Eren op middeleeuwse grafmonumenten - De kinderdoop en het probleem van ongedoopt overleden kinderen

25 belangrijke vragen over Eren op middeleeuwse grafmonumenten - De kinderdoop en het probleem van ongedoopt overleden kinderen

Hoe verschilde Augustinus met de bijbelboeken Mattheüs, Marcus en Lucas inzake de erfzonde?

Volgens de bijbelboeken waren kinderen zonder zonde en hadden ze rechtstreeks toegang tot de hemel
Augustinus (354-430) zag kinderen als symbool van de macht van het kwaad. kinderen waren vanaf de geboorte belast met de erfzonde

Het was Jezus zelf die kinderen in de hemel uitnodigde, zonder er voorwaarden aan te verbinden. Dit was ook de kerkleer in de middeleeuwen van Kerkvader Augustinus.
Juist/onjuist?

onjuist. De kerkleer stond hier lijnrecht tegenover. Augustinus ging ervan uit dat een kind vanaf zijn geboorte het symbool was van de macht van het kwaad, een onvolmaakt schepsel dat belast was met de erfzonde. Pas bij de doop ontving de nieuwgeborene de vergiffenis van de schuld van de erfzonde

Wat moest er gedaan worden om de erfzonde weg te nemen en wat waren de consequenties als dit niet gebeurde?

de erfzonde werd weggenomen door het kind te dopen. Werd dit niet gedaan dan bleef een overleden kind eeuwig in limbus
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

De kinderdoop vond pas ingang vanaf de 6e eeuw, toen de clerus meer aandacht kreeg voor het leerstuk van de erfzonde ten koste van opvattingen over de onschuld van kinderen. Zeker in een tijdperk waarin kindersterfte een grote rol speelde, kon men niet wachten tot het kind oud genoeg was om een eigen keuze te maken. Het kind moest zo spoedig mogelijk gedoopt worden. Waarom was dat belangrijk?

Bij een mogelijk overlijden zou het kind niet verdoemd zijn, maar het eeuwige leven verwerven. Ongedoopten kinderen mochten niet in gewijde grond begraven worden.

Wat was de oorsprong van het doopritueel en waar werd het oorspronkelijk voor ingezet?

Johannes de Doper was de eerste die de doop toepaste (o.a. op Jezus) en daarna verspreidde het zich via de twaalf apostelen.
Het werd vooral gebruikt als de bekroning van de de bekering van volwassenen die paasnacht gedoopt en gezalfd  werden.

Veel kinderen werden doop geboren of overleden tijdens of direct na de geboorte. Ze konden dan niet gedoopt worden en mochten volgens de kerkelijk regels niet in gewijde grond worden begraven. Ouders die het zielenheil van hun kind voor ogen hadden, probeerden hiervoor een oplossing te vinden. Wat is een bekende oplossing?

Er werd geprobeerd het dode kind tot leven te wekken, bijv in het Maria-bedevaartsoord Oberburen.

Vanaf wanneer werd de doop ingezet bij pas geboren kinderen?

vanaf de zesde eeuw toen het leerstuk van de erfzonde en kinderen naar voren kwam
Innocentius III -1201
Concilie van Latheranen - 1215
Concilie van wenen - 1311

Voor de Nederlanden zijn 15 mirakelboeken bekend, die van de 14 t/m de 16e eeuw werden bijgehouden. bijschrijving in een mirakelboek gebeurde alleen als er een wonder was geschied dat op conto van de heilige Maagd Maria of een bepaalde (patroon)heilige geschreven kon worden. waarom was een onder ook belangrijk voor de kerk?

Het leverde de kerk inkomsten op van schenkingen (van de persoon in kwestie) en inkomsten ( meer bezoekers)

Wat was het gevolg van de besluiten van deze concilies?

dat ouders dode kinderen weer tot leven probeerden te wekken zodat ze gedoopt konden worden

Ook kinderpotten getuigen van ouderlijke bekommernis om het eeuwige heil van hun ongedoopt overleden kinderen. Ze werden begraven in of tegen de buitenmuur van kerkhoven. Hierin werden doodgeboren of direct na de geboorte overleden kinderen in begraven.
Juist/onjuist?

juist

Welke kerk speelde een belangrijke rol in dit tot leven wekken van kinderen?

Maria-bedevaartsoord Oberbüren in Zwitserland

Kinderpotten waren over het algemeen afdankertjes.
Juist/onjuist?

Onjuist, het waren gave, complete potten, die ook andere doeleinden hadden kunnen dienen. Ze getuigen van een zekere aandacht voor de zuigeling.

Hoe ging dit tot 'leven wekken' in zijn werk?

het kind werd omringd met gloeiende kolen en brandende kaarsen en kreeg een veertje op de mond gelegd.
Als het veertje omhoog kwam was dat een teken dat het kind leefde en gedoopt kon worden.
Het 'leefde' alleen lang genoeg om gedoopt te kunnen worden.

De plaats waar de kinderpotten werden begraven werd ook wel LIMBUS INFANTIUM genoemd, de plaats (randzone) voor de onnozele kinderen
Juist/onjuist?

juist

De ouderlijk zorg voor een overleden kind is ook verbeeld in een kapiteel (bijv Sainte Madeleine te Vezelay). Op een van de kapitelen is een afbeelding van een boer die met zijn dode kindje naar de heilige Benedictus van Nursia is gereisd, in de hop dat hij het kind weer tot leven zou kunnen wekken.
Juist/onjuist?

juist

Hoe noemen we dit uit de doden opwekken?

wonder
mirakel

Wat was noodzakelijk voor er sprake was van een wonder?

de tussenkomst van een (patroon)heilige. In het geval van kinderen meestal Maria

Waarom was het voor kerken gunstig als er wonderen werden verricht?

toeloop van publiek en daarmee toenemende inkomsten

Hoeveel wonderboeken zijn er in Nederland aangetroffen?

vijftien

Waar en wanneer werden in Nederland deze mirakelen verricht?

De Mirakelen van Onze Lieve Vrouw
's-Hertogenbosch
1381-1603

Wat werd aan de rand van kerkhoven wel aangetroffen?

kinderpotten

Waarom aan de rand van het kerkhof?

het ging waarschijnlijk om ongedoopte kinderen waarvan de ouders hoopten dat ze door de regels van de kerk op deze manier te omzeilen toch naar de hemel zouden gaan

Hoe wordt de rand van het kerkhof ook wel genoemd?

limbus infantium: de randzone

Waarom was deze manier van begraven kostbaar?

er werden vaak gloednieuwe potten gebruikt

Wat wordt op een timpaan in de Sainte-Madelaine in Frankrijk afgebeeld?

een boer met een dood kind die voor de heilige Benedictus van Nursia (480-547) staat in de hoop dat de heilige het kind tot leven wekt.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo