Startpagina / Samenvattingen / Geschiedeniswerkplaats / de Verenigde Staten en hun federale overheid 1865-1965 / deel CE examenkatern Havo / kennedy-gevolg-su

Consumptie, consensus en Koude Oorlog (1945 - 1965)

65 belangrijke vragen over Consumptie, consensus en Koude Oorlog (1945 - 1965)

Waar was men na 2e WO bang voor?

Voor een nieuwe depressie:

=> net als na 1e WO

* Militaire productie zou terug vallen

* Werkloosheid zou stijgen: terugkerende soldaten zochten baan

Waarom kwam er na de 2e WO geen depressie?

Productie daalde niet: industrie schakelde over naar consumptiegoederen
Werkloosheid steeg niet: door GI Bill

Waardoor kon industrie overschakelen naar consumptiegoederen?

Vraag naar consumptiegoederen nam toe, door stijgende lonen en Amerikanen hadden tijdens de oorlog gespaard

Wat zijn de redenen voor de economische groei: 1950-1960?

Demobilisatie verloopt zonder veel problemen (GI Bill)
Meer vraag naar consumptiegoederen, door:

* Nieuwe welvaart voor middenklassen en blanke arbeidersklasse

=>verhuisden naar suburbs → vraag naar nieuwe woningen en auto's

steeg.

=>kochten allerlei consumptiegoederen

* Babyboom: tussen 1945 en 1960 werden meer kinderen geboren

=> meer vraag naar scholen, huizen, gezinsauto's

* Stijgende arbeidsproductiviteit door automatisering

=> loonkosten per product dalen → prijzen dalen → meer kopen

Militaire uitgaven stegen: wapenindustrie werd onderdeel industrie
=> Industrieel-militair complex

Wat is industrieel militair complex?

Een netwerk van politici, militairen en wapenfabrikanten zorgde ervoor dat het leger en de wapenindustrie volop werk hielden (bundeling van belangen)

=> Koude Oorlog werd gebruikt om angstbeelden op te roepen

Wie is de opvolger van Roosevelt?

Harry S. Truman (democraat) (Roosevelt was net voor eind 2e WO overleden aan een beroerte)

Truman leek bij presidentsverkiezingen kansloos. Waarom won hij verkiezingen toch?

Dankzij zijn verzet tegen afbraak New Deal

Wat hield de Fair Deal van Truman in (5 jan. 1949)?

Een programma om New Deal uit te breiden:

Federale steun voor openbaar onderwijs
Invoering van een algemene ziektekostenverzekering

Was de Fair Deal een succes?

Nee, omdat conservatief Congres plannen tegen hield

=> wel: verhoging minimumloon en verruiming sociale zekerheid

Wie wint in 1952 de presidentsverkiezingen?

Republikein Dwight D. Eisenhower

=> niet gewonnen vanwege partijprogramma, maar omdat hij oorlogsheld is

Wat was het beleid van Eisenhower?

Overheidsuitgaven verlagen en samenleving minder afhankelijk van overheid:

Einde loon- en prijscontrole
Subsidies voor boeren gingen omlaag

Waarom groeide na de 2e WO de angst voor communisme?

In China hadden de communisten de macht overgenomen
SU had ook atoombom

Waarom deden mensen mee aan 'McCarthyisme'?

Republikeinen: om democratische partij te beschadigen
Democraten; om niet 'soft on communism' te lijken
Mensen buiten politiek: beschuldigen van collega's waar ze hekel aan hebben

Hoe dacht men in VS tussen 1961-1965 over Amerikaanse consumptiemaatschappij?

Velen dachten dat armoede, die er nog wel was, op den duur zou verdwijnen.

Door economische groei zou op den duur welvaart voor iedereen brengen

Er was ook kritiek op de Amerikaanse consumptiemaatschappij. Noem hier een voorbeeld van?

John Kenneth Gailbraith:

Amerikanen gaven te veel geld uit aan consumptie, waardoor er te weinig overbleef voor publieke sector
De overheid investeerde te weinig in publieke sector, dit zou ten koste gaan van 'kwaliteit van bestaan'.

=> Investeren in goed onderwijs, gezondheidszorg, openbaar vervoer,

binnensteden en milieu

Belastingen verhogen om voorzieningen te betalen

Wie werd in 1960 president?

Democraat John F. Kennedy

Wat was het beleid van Kennedy?

Hij nam kritiek van Gailbraith en anderen over.

=> New Frontier

Amerikaanse volk moest in beweging komen

→ voor einde jaren '60 eerste mens op maan

→ steunde oprichting peace corpsen

Bestrijding armoede en werkloosheid, door:

→ hoger minimum loon

→ nationale ziektekostenverzekering

→ meer geld naar openbaar onderwijs

Hoe zag zette London B. Johnson het beleid van Kennedy voort?

War on Poverty: strijd tegen armoede
Groot deel van New Frontier loodse hij door Congres

=> deels door schok moord op Kennedy

Waarom kon Johnson groot deel van zijn Great Society uitvoeren?

Meerderheid Congres democratisch: dus steunden hem
Overheidsinkomsten (belastingen) stegen door groeiende economie

=> dus voldoende geld

Waarom ging het uiteindelijk toch mis met plannen van Johnson?

Door toenemende kosten Vietnamoorlog moest hij bezuinigen
Toenemende protesten

* Rellen in getto's: armoede werd niet opgelost

* Hippicultuur: jongeren zetten zich af tegen consumptiemaatschappij

* Jongerenorganisaties vinden VS niet democratisch genoeg

* Jongeren willen meer inspraak en verzetten zich tegen

Vietnamoorlog

* Veel Amerikanen vinden overheid te groot en machtig

Door welke sociale ontwikkelingen in de jaren '50 komen burgerrechten weer op de agenda?

Ontstaan van zwarte middenklasse door welvaartsstijging
Zwarten kwamen meer op voor hun rechten
Groeiende acceptatie onder blanken voor gemengde samenleving

Welke president zette zich sinds Reconstructie voor het eerst in voor gelijke rechten van zwarten?

Truman

Verbod op rassendiscriminatie bij federale overheid
Einde segregatie in het leger
In Fair Deal voorstellen om rassendiscriminatie in heel Amerika tegen te gaan. (kwam niet door Congres)

Hoe zag verzet van Civil Rights Movevement eruit?

Geweldloos: protesten, boycotten, sit-ins
Gewelddadig

Eén van de successen van Civil Rights Movement: NAACP won rechtszaak 'Brown vs Board of Topeka'. Wat hield dit in?

Zwarte ouders willen kind naar blanke school sturen.

Hooggerechtshof bepaalt dat segregatie in onderwijs in strijd is met grondwet.

Gevolg: scholen mogen niet langer zwarte leerlingen weigeren vanwege hun huidskleur.

Wat is 'Little Rock Nine'?

Negen zwarte leerlingen willen naar blanke school in Little Rock.

Gevolg: Blanke school weigert en blanke bevolking maakt straat onveilig. De gouverneur van Arkansas weigerde leerlingen te beschermen

=> 1957: Eisenhower stuurde federale troepen naar Little Rock: gingen hele

schooljaar mee naar school om zwarte leerlingen te beschermen.

Een ander succes van Civil Rights Movement: Busboycot in Montgomery. Wat was dit?

NAACP-lid Rosa Parks werd gearresteerd omdat ze weigerde haar zitplaats af te staan aan een blanke en wordt gearresteerd.

Martin Luther King organiseert een jaar durende boycot van het openbaar vervoer: dit kostte busmaatschappij veel geld en leverde negatieve publiciteit op.

Hooggerechtshof bepaald: rassenscheiding in openbare bussen in strijd is met grondwet.

Wie was Martin Luther King?

Hij richtte Civil Rights Movement (burgerrechtenbeweging) op

Zijn strategie: geweldloos verzet (naar voorbeeld van Indiase leider Ghandi)

=> organiseren van demonstraties, protestmarsen en sit-ins

Hoe reageerden ze in de zuidelijke staten op het verzet?

Vaak gewelddadig:

Hardhandig optreden door de politie
Blanken molesteerden zwarte demonstranten
Herleving van KKK: NAACP leden werden vermoord en hun huizen in band gestoken

Wat was de reactie van de wereld op demonstraties en reactie van blanken in zuiden?

Beelden van blanke verzet ging over de hele wereld.

gevolg: weinig begrip voor blanken en veel steun voor Civil Rights Movement

In 1963 diende Kennedy Civil Rights Act in bij Congres. Wat hield dit in?

Het verbod op discriminatie in alle openbare gelegenheden: segregatie zou voortaan verboden zijn

Wat deed burgerbeweging om Congres onder druk te zetten

Mars op Washington: kwart miljoen demonstranten ( ook blanken; oa. Bob Dylan)

Hoogtepunt: toespraak van Martin Luther King 'I have a dream"

=> ging over zijn droom over samenleving waarin blank en zwart vreedzaam

als gelijken samen zouden leven.

In 1964 werd Civil Rights Act aangenomen in Congres. Waarom nu wel?

door moord op Kennedy

=> congresleden durfden niet meer tegen te stemmen.

Welke wet diende Johnson in 1964 in? Wat hield dit in?

Voting Rights Act

=> Federale overheid mag ingrijpen in staten waar minder dan de helft van zwarten mag gaan stemmen

Gevolg: einde segregatie en 'Jim Crow Wetten'

Waarom werd Voting Rights Act snel aangenomen?

Martin Luther King had Nobelprijs voor vrede gekregen en werd bij vreedzame demonstratie voor kiesrecht gearresteerd en afgevoerd.

Veel Amerikanen vonden dit een schande. Johnson gebruikte deze verontwaardiging om Voting Rights Act in te dienen: Congresleden zouden instemmen om dat ze zich daar populair meemaakten

Wat was het gevolg van niet slagen Great Society?

Rassenrellen in 'hete zomers van 1965-1968
Radicalisering Civil Rights Movement

Hoe zag je de radicalisering van Civil Rights Movement?

Opkomst Black Power Movement:

Waren tegen samenwerking met blanken. Zwarten moesten trots zijn op afkomst en eigen bedrijven opzetten

Noem voorbeelden van radicale groepen uit burgerrechtenbeweging?

Nation of Islam:

moslimgroepering die het zwarte ras superieur noemde en niets met

de blanken te maken wilde hebben

=> Leider: Malcolm X (vermoord toen bij beweging rug toekeerde)

Black Phanthers

radicale groep die met geweld de blanke heerschappij wilde

doorbreken

Wie bleven er na 2e WO over als grootmachten? Oorzaak?

VS en SU

Grootst overgebleven industrienaties
hadden beiden enorm grondgebied en grote bevolking

Oorzaak:

De landen die voor 2e WO machten waren, waren:

verslagen (Duitsland en Japan)
uitgeput (Engeland, Frankrijk
China was nog arm en weinig ontwikkeld

Welke conferentie was er in juli 1945? Wat gebeurde er?

Conferentie van Potsdam: Stalin, Attlee en Truman

=> door verslechterde verhoudingen tussen VS en SU werden ze het niet

eens over toekomst van Europa.

Truman kon slecht met Stalin overweg
VS en SU wantrouwden elkaar en maakten elkaar verwijten

=> VS liet weten atoombom te hebben, zorgde voor wantrouwen bij

Waar is het mislukken van Conferentie van Postdam het begin van?

Koude Oorlog

Wat deed VS op 6 en 9 augustus 1945?

Wierp atoombommen af op Japanse steden Hiroshima en Nagasaki

=> Japan capituleerde en spanningen tussen VS en SU namen toe

Hoe zag het vijandsbeeld van VS over SU eruit?

SU bedreiging voor westerse wereld, omdat ze streefden naar gesloten invloedssfeer die ze probeerde uit te breiden (communistische wereldrevolutie)

=> Oorzaak: Stalin vestigde in O.Europa communistische dictaturen en schermde die af van het westen met een 'ijzeren gordijn'

Hoe zag het vijandsbeeld van SU over VS eruit?

Angst voor Westers imperialisme: VS zou onder mom van vrijhandel uit zijn op dominatie → wilde de hele wereld economisch onderwerpeln

Wat was het gevolg van vijandsbeeld van VS over SU?

VS namen een centrale rol in internationale rechtsorde

Einde isolationisme
Goed voor militair-industrieel complex (goed voor economie)

Wat was het gevolg van vijandsbeeld SU over VS?

Stalin verstevigde zijn greep in O.Europa: vestigde er communistische dictaturen en sloot invloedssfeer volledig af van contacten met westen.

Waarom?

Hij wist dat hij het zwakkere land was.

Wat was aanleiding voor Truman-doctrine?

Communistische dreiging in Griekenland en Turkije

Wat hield Containment politiek in?

Indamming van het communisme: overal waar het dreigde op te rukken moest het worden tegengehouden.

Wat is het doel van Marshallhulp?

Containment

W. Europa lag na 2e WO in puin en armoede. Dit was gevaarlijke situatie: misschien zouden ze communisme als oplossing voor hun problemen zien. Door Marshallhulp zou welvaart stijgen en oprukkende communisme worden tegengehouden.

In 1948-1949 ontstond Berlijnse crisis. Wat was oorzaak? hoer verliep het?

Oorzaak: Westerse geallieerden voeren nieuwe munt in westerse

bezettingszones (ging slecht met Duitse economie).

=> Stalin zag dit als teken Westers imperialisme

Verloop: Stalin liet wegen naar Berlijn blokkeren (wilde zo Berlijn in handen

krijgen)

=> VS besloot via lucht stad te bevoorraden (duurde een jaar)

Stalin gaf uiteindelijk blokkade op

Wat was het gevolg van Berlijnse crisis?

Duitse deling (1949)

Westelijke zone: BRD (kapitalistisch)
Oostelijke zone: DDR (communistisch)

Wat was het gevolg van toenemende angst communisme (1949)?

VS gingen allianties aan (bijv. NAVO)
VS zetten over hele wereld Amerikaanse bases op

Wanneer was de Korea oorlog? Wat hield het in?

1950-1953

Bij conferentie van Potsdam was Korea in 2 delen opgedeeld:

Noord- Korea (communisme)
Zuid-Korea (kapitalisme)

Oorzaak: N. Korea viel Z. Korea binnen

=> VN (vooral Amerika) steunt Z. Korea

=> China steunt Z. Korea

1953: Wapenstilstand: Korea blijft verdeeld in Noord en Zuid (officieel nog

geen vrede)

Wanneer was Vietnam-oorlog? Wat was de oorzaak?

1945-1954 (eerste deel)

1960- +/-1975 (tweede deel)

Hoe verliep het eerste deel van Vietnamoorlog?

Oorzaak: communistische Vietminh wil Vietnam onafhankelijk maken van

Frankrijk.

=> Frankrijk kreeg steun van VS (wapens en geld)

1954: Frankrijk verliest guerrillaoorlog en trekt zich terug

=> VS neemt strijd tegen Vietminh over: geeft Z. Vietnam beperkte

steun (geld en goederen)

Hoe verliep het tweede deel van Vietnamoorlog?

1960: Geweld in Vietnam laait op

Oorzaak: N.Vietnam organiseerde gewapend verzet in Z. Vietnam.

Gevolg: Kennedy breidt steun aan Z.Vietnam uit

Militaire adviseurs sturen
Zette zwaardere wapens in (napalm)
Stuurde zwaardere helikopters

1964: Conflict escaleert door Tonkin-resolutie

Gevolg: 1965: echt begin Vietnam oorlog

Wat was gevolg van 'echte' uitbreken Vietnamoorlog?

veel Amerikaanse soldaten naar Vietnam
Veel slachtoffers
Johnson had conflict niet in de hand
Massaal verzet tegen Vietnamoorlog (vanuit Amerika zelf)

=> VS verliezen de oorlog

Wat wordt verstaan onder dominotheorie (1954)?

Als één land communistisch zou worden, zouden andere landen in de regio volgen.

=> Vanaf 1954 uitgangspunt van Amerikaanse buitenlandse politiek (Eisenhower)

Wat is Massive Retalliation?

Scherpe reactie op communistische agressie, waarbij gebruik van nucleaire wapens niet werd uitgesloten

→ werd vrij snel losgelaten: was te gevaarlijk (Rusland had ook atoomwapens)

Koude oorlog zorgde ook voor strijd in de ruimte. Hoe zag je dat?

wedloop in de ruimte

1957: SU bracht eerste sateliet in ruimte (hondje Leica)
1961: SU voerden eerste door mens bemande ruimtevlucht (Gagarin)

Reactie VS: ambitieus ruimteprogramma (Kennedy)

Welke nieuwe problemen kreeg Kennedy in Koude oorlog?

1961: nieuwe crisis rond Berlijn
Cuba crisis (1962)

Wat hield nieuwe crisis rond Berlijn (1961) in? Reden? Gevolg? Reactie VS?

DDR bouwde muur om W. Berlijn: Berlijnse muur

Reden: Veel Oost-Duitsers ontvluchtten DDR via W. Berlijn (muur moest dit

voorkomen)

Gevolg: W. Berlijners zaten opgesloten

Reactie VS: Kennedy durfde niet in te grijpen: angst voor directe confrontatie

Wat hield de Cuba crisis in?

1959: Cubaanse revolutie begon: Fidel Castro grijpt macht en Cuba

communistisch

1962: Chroestjov installeert raketten op Cuba: om Castro te beschermen

=> deze raketten kunnen VS raken

Reactie Kennedy:

Eist op tv dat raketten verdwijnen
Blokkade van Cuba: alle schepen die met raketten naar Cuba gaan tegenhouden.
Raketaanval vanaf Cuba zou worden vergolden met kernaanval op SU

Gevolg: dreigde week lang oorlog, maar Chroestjov besloot raketten weg te

halen en Kennedy beloofde Cuba met rust te laten

Wat voor gevolg had Cuba-crisis voor nucleaire dreiging?

Verminderde;

Directe telefoonlijn tussen Witte Huis en Kremlin
Beperken kernbomproeven

Waardoor schoot de onderwijs en openbaar vervoer tekort?

Mensen gingen zich focussen op de consumptiemaatschappij en de minder belangrijke dingen

Volgens John F. Kennedy moest Amerika weer in beweging komen, hoe heette dat?

New Frontier

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Geschiedeniswerkplaats / de Verenigde Staten en hun federale overheid 1865-1965 / deel CE examenkatern Havo | 9789001815004 | D Verkuil

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Onderwerpen die gerelateerd zijn aan Consumptie, consensus en Koude Oorlog (1945 - 1965)