Godienstsociologie

16 belangrijke vragen over Godienstsociologie

Wat zorgt er volgens Durkheim voor dat wij elkaar niet "de hersens inslaan"?

Omdat een samenleving bestaat uit samenhang voor bepaalde intermediaire groeperingen (kerken, families, partijen), gedeelde waarden en normen (vaak ondersteund door religie), en door participatie aan religieuze rituelen (eventueel in de vorm van een
civil religion),

Wat zijn de functies van religie volgens Durkheim?

Betekenisfunctie: verleent betekenis middels wereldbeeld of kosmologie (individuele functie). Waarom overkomt mij dit?
Identiteitsfunctie: verschaft binding met sociale groep middels ritueel (individuele en sociale functie). Wie ben ik en wie zijn wij?
Culturele functie: verschaft transcendente legitimatie voor sociale normen en conventies (sociale functie). Wat is goed of navolgenswaard? Wie heeft politieke macht?

Wat zijn de twee uitgangspunten van het functionalisme van Durkheim (ontleend aan Robertson-Smith):

Nadruk op rituele praktijken in plaats van overtuigingen. Religie is primair een collectieve activiteit.
Nadruk op het verplichtende karakter van rituele praktijken. Rituele praktijken reguleren individueel gedrag.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat is de kerngedachte van Durkheim

God en de samenleving zijn één en hetzelfde. Dat je individuele overstijgt het geheel van het collectief. Het Goddelijke overstijgt het individuele.

Wat is volgend Durkheim het doel van Civil religion?

houdt in een sterk geïndividualiseerde samenleving het idee van het collectief levend en het gevoel van een verantwoordelijkheid voor het geheel

Waarom kan religie kan een factor zijn die de werking van de samenleving ondermijnt?

Conflicten tussen religieuze groepen:
- Intrareligieuze conflicten: bijvoorbeeld katholieken versus protestanten; of
- Interreligieuze conflicten: bijvoorbeeld de religie van de meerderheid (christenen) versus een religieuze minderheid (joden, moslims).
Conflicten tussen de religieuze en seculiere autoriteit: bijvoorbeeld conflicten over de erkenning van huwelijken, leerplicht, dienstplicht etc

Hoe kan, volgens Karl Marx,  conflicten de interne cohesie binnen religieuze groepen juist ook versterken

Een conflict met de buitenwereld de interne saamhorigheid versterkt.
•Een gezamenlijke vijand zicht biedt op gedeelde overtuigingen.

Wat zijn volgens Karl Marx de drie centrale begrippen van zijn ideologie.

Sociale vervreemding: de productieverhoudingen (bijvoorbeeld dat de productiemiddelen het
eigendom zijn van kapitalisten) worden door mensen zelf gecreëerd. Het is een teken van een
vals bewustzijn als men dit niet ziet.
Projectie: net zoals de productieverhoudingen zijn ook de religieuze beelden door de mens
zelf gecreëerd.
Ideologie: religie wortelt in een vals bewustzijn. Het biedt troost, leidt tot sociale resignatie en
bestendigt zo de bestaande sociale verhoudingen. Het is opium van het volk.

Volgens Durkheim is God een metafoor voor de samenleving. Wat bedoelt hij daarmee?

Dit betekent dat religieuze ideeën en praktijken volgens hem niet zozeer over een bovennatuurlijke werkelijkheid gaan, maar veeleer een weerspiegeling zijn van de sociale orde en de waarden die daaraan ten grondslag liggen.

Wat bedoeld Durkheim met het onderscheid tussen sacraal en profaan?

Durkheim constateert dat in alle religies een onderscheid wordt gemaakt tussen het sacrale (dat wat als heilig en bovennatuurlijk wordt beschouwd) en het profane (het alledaagse). Volgens hem is dit onderscheid geen weerspiegeling van een objectieve realiteit, maar een sociale constructie. Wat als sacraal wordt beschouwd, is datgene wat van belang is voor het voortbestaan en de welvaart van de samenleving. Zo kunnen bijvoorbeeld bepaalde voedseltaboes worden verklaard vanuit de noodzaak om bepaalde voedselbronnen te beschermen

Wat is de morele functie van religie?

Religie speelt volgens Durkheim een belangrijke rol in het handhaven van de sociale orde. Religieuze regels en voorschriften, zoals de Tien Geboden, dienen als morele richtlijnen voor het gedrag van individuen. Door te gehoorzamen aan deze regels, dragen mensen bij aan een stabiele en harmonieuze samenleving

Wat bedoelde Marx met dat religie het opium is van het volk, en hoe staat dat haaks op Durkheim?

Marx religie als een instrument van onderdrukking. Hij beschreef religie als "de opium van het volk", omdat het de arbeidersklasse een vals bewustzijn geeft en hen afleidt van de werkelijke oorzaken van hun ellende, namelijk de kapitalistische uitbuiting. Dit als tegenstelling tot Durkheim want die legt meer de nadruk op positieve sociale functie van religie. Hij zag religie als een bindmiddel dat mensen samenbrengt, morele richtlijnen biedt en troost en hoop geeft in tijden van crisis. Zonder religie zou de samenleving volgens hem uiteenvallen in chaos en anomie (normloosheid)

Wat zag Karl Marx als het gevaar van religie?

Ideologie die de status quo legitimeert: Marx betoogde dat religie wordt gebruikt door de heersende klasse om de status quo te legitimeren en de arbeidersklasse te onderwerpen. Religieuze ideeën over nederigheid, gehoorzaamheid en een beter leven na de dood houden de arbeidersklasse passief en weerhouden hen ervan in opstand te komen tegen de onrechtvaardige sociale orde

Wat betekent civil religion?

"Civil religion" gaat over de gezamenlijke rituelen, symbolen en verhalen van een land die zorgen voor een gevoel van gedeelde identiteit en een gemeenschappelijk doel. Dit werkt eigenlijk een beetje zoals religie, maar in plaats van dat het om een god draait, is het gefocust op de natie zelf.

Wat zijn potentiële gevaren van 'civil religion'?

Nationalisme: Een te sterke nadruk op 'civil religion' kan leiden tot nationalisme en intolerantie ten opzichte van andere culturen en naties. &
Kritiekloosheid: 'Civil religion' kan leiden tot een kritiekloze aanvaarding van de status quo, zelfs wanneer deze onrechtvaardig is

Belangrijkste kenmerken van 'civil religion':

Secularisering, Gedeelde identiteit en doel (geeft een kader voor het begrijpen van de geschiedenis), Symbolen en rituelen (denk aan vlaggen en feestdagen) & legitimatie van de sociale orde (geeft gevoel van trots en loyalitiet)

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo