‘suprematie’.

Werd graaf Lodewijk van Male ook erkend door andere steden?

Ja, geleidelijk erkenden ook de andere steden hem en dankzij zijn tactisch optreden trad er een zekere rust in.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Geschiedenis van de Nederlanden

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Onderwerpen die gerelateerd zijn aan De vorming van een politieke unie (veertiende-zestiende eeuw) - De eeuw van de onderzekerheden (de 14de eeuw) - Politiek-sociale ontwikkelingen

De vorming van een politieke unie (veertiende-zestiende eeuw) - De eeuw van de onderzekerheden (de 14de eeuw)

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding