Samenvatting: Ghesquère H 1

Lees hier de samenvatting en de meest belangrijke oefenvragen van Ghesquère H 1

• 1 Ghesquère H 1

  Dit is een preview. Er zijn 41 andere flashcards beschikbaar voor hoofdstuk 1
  Laat hier meer flashcards zien

• Hoe is de historische ontwikkeling van jeugdliteratuur verlopen?

  ME + begin moderne tijd: kinderen deelden het leven van volwassenen. Belangstelling voor de jongere pas door opkomst burgerij. Verlichting 18de eeuw, industrialisatie, sociale wetten (verbod op kinderarbeid, schoolplicht), Rousseau. In de 2de helft van de 18de eeuw ontstond JL. Moralistisch.

• Wat is jeugdliteratuur? Noem 3 soorten

  Jeugdliteratuur is de overkoepelende term voor kinder- als adolescentenliteratuur. Jeugd = periode tussen kindertijd en volwassenheid -> 11-15 jarigen.
  kinderliteratuur: peuterleeftijd tot 11-12 jarigen.
  jeugdliteratuur: leeftijdsgroep 11-15 jarigen.
  adolescentenliteratuur 15+ (young adult)

• Canon, wat betekent dit en hoe komt een werk daar in?

  Canon betekent alleen dat iets (genre /kenmerk) door de literaire smaakmakende gemeente als 'waardevol' wordt bestempeld. De spanning tussen canon en niet-canon is groot. Canon is geen statisch begrip, het drukt eerder een dynamiek uit.

• Wie zijn de pedagogen van de nieuwe generatie?

  Pestalozzi 1746 - 1827 focust op het sociale
  Frobel 1782 - 1852 focust op het spel
  Herbart 1776 - 1841 vraag naar inzicht staat centraal
  Zij verzetten zich tegen het idee van 'spelend leren'; spel en ontspanning dienen van het werk gescheiden te worden.

• Wat is 'vom Kinde aus'?

  Deze beweging neemt afstand van het Herbartianisme. Zelfontplooiing en muzische vorming staan centraal.
  Maria Montessori (1870-1952) vindt: Kinderen moeten de ruimte en tijd krijgen om in te groeien in hun verschillende milieus. Zij pleit voor een nieuwe relatie tussen volwassene en kind.
  In deze beweging hoort ook Jan Ligthart (Ot en Sien) 
  Sfeer: liefde, geduld, wijsheid.

• Receptie-esthetica (W. Iser)

  De literaire tekst refereert niet direct aan de werkelijkheid maar creëert iets wat niet echt bestaat. Omdat de tekst niet refereert aan de werkelijkheid buiten de tekst of aan de ervaring van de lezer ontstaan 'Unbestimmtheit". Deze vaagheid verhoogt de participatie van de lezer. De mate van onbepaaldheid bepaalt het onderscheid tussen waardevolle literatuur en triviaal- en tendensliteratuur.

• Wanneer is jeugdliteratuur kunst?

  Als er harmonie is tussen de vorm en inhoud en de onuitgesproken zingeving. Geen aandacht aan vormgeving ondermijnt het kunstkarakter. Geen zingeving -> leeg avontuur. Te veel moraliserende passages -> geen ruimte voor verbeelding -> tendensliteratuur: de nuttigheidswaarde primeert. Wel dieptedimensie? -> grens JL - volwassenenliteratuur vervaagt.
  Niet de leeftijd, wel de kwaliteit is van groot belang. Zo bezien zijn er geen jeugdboeken maar alleen maar goede en slechte boeken.
  Kortom: JL is kan kunst zijn maar is dat veelal niet, beweegt zich moeizaam op de grens tussen trivialiteits- en tendensliteratuur.

• Wat zijn de structurele kenmerken van JL?

  - aan de buitenkant van het literaire polosysteem
  - gedraagt zich als niet-gecanoniseerde volwassenenwerk t.o.v. het literaire canon
  - relatief weinig metateksten (recensies, studies) over JL
  - weinig primaire (dus vernieuwende modellen)
  - gevoed door gecanoniseerde werken uit de volwassenenliteratuur die perifeer geworden zijn

• JL gedraagt zich vooral als de niet-gecanoniseerde volwassenenliteratuur. Hoe uit zich dit?

  - we vinden met moeite een jeugdboek terug in de klassieke literatuurgeschiedenis.
  - Er zijn relatief weinig recensies en studies (metateksten) beschikbaar.
  - In de JL zijn weinig primaire (vernieuwende) modellen. 
  - JL wordt gevoed door gecanoniseerde werken uit de volwassenenliteratuur die perifeer geworden zijn.

• Op welke 3 manieren kun je JL benaderen?

  - historisch analytisch: hoe en waarom ontstaan, hoe ontwikkelt het zich
  - structurele kenmerken: hoe onderscheidt het zich van andere literatuur?
  - evaluatieve benadering: kritisch beoordelen op intrinsieke (wezenlijke) waarde: wat is een goed jeugdboek?
  
  Een andere benadering:
  - jeugdliteratuur als cultuurfenomeen
  - jeugdliteratuur als literair subsysteem
  - jeugdliteratuur als communicatiesysteem