Sociale verschillen in ziekte en gezondheid - Gezondheidsverschillen
10 belangrijke vragen over Sociale verschillen in ziekte en gezondheid - Gezondheidsverschillen
Welke effecten kunnen invloed hebben op de gezondheid en levensduur van mensen?
Naast leeftijd en geslacht blijft het opleidingsniveau een van de belangrijkste determinanten van chronische gezondheidsproblemen.
De omgeving vormt de schakel tussen de ongelijke verdeling van macht, geld en middelen en het ontstaan van gezondheidsachterstanden. De fysieke en sociale omgeving is van invloed op de leefstijl van mensen en andere psychosociale factoren, zoals stress, maar kan ook direct de gezondheid schaden.
· Fysieke omgeving: woonomstandigheden, de materiële levensstandaard/financiële situatie, fysieke arbeidsomstandigheden en de fysieke buurtomgeving. Afhankelijk van de kwaliteit kan de fysieke omgeving de gezondheid zowel bevorderen als schaden.
·Sociale omgeving: sociale netwerken, sociale steun, sociaal kapitaal, sociale cohesie en sociale participatie en integratie. Soms is er sprake van sociale uitsluiting.
De relatie tussen SES (sociaaleconomische status) en gezondheid:De verklaringen voor gezondheidsverschillen vallen uiteen in:
·Sociale veroorzakingsmodel: een lage SES ‘veroorzaakt’ gezondheidsproblemen.
·Het model van de sociale drift: mensen die gezondheidsklachten krijgen zijn soms niet in staat hun baan te behouden of niet genoeg kunnen werken om hun levensstandaard te handhaven. Als gevolg daarvan dalen ze op de sociaaleconomische ladder. Gezondheidsproblemen ‘veroorzaken’ dus een lage SES.
- Hogere cijfers + sneller leren
- Niets twee keer studeren
- 100% zeker alles onthouden
Waarom vertonen mensen in de lagere sociaaleconomische groepen meer schadelijk gedrag?
Whitehall-studie: hieruit bleek dat van de onderzochte Britse ambtenaren die allemaal gelijke toegang hadden tot de gezondheidszorg, de lager betaalden eerder doodgingen. Een conclusie hierbij:
Een lagere status ondermijnt het zelfvertrouwen en door de stress die dan ontstaat komt het bijnierschorshormoon cortisol vrij. De calorie-inname wordt gemaximaliseerd zodat het energieniveau stijgt en vechten of vluchten mogelijk is. In een omgeving waarin het aantal calorieën onbegrensd is, heeft dit ongewenste bijeffecten.
·Langere termijn: slechte werking van het afweersysteem, artherosclerose en andere hart- en vaatziekten, en obesitas.
Een verklaring voor dit effect is aangeleerde hulpeloosheid, waardoor mensen als het ware verlamt raken en geen inspanningen meer leveren om uit bepaalde situaties te komen.
Aangeleerde hulpeloosheid: dit ontstaat als mensen menen dat ze geen invloed hebben op bepaalde gebeurtenissen in hun leven, met name negatieve gebeurtenissen.
Omgevingsfactoren kunnen ook sociaal en psychisch doorwerken.
Psychosociale factoren:
·Stress
·Sociale vergelijking
·Depressie
·Groot aantal positieve en weinig conflictueuze sociale relaties
Een lage SES in combinatie met gebrekkige sociale ondersteuning kan het risico op ziekte significant vergroten
Een ander punt waarop mensen in een maatschappij van elkaar worden onderscheiden:
Etnische minderheden: groepen mensen die op basis van etniciteit van de meerderheid van de bevolking van een land verschillen.
Bij de zoektocht naar verklaringen voor de relatief slechte gezondheid van mensen uit etnische minderheden moeten we een aantal zaken in gedachten houden:
·De SES is binnen etnische minderheden zeker van invloed.
·Etniciteit is van invloed op de gezondheid.
oWerk en gezondheid:
Werkstressmodel (Karesek en Theorell): hierin worden de 3 belangrijkste factoren voor werkstress geïdentificeerd:
2.De vrijheid om beslissingen te nemen over de vervulling van deze eisen (werkautonomie)
3.De beschikbaarheid van sociale ondersteuning
Deze elementen werken op elkaar in en kunnen stress en de kans op stressgerelateerde ziekten voorspellen. Dit model suggereert dat de betrokkene alleen stress ervaart en risico loopt op ziekte wanneer hoge eisen vergezeld gaan van weinig autonomie en weinig sociale ondersteuning (hoge werkbelasting). Deze combinatie noemden de onderzoekers werkstress.
De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:
- Een unieke studie- en oefentool
- Nooit meer iets twee keer studeren
- Haal de cijfers waar je op hoopt
- 100% zeker alles onthouden