Planmatige bevordering van gezond gedrag - Inleiding

Question

Hoe ziet de periodisering van de publieke gezondheid eruit?

Answer 1

Voor 1750 Lokaal en incidenteel
1750-1840 Medische Politie
1840-1900 De liberale gezondheidszorg
1900-1940 Sociale wetgeving, gemeentepolitiek en verzuiling
1945-1970 Wederopbouw en verzorgingsstaat
1970- Oplossing wordt deel van het probleem

Answer 2

Wetenschappelijk
lJenner: Pokkenvaccinatie lOprichting van de NMG in 1849 lEpidemiologie en statistiek
De openbare gezondheidsregeling:
lSanitaire hervorming lVerbetering van vaccinatie lDe ‘vinding’ van de Volksgezondheid lNederland 1865: Het Geneeskundig Staatstoezicht Belangrijke gezondheidsproblemen
lInfectieziekten: Cholera, Tyfus (abdominalis), malaria, pokken, meningitis etc. lVoedingsdeficiënties
Sociaal
lOpkomst van de burgerij lHegemonie van liberalisme –De Sociale Kwestie –Kiesrecht lIndustrialisering en groei van de steden

Answer 3

De trias van Robert Koch (introductie Hygiëne)
–Microörganisme is teisolerenuitallepatiënten met die ziekte –Moet uit de patiëntteisolerenzijn en buiten de patiënt op tekwekenzijn –Beënting met het microörganisme in anderegevoeligediersoort (inclusiefmens) moet het ziektebeeldweergeven.
Ontdekking Anthrax (1881), tuberculose (1882), cholera (1883

lLouis Pasteur:
–Sterilisatie
–Rabies vaccinatie in 1880’s

lAlexander Fleming:
antibiotica en penicillineuitbeschimmeld brood

Answer 4

Belangrijke gezondheidsproblemen
lTuberculose, tetanus, kinkhoest, difterie, Spaanse griep lHet nieuwe probleem van de ‘onmaatschappelijke burger’ lHet probleem van degeneratie
Sociaal- Maatschappelijk
lGroeiende aandacht voor gedragsregulering (Woonscholen) lVerzuiling en de Kruis-organisaties
Demografie
lVerdereverstedelijking lLangerelevensduur

Answer 5

Gericht op individuen met ziekte, als doel ziektelast reduceren en complicatie of comorbiditeit voorkomen. Vorm van tertiaire preventie.

Answer 6

Politiek en wetgeving
lDe groeiende rol van de Gemeentepolitiek: De GGD’s lSanatoria lRegulatie van voortplanting (anticonceptie) lGezondheidswet (1901) lGezondheidsraad en RiVM lOngevallenwet (1901) lWoningwet (1901) lLeerplicht (1901) lZiektewet (1913) lWarenwet 1919) lZiekenfondsbesluit (1941)

Answer 7

Belangrijke gezondheidsproblemen
lHart- en vaatziekten: een epidemie ? lKanker l‘Ouderdom’ lChronisch-degeneratieve aandoeningen l Politiek en wetgeving
lSociale wind lHet Ziekenfonds (1941) lAOW, WAO (1967), AWBZ lGeleide economie in de zorg 1945-1958 lExplosie van ziekenhuisbouw en -zorg na 1960

Answer 8

Door welvaartwordtalle ‘maakbaar’:
lDe beweging voor psychohygiëne lGrote bevolkingsonderzoeken (Screening en snelle laboratoriumtechnieken) lHet Rijksvaccinatieprogramma na 1952 lFramingham, multifactoriële etiologie en het ontstaan van het begrip ‘Risicofactoren’ lLeefstijl interventies: individualisering van risico’s lAntibiotica, hartbewaking en andere technologie
Zelfstandigdenkendemens en dus
lDe eerste twijfels Geneeskunde een gevaar voor de gezondheid

Answer 9

Belangrijke gezondheidsproblemen
lNieuwe welvaartsziekten, nieuwe armoede ziekten? lDe vergrijzing van de bevolking lNieuwe gezondheidsbedreigingen vanuit milieu lDe infectieziekten komen terug lErfelijkheid: opnieuw op de agenda
Is de oplossing een deel van het probleem geworden?
lEconomisch lMedicaliserings- en technologiekritiek De patiëntenbeweging

Groeiende overheidregulering van medische praktijk 1970 – 1985

lZiekenhuizen
lTechnologie bereikt grote hoogte
lToenemend Geneesmiddelengebruik
lOnderzoek: alles wat kan mag dat ook? (ethiek)

Answer 10

1.Vaccinaties 2.Infectieziektebestrijding (antibiotica) 3.Veiligheid op de werkplek 4.Gezondemoeders en baby’s en kinderen 5.Veilig en gezondvoedsel 6.Familieplanning 7.Fluorideringdrinkwater 8.Verkeersveilligheidsmaatregelen 9.Voorkomen HVZ door rookpreventie, vetinnamereductie en medischezorg 10.Rookpreventiealgemeen: prijs, promotie, plaats, wetgeving, voorlichting en trainingen

Answer 11

Een model voor planmatige gezondheidsvoorlichting en gedragsverandering. Dit model omvat alle doelen, middelen en niveaus van gezondheidsbevordering.
Met dit model wordt sterk de nadruk gelegd op het belang van een analyse van de beginsituatie in termen van kwaliteit van leven, van gezondheid, van gezond en ongezond gedrag en in termen van de determinanten van gedrag. Hierdoor vaststelling van prioriteiten en doelstellingen van interventies ter bevordering van gezond gedrag. Ook wordt er veel aandacht geschonken aan de evaluatie.

Answer 12

Is een beslissingsprotocol dat richtlijnen en werkdocumenten biedt om stapsgewijs op basis van wetenschappelijk bewijs en theorie interventies te ontwikkelen en implementeren.

Answer 13

Obesitas leidt tot ziektes:
-Hart- en vaataandoeningen -Diabetes -Nierfalen -Gewrichtsschade -Diverse soortenkanker (darm, borst, alvleesklier, etc)

Answer 14

Obesitas leidt tot ziektes en dus:
-Woningaanpassing € WMO -Meer zorg € zorgkosten -Meer uitvaluit werk € socialelasten -Minder participatie psychischelasten -…

Answer 15

De heilige 3 V’s
-Voorschriften: wet en regelgeving -Voorzieningen: gezondekeusgemakkelijkekeusmaken -Voorlichting: informatievoorziening Voorschriften: wet en regelgeving
-Zoutreductie in voeding -Verplichten tot voedingsetiketten -Verplichtinggemeentenopstellengezondheidsbeleid op overgewicht Voorzieningen: gezondekeusgemakkelijkekeusmaken
-Aanlegfietspaden -Aanlegtrapveldjes -Stimuleringsfondsen: Sportimpuls -Aanstellenbuurtsportcoaches in gemeenten -Infrastructuuraanpassen: meerspeelgroen -StimulerenConvenant Gezond Gewicht
Voorlichting: informatievoorziening
-TV-spots Voedingscentrum -Vanuit RIVM en CGL -Lokaal: door GGD’en en thuiszorg

Answer 16

Fundamenteel
heel basaalbiologischvaak in laboratorium

Toegepast
vraagstukvaakgeformuleerdvanuiteenpraktijkprobleem

Answer 17

Fundamenteel
Toegepast
Kwantitatief
•Werking van spieren

•Vetmetabolismebijmensen •Testen van trainingsprogrammabijtopsporters •Testen van diverse vetrijke en –armediëtenbij obese mensen Kwalitatief
•Indrukkrijgen van mogelijkestoffen die de werking vanspierenbeïnvloeden •Dosis-respons experiment van vetbindendestof op vetmetabolisme •Ervaring van topsporters met trainingsprogramma’s •Determinantenanalysewanneer obese mensenvetrijke en –armediëtengebruiken

Answer 18

lLongitudinaal = cohort lDwarsdoorsnede = cross sectioneel lRandomized Control Trial lPatiënt-controle

Answer 19

lVolgen van eenbepaaldegroepmensen lGedurendelangeretijdsperiode lGrote groepmensen (kwantitatief) lAantonen van verbanden
Bijv. Urban 40: heeftaanpak op gezondheid in wijkenzin? (RIVM/UM)
–10 experimentelewijken –10 controlewijken

Answer 20

lOp 1 tijdspunt lUit (representatieve) selectie van doelgroep lVergelijkendestudie
bijv. gezondheidsenquêtes GGD:
-0 – 12 jaar = jeugdenquête -13 – 18 = jongerenenquête -19 – 65 = volwassenenenquête -65 – 85 = ouderenenquête

Answer 21

lGrote groepen lExperimentelevscontrolegroep lToewijzing op basis van toeval (ad random) lAantonencausaliteit, effectiviteit, efficiëntie
bijv. aantoneneffectiviteit
-medicijn -interventie: stoppen met roken, bewegen, voeding

Answer 22

lobservationeel lziekvsgezond lkleineonderzoeksgroepen lcorrelatie
bijv. bijverbandroken-longkanker

Answer 23

lValiditeit: meet je de goededingen? Meet je gedrag met enquête of observaties?

lBetrouwbaarheid: meet je de dingengoed? –Interne betrouwbaarheid: zijn de vragen van je enquêtegoed? –Externebetrouwbaarheid: is je test reproduceerbaar? Betrouwbaarheid en validiteit Betrouwbaarheid (reproduceerbaarheid) –Krijg je hetzelfde resultaat bij herhaling? Validiteit zegt iets over de “juistheid” (meet je wat je wil meten?) –interne validiteit: > zijn er verstorende factoren? (confounders) > is het resultaat de juiste weergave van de werkelijkheid? -externe validiteit: generaliseerbaarheid > is het resultaat toepasbaar op een grotere of andere populatie?

Answer 24

-ZonMw = Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie - Trimbos-instituut = Landelijk kennisinstituut voor geestelijke gezondheidszorg, verslavingszorg en maatschappelijke zorg

Answer 25

Model PGG

Model voor Planmatige Gezondheidsvoorlichting en gedragsverandering

1.analyse van volksgezondheid

2.analyse van gedrag

3.analyse van determinanten van gedrag

4.interventieontwikkeling

5.implementatie interventie

6.evaluatie

Uiteindelijk is het doel: gezondheid verbeteren van je doelgroep

Door deze stappen te volgen weet je waar de meeste gezondheidswinst te behalen is, en waarop je daarvoor je interventie moet richten

Analyse (stap 1-3) geeft antwoord op deze vraag

Answer 26

Onderzoekstypen

Experimenteel onderzoek

Opzettelijke beinvloeding (bijv. interventie)

RCT

Vooral geschikt voor effectevaluaties van interventies

Observationeel onderzoek

Geen opzettelijke beinvloeding (observeren)

3 belangrijke typen

Vooral geschikt voor onderzoek naar risicofactoren

Answer 27

Onderzoekstypen: experimenteel

Randomized Controlled Trial (experimenteel onderzoek)

–Groepsopdeling op basis van toeval (random)

–Experimentele groep en controlegroep

–Na experiment vergelijk je uitkomsten

–Bijvoorbeeld:

•testen van nieuwe interventie

•Vergelijken van behandelingsmethode A met B

•testen van nieuw geneesmiddel

Answer 28

Onderzoekstypen: observationeel
Observationeel onderzoek:
1. Prospectief cohort onderzoek
-grote groep mensen volgen gedurende een langere periode in de tijd (tot tientallen jaren)
-van nature wordt een deel wel en een deel niet blootgesteld aan risicofactor
-zijn er (jaren later) verschillen tussen 2 groepen in gezondheid?

Observationeel onderzoek
3. Dwarsdoorsnede (cross-sectioneel) onderzoek
-Risicofactor en gezondheidsprobleem meet je op hetzelfde moment
-Vaak met vragenlijst (relatief goedkoop en makkelijk)
-Oorzaak en gevolg zijn onduidelijk

Answer 29

Confounding (storende) factoren

Confounding factoren (verstorende factoren)

–Een factor, die een relatie heeft met zowel je onafhankelijke als je afhankelijke variabele, en die daardoor een verstoord beeld geeft van de onderzochte relatie

-Voorbeeld:

Aanwezigheid bij hoorcolleges Tentamen halen

Confounding factoren (verstorende factoren)

–Een factor, die een relatie heeft met zowel je onafhankelijke als je afhankelijke variabele, en die daardoor een verstoord beeld geeft van de onderzochte relatie

-Voorbeeld:

Aanwezigheid bij hoorcolleges >Tentamen halen

Confounder: Motivatie voor studie

Answer 30

De onderzochte relatie tussen gedrag en gezondheidsprobleem

kan worden uitgedrukt in een risicomaat. bv :

–Relatief Risico (RR)

–Risico Verschil (RV)

–Attributief Risico (AR)

Answer 31

Relatief Risico (RR)

•Verhouding tussen het vóórkomen van ziekte bij mensen die wel & niet blootgesteld zijn aan een risicofactor.

•Voorbeeld: per 100 rokers krijgen er 6 longkanker. Per 100 niet-rokers krijgen er 3 longkanker.

% longkanker groep rokers

% longkanker groep NIET-rokers

Dus: RR op longkanker als je rookt = 6/3 = 2

(Door te roken 2x zo grote kans op longkanker)

Answer 32

Attributief risico
–Hoeveel % van de ziekte in de kan worden toegeschreven aan de risicofactor
–Voorbeeld: hoeveel % van de longkankergevallen bij rokers komt ook echt door het roken?
•Corrigeren voor aantal dat longkanker krijgt zonder te roken
–Als het AR van roken bij longkanker 0,86 is (AR=0,86), dan is 86% van alle longkankergevallen in de rokersgroep het gevolg van roken.
–Berekening:
%rokers met longkanker - %niet-rokers met longkanker (RV):%rokers met longkanker=AR

Answer 33

Correlatiecoëfficiënt (pearson of spearman)

–geeft de sterkte van een verband aan tussen twee variabelen.

–tussen -1 en 1

–Hoe verder de r verwijderd is van de 0, hoe sterker het verband:

•r = 1: een positief verband

•r = 0: geen verband

•r= - 1: een negatief verband

Bij een positief verband neemt de score op de ene variabele toe als de score op de andere variabele ook toeneemt.

Bij een negatief verband neemt de score op een variabele juist af als de score op de andere variabele toeneemt.

Answer 34

De eerste drie stappen van PGG bestaat uit stap een van IM( analyse van volksgezondheid, gedrag en omgeving en determinanten van gedrag). De stappen 4 t/m 6(Interventie ontwikkeling, implementatie, disseminatie en evaluatie zijn gekoppeld aan de overige vijf stappen van IM. IM is dus zes stappen.

Answer 35

text-decorationOorzaak gevolg: is causaal verband, dan weet je dat het een ontstaat door het ander.

text-decoration

text-decorationCorrelatie: dan weet je niet wat de oorzaak en het gevolg is. Bijv dat je weet dat mensen die bij het spoor wonen vaker longkanker krijgen. Maar dan lijkt het of het daardoor komt maar eigenlijk is dat omdat de mensen die daar wonen een lagere SES hebben

text-decoration jongeren die drinken vaker en komen vaker om in het verkeer maar hier kan je niet echt een oorzaak gevolg verband in zien..

Answer 36

Kijken naar persoonlijke determinanten>Intern> kennis, risico perceptie, attitude en eigen effectiviteitsverwachting.

Maar ook naar omgevingsdeterminanten>Extern> sociale druk/steun, onvoorziene barrieres.

Answer 37

Programma wordt opgesteld voor een niet bestaand probleem

Programma wordt ontwikkeld voor gedrag A terwijl het om gedrag B gaat> Het verkeerde gedrag

Programma wordt ontwikkeld voor de verkeerde gedragsdeterminanten> kinderzitjescampagne is misplaatst omdat het om de kinderen gaat die er niet in willen ipv de ouders die zich niet van de veiligheid bewust zijn.

De verkeerde interventie> drugsspuiten voorlichting> terwijl ze niet beschikbaar waren

Verkeer implementatie>programma ontwikkelaars en uitvoerders versterken elkaar niet.

Evaluatieniveau.