De vroegste nevelen - Collegesheets Petra

22 belangrijke vragen over De vroegste nevelen - Collegesheets Petra

Wat is er opvallend aan de Middelnederlandse dialecten?

1. de klinkers zijn verzwakt tot -e
2. naamvallensysteem
3. geen vaste volgorde van zinsdelen

Er is ook veel variatie tussen de dialecten. De grens tussen het Middelnederlands en het Nieuwnederlands is niet erg hard.

Wat is een exclusiever kenmerk als we kijken naar de dialecten in het MNL?

De suffix voor de vrouwelijke persoonsnamen. Dit verschilt echt per dialect.
In het Vlaams zien we bijvoorbeeld het suffix -egge (spinnegge) en in het Brabants komen we -erse tegen (hooierse)

Welke dialecten werden als de belangrijkste dialecten beschouwd in de 13e eeuw en in de 14e/15e eeuw?

In de 13e eeuw --> Vlaams
In de 14e en 15e eeuws --> Brabants
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Waarom ontstond er een belangstelling voor de volkstaal in de 12e eeuw?

De belangstelling kwam vooral opzetten uit religieuze en ambtelijke behoefte. Om de bijbel en de wetten duidelijk uit te leggen was communicatie in de volkstaal wel heel erg handig. Er kwamen dus veel bijbel- en wetsvertalingen.

Hoe ontstond er meer eenheid in de taal?

Door taalcontact, taalbeïnvloeding en taalvermenging
Door schriftelijke contacten
Eenheid gaf aanzien aan de economische en culturele centra, zij werden er toonaangevend door.

Als we kijken naar de schrijftradities. Welke ontwikkeling kunnen we dan aanwijzen?

13e eeuw --> Graafschap Vlaanderen (Jacob van Maerlant)
14e/15e eeuw --> Brabant (Jan van Ruusbroec)
2e helft 14e eeuw --> Holland

Waar zijn de begrippen Nederlantsche tale en Nederduytsch een tegenhanger van?

Tegenhangers van Overlantsche tale en Hoogduytsch

Waarom is Hendrik van Veldeke voor ons van belang?

Hendrik was de eerste bekende dietse dichter uit de Nederrijnse regio. Hij schreef de Servaaslegende in het Limburgs, maar kon ook teksten in het Hoogduits schrijven.

Wat zijn typische kenmerken van het Limburgse dialect ten tijde van het MNL?

Pronomina: ich, mich, sich
Lidwoord: der naast die
Klankleer: oe/oo ipv ae/aa
ie ipv ee
ei ipv ee
umlaut

Noem een aantal Vlaamse teksten die zijn overgedragen uit de middeleeuwen.

Van den Vos Reynarde (13e eeuw)
Der nature bloeme (13e eeuw)
Statuten van de Leprozerie (1236)
Schepenbrief van Bochoute (1249)

Ruim 2/3 van de MNL-teksten werd in Brugge geschreven.

Welke teksten kennen we uit Holland?

We kennen de Rijmkroniek van Melis Stoke (rond 1300) en de Hollandse oorkonde uit 1290. In de Rijmkroniek heeft Melis Stoke een kroniek op rijm gezet over het graafschap Holland.

Johannes Brugman was een pater die het oostelijk dialect sprak. Waarom ontlenen we nu nog steeds de uitdrukking praten als Brugman aan hem?

Hij schreef sermoenen en kon erg goed prediken. Hij heeft dit ambt 12 jaar uitgeoefend. Er is een passage uit de sermoenen bewaard gebeleven en daaruit heb we het een en ander kunnen opmaken.

Hoe zag de spelling in het Middelnederlands eruit?

Men spelde fonologisch
Nauwelijks analogisch
Zonder gelijkvormigheid, bijv. dach/daghen

Waarom komen we de consonanten z en k vrijwel niet tegen in Middelnederlandse teksten?

Ons alfabet is ontleend aan het Romeinse alfabet (het Latijn). Het Latijn kende niet alle letters, zo kende dit alfabet de letters z en k niet.

Noem drie typische verschijnselen die we tegenkomen in het Middelnederlands als we over spelling spreken.

1. Er is een minder scherpe woordgrens dan in het NNL
2. We komen het verschijnsel epenthese tegen --> arem/ kunst ipv kunst. Er wordt een klank ingevoegd.
3. Clisis, je schrijft de spelling zoals je deze hoort. Hierdoor vallen er klanken weg. kheb ipv ik heb. Dit verschijnsel noemen we proclisis. Een ander voorbeeld is sidi (sijt gij).

Leg het verschil uit tussen procope, syncope en apocope.

Het gaat hier om een reductieverschijnsel. Er valt een klank weg.

Bij een procope valt een klank weg aan het begin van een woord.  Ebben ipv hebben.
Bij een syncope valt de klank midden in het woord weg. te rekene ipv rekenene
Bij apocope vallen de klanken aan het einde van het woord weg.
her ipv here en nach ipv nacht

Leg uit wat er aan de hand is bij de onderstaande voorbeelden?

In
Hennes
Verberde - verberrende
Mettien
Edel - edele

In --> Ic + ne (proclisis en apocope)
Hennes --. het + en + es (proclisis)
Verberde - verberrende --> epenthese (klank ingevoegd)
Mettien --> met dien (assimilatie)
Edel - edele --> epenthese

Welke drie geslachten kennen we in het MNL en welke getalsvormen?

Enkelvoud noemen we singularis en meervoud pluralis. Verder kennen het mannelijk, vrouwelijk en onzijdig geslacht.

Geef aan hoe we kunnen bepalen of een substantief tot de sterke flexie of de zwakke flexie behoort.

Bij sterke flexie eindigt het woord op een consonant. Verder vinden we sterke flexie bij vrouwelijke vormen die eindigen op -heit en bij aanduidingen voor personen die eindigen op -ere en -are.

Zwakke flexie komen we tegen bij woorden die eindigen op een -e. We moeten goed opletten bij vormen die nu eindigen op een consonant, maar voorheen op een -e eindigden (here). Bij vrouwelijke eigenamen (m.u.v. -heit) hanteren we ook de zwakke flexie.

Toon met een voorbeeldzin aan hoe het lidwoord en het adjectief het substantief volgen.

die goede ridder
die ridder es goed

We noemen dit verschijnsel ook wel postpositie. Het adjectief wordt achteraan geplaatst.

Wanneer krijgen we een -e, -n of een -s in het meervoud?

We krijgen een -e als we te maken hebben met sterke flexie (gast-gaste)
We krijgen een -n bij zwakke flexie (mensche-menschen)
We krijgen een -s bij veel substantieven op -el, en en -er.

In welke datief staat het persoonlijk voornaamwoord u?

Dit persoonlijk voornaamwoord staat altijd in de datief of de accusatief.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo