Anatomie uterus en preconceptioneel beleid. 105 vragen, beantwoord

We onderscheiden bij de vrouw de inwendige en uitwendige tractus genitalis. Welke onderdelen omvat elk?

Inwendig: ovaria, tubae uterinae, uterus en vagina
Uitwendig: mons pubis (vetheuveltje metschaahaar), labia majora en minora, clitoris, vestibulum vaginae, glandulae vestibuli

Wat verstaan we onder het kleine bekken? Wat is het verschil met het grote bekken?

Het kleine bekken is de pelvis minor en is een holte.

Het grote bekken is het benige deel, dat wordt gevormd door de ossa coxae, sacrum en coccyx.

We kunnen de interne vrouwelijke genitaliën indelen in vier onderdelen. Welke zijn dat?

Vagina, uterus, uteriene buizen en ovaria

In welke lichaamsholte ligt de baarmoeder en omliggende genitale structuren van de vrouw?

In het peritoneum

De ovaria:
- Hoe groot zijn ze?
- Wat voor functies hebben ze?
- Hoe zijn ze opgehangen in hun omgeving?

- De ovaria zijn zo groot als een amandel
- De ovaria dragen de oocyten en hebben endocriene functies
- De ovaria zijn opgehangen aan een peritoneale vouw (mesenterie), het mesovarium. Dit mesovarium is een onderdeel van het zogenaamde brede ligament.

We zien de zogenaamde tunica albuginea van een volwassen ovarium in het plaatje links. Dit bindweefselkapsel is bij prepubertale vrouwen bedekt door een gladde laag ovariaans mesotheel/oppervlakte epitheel. Dit epitheel is cuboïd en ziet er dof uit, en is continu met het omliggende peritoneale mesovarium. Na de puberteit wordt deze tunica albuginea steeds grover in uiterlijk. Deze vergroving is minder bij vrouwen die anticonceptiva gebruiken. Hoe kan dat?

Elke keer dat er een eiersprong is, scheurt dit door de tunica albuginea. Dit veroorzaakt vrlittekening van het overiaanse oppervlakteepitheel. Anticonceptiva onderdrukken de eiersprong, dus dat voorkomt dit fenomeen.

Wat is het grote zwarte object in deze echo?

Dat is een uitgezette blaas

In welke structuur zijn de ovariaanse bloedvaten, lymfevaten en zenuwen opgehangen?

In een peritoneale vouw, de suspensory ligament

Tijdens de eiersprong verlaat een oocyt een ovarium. Hoe kan dit gebeuren, aangezien de interne genitale organen opgehangen zijn in het peritoneum?

De ovaria zijn welliswaar opgehangen aan, maar niet omringd door peritoneum. Hierdoor kan een oocyt springen door de tunica albuginea en gewoon in de peritoneale holte naar de fimbriae van het infundibulum en dan naar de ampulla gaan.

Waar vindt fertilisatie meestal plaats?

In de eileiders/uteriene buizen (oviducts of fallopian tubes). Meer specifieke de ampulla.

Beschrijf zo compleet mogelijk de reis van een oöcyt die vrijkomt uit de ovaria en uitgescheiden wordt.

Ovaria --> langs tunica albuginea --> in peritoneum --> in fimbriae van infundibulum (eileider) --> ampulla (eileider) --> isthmus (eileider) --> uteriene deel van eileiders --> uretotubale junctie --> uterine hoorn --> uterine holte --> cervixkanaal --> vagina --> opening van vagina

Tussen welke twee structuren vormen de uterushoornen een scheiding?

Tussen de uterotubale junctie en de uteriene holte.

Uit welke vier onderdelen bestaan de eileiders?

Infundibulum, ampulla, istmus en baarmoederdeel

De fimbriae van het infundibulum worden vaak getekend alsof ze los staan van het ovarium. Hoe staan de fimbriae daadwerkelijk in verband met het ovarium?

Er is een grote fimbria verbonden aan de bovenpool van het ovarium en meerdere kleine fimbriae staan er los van verbonden.

Wat is het langste deel van de eileider? Welk proces vindt hier vaak plaats?

De ampulla, fertilisatie

Welk onderdeel van de eileider is het meest gespierd?

De istmus

De aorta abdominalis vertakt om uiteindelijk de uteriene arteriën te vormen. Uit welke vertakking vormen de uteriene arteriën?

De a. ilica interna

Welke ruggenmergsegmenten innerveren de ovaria en uteriene buizen?

T11-L1

Hoe zou je de uterus omschrijven wat betreft: wanddikte, vorm en inhoud?

Een dikke wand, peervormig en hol

Wat ligt er meer anterio-inferieur: de blaas of de baarmoeder?

De blaas ligt meer inferieur en meer anterieur dan de vagina.

Stel, we nemen een transversale sectie van het abdomen ter hoogte van de urogenitale hiatus. Wat ligt er meer anterieur: ureter of vagina?

Ureter meer anterieur

De uterus is zeer dynamisch en de grootte en proporties ervan veranderen, afhankelijk van de levensfase waar een vrouw zich in bekeert. Bij volwassenen ligt de uterus meestal in anteversie en anteflexie. Wat bedoelen we met deze termen?

Anteversie: top ligt richting anterosuperieur, relatief aan de as van de vagina
Anteflexie: gebogen naar voren, relatief t.o.v. de cervix. Hierdoor ligt de massa van de uterus over de blaas heen.

De uterus en de cervix worden nog al eens door elkaar gehaald. Wat is het verschil? Hoe lang is de cervix?

De uterus is in twee delen te verdelen: de corpus en de cervix. De corpus is het bovenste 2/3e deel, de cervix het onderste 1/3e deel. De cervix is ~ 2,5 cm lang.

Hoe verschilt de positie van de uterus als de blaas vol is en als die leeg is? Welke andere structuur of situatie beïnvloedt de positie van de uterus?

Als de blaas vol is, wordt de uterus meer verticaal geduwd. Als die leeg is, ligt de uterus bijna horizontaal. De rectum heeft ook een invloed op de positie. Bij zwangerscap verandert deze ook.

Geef van de uterus de volgende dimensies:
- Lengte
- Breedte
- Dikte

Geef ook het gewicht

LxBxD = 7,5x5x2 cm. 90 gram

De uterus is in te delen in de corpus en de cervix. In welke twee onderdelen is de corpus in te delen? Hoe verschillen die delen?

De corpus is in te delen in de fundus (ronde deel boven uteriene ostia) en istmus

Fundus: bewegelijk, groot
Istmus: zit vast, nauw en kort (1 cm)

De cervix is 2,5 cm lang. We kunnen een supravaginaal deel onderscheiden en een vaginaal deel. Beschrijf elk.

Supravaginaal tussen istmus en vagina
Vaginaal: loopt uit in de bovenste vaginawand

De cervix loopt uit op de vagina in de os externa (externe opening). In de uitmonding liggen twee recessen. Hoe noemen we die?

Vaginale fornix posterior en anterior.

De uteriene holte loopt van de wand van de fundus naar de os externa. Hoe lang is dat ongeveer?

6 cm

Wat is het verschil tussen het os interna en het os externa in de interne geslachtsorganen van de vrouw?

Het os interna is de vernauwing van het cervixkanaal van de uterus. De os externa is de opening van de uterus naar de vagina.

Welke structuren omvatten het geboortekanaal?

Uterusholte en lumen van de vagina

De wand van de uterus bestaat uit het perimetrium, myometrium en endometrium. Wat is de functie van het perimetrium?

Het perimetrium is de serosa, bestaande uit peritoneum ondersteund door bindweefsel

De wand van de uterus bestaat uit het perimetrium, myometrium en endometrium. Wat is de functie van het myometrium?

Dit is gladde spier, welke sterk uitzet en dunner wordt tijdens de zwangerschap. De hoofdtakken van zenuwen en bloedvaten lopen in het myometrium. Tijdens de baring is er hormonale inductie van periodieke contracties van het myometrium. Deze contracties worden progressief korter. TIjdens de ongesteldheid kunnen myometriale contracties kramp veroorzaken.

De wand van de uterus bestaat uit het perimetrium, myometrium en endometrium. Wat is de functie van het endometrium?

Dit is een muceus kapsel, sterk vastgehecht aan het myometrium. Het endometrium verschilt sterk, afhankelijk van het punt in de menstruele cyclus. Bij conceptie plant de blastocyst zich in deze laag. Is er geen conceptie, dan wordt deze laag afgebroken tijdens menstruatie.

Wat is de structuur en functie van het brede ligament van de uterus?

Dit is een dubbel mesenterium (peritoneum) dat van de zijkanten van de uterus loopt naar de laterale pelviswanden en de bodem van de pelvis. Het brede ligament houdt de uterus in positie.

Geef in het plaatje aan wat 1 t/m 19 is

1. Eileider
2. Fimbriae
3. Blaas
4. Schaambenen
5. G-plek
6. Urinebuis
7. Clitoris
8. Vestibulum vaginae
9. Kleine schaamlippen
10. Grote schaamlippen
11. Eierstok
12. Dikke darm
13. Baarmoeder
14. Fornix uteri
15. Baarmoederhals
16. Endeldarm
17. Vagina
18. Anus
19. Klier van Bartholin

We zien in het plaatje een controle op een holte tussen baarmoeder en rectum. Hoe noemen we deze holte? Wat betekent een vochtophoping in de holte?

Dit is het cavum Douglasi, het laagst gelegen deel van het abdomen (binnen het peritoneum). Deze ruimte, aanprikbaar vanaf het fornix posterior (recto-uterine pouch), is normaal leeg, maar als er door ziekte vloeistof in de buikholte is, zal zich hier vocht gaan verzamelen, zoals bloed of pus of ascites (bijv. door ernstig verhoogde CVD).

Tussen welke twee structuren loopt de vagina?

Tussen het cervicale deel van de baarmoeder en de vaginale opening inferior

Wat is het vaginale vestibulum? Welke structuren monden uit in het vaginale vestibulum?

Het vaginale vestibulum is de spleet tussen de labia minora. Uretra, vaginale opening

De vagina is normaal gesproken ingeklapt. De opening (orrifice) is normaal gesproken ingeklapt naar de middellijn, zodat de laterale wanden contact met elkaar maken in een anteroposterieure spleet. Gaan we meer naar superieur, dan verandert die spleet. Hoe dan?

De spleet wordt meer transversaal met een voorwand en een achterwand, die lateraal uitlopen tot anterior-posterior spleten, om een H-vorm te maken. Meer superieur verdwijnt de H-vorm, omdat de cervix de vaginawanden hier openhoudt.

Welke ruggenmergsegmenten innerveren de vagina?

S2-S4

Wat is de normale positionering van de uterus? En hoe zit dat bij een verhoogde intraabdominale druk?

Normaal: anteversie en anteflexie, geduwd tegen de blaas aan. Soms zijn B, C en D mogelijk, resp. excessieve anteflexie, anteflexie met retroversie en retroflexie met retroversie.

Hogere druk: retroversie uterus, soms met prolaps door de vagina heen (E-G).

Je plaatst een speculum in de flamoes en kijkt er recht in. Wat verwacht je te zien?

De vagina-wand met, als licht aan het einde van de tunnel, de cervix en het os externa van de uterus.

Foliumzuur (vitamine B9) is de naam van een groep stoffen met een chemische structuur die gerelateerd is aan pteroylmonogutaminezuur (PMG). Er zijn meerdere bronnen van foliumzuur. Noem er drie.

- Foliumzuur dat van nature voorkomt in voedingsmiddelen (dietary folate), ook wel polyglutamaat
- PMG, de gesynthetiseerde variant van foliumzuur die aan voedingsmiddelen en supplementen kan worden toegevoegd
- 5 MTHF, L-5- methyltetrahydrofolaat, een andere gesynthetiseerde vorm

Foliumzuur (vitamine B9) uit natuurlijke voeding - polyglutamaat, gereduceerd - dat we in nemen eindigt als 5-methyltetrahydrofoliumzuur in het bloed. Hoe verloopt dit bewerkingsproces?

- In voeding zit foliumzuur in gereduceerde vorm, meestal gebonden aan een keten van glutaminezuureenheden (polyglutamaat). In de dunne darm worden deze glutaminezuureenheden grotendeels afgesplitst.
- Via actief transport (en in mindere mate passieve diffusie) wordt de ongeconjugeerde vorm geabsorbeerd in enterocyten.
- In de enterocyten wordt het foliumzuur omgezet tot 5-methyltetrahydrofoliumzuur (5-MTH)

De meeste voedselautoriteiten schatten in dat foliumzuur (vitamine B9) dat van nature in voedingsmiddelen voorkomt een 50% lagere biobeschikbaarheid heeft dan PMG (pteroylmonoglutaminezuur). Supplementen hebben een 15% hogere BB volgens die autoriteiten. Waarom wordt de BB zo laag ingeschat?

Omdat veel mensen niet volledig foliumzuur om kunnen zetten in 5-MTHF in enterocyten.

Omdat de biologische beschikbaarheid van foliumzuur (vitamine B9) verschilt tussen oorsprong van het foliumzuur (natuurlijke voedingsmiddelen, verrijkte voedingsmiddelen en supplementen), wordt er ook wel eens gesproken van 'equivalenten'. Dit is een eenheid die extrapolatie van foliumzuurdoseringen tussen verschillende vormen van voeding faciliteert. 1 microgram foliumzuur in natuurlijke voeding = 1 microgram equivalent.

Wat is de equivalentie in microgram voedingsfoliumzuur aan 1 microgram PMG uit pteroylmonoglutaminezuur en 1 microgram PMG uit voedingsfoliumzuursupplementen?

1 microgram PMG (pteroylmonoglutaminezuur) = 1,7 microgram voedingsfoliumzuur equivalenten

1 microgram PMG uit supplementen = 2 microgram voedingsfoliumzuurequivalenten

We zien links een desoxyribose. Bij de vorming van DNA wordt aan C1 een base geplaatst en aan C5 een fosfaatgroep. Wat is de functie van foliumzuur in dit proces?

Foliumzuur fungeert als co-enzym bij de overdracht van C1-fragmenten, essentieel voor de synthese van DNA en RNA, het metabolisme van aminozuren en methyleringsreacties.

Stel we hebben een foliumzuurtekort. In welke organen zien we als eerste het gevolg? En wat gebeurt er bij een zwangere?

We zien het eerst de gevolgen bij organen waar cellen snel delen, zoals in epitheelweefsels van het darmslijmvlies en de rood beenmerg (bloedvorming). Hebben vrouwen een te lage foliumzuurstatus rondom de conceptie, dan bestaat er een kans op een kind met een neurale buisdefect.

Indien er een foliumzuurdeficiëntie is, kan een persoon gaan leiden aan megaloblastaire anemie. Hoe verklaren we dat?

Als erythroblasten niet genoeg DNA synthese kunnen volbrengen in G2 van de celcyclus, blijven ze groeien, zonder mitose te ondergaan. Het gevolg is dat we te weinig, maar wel te grote erythrocyten in het bloed hebben.

Overigens leidt foliumzuurdeficiëntie ook tot neutrofiele hypersegmentatie.

Foliumzuurtekort kan leiden tot megaloblastaire anemie. Echter, na aanzet van een foliumzuurtekort kan het maanden duren voordat dit aantreedt. Hoe verklaren we dat?

Reeds gevormde erythrocyten (gevormd voordat er een deficiëntie was) blijven nog maanden circuleren.

Een patiënt heeft een auto-immuunziekte, waardoor de intestinaal te weinig vitamine B12 absorbeert. Hierdoor is er een anemie. Hoe noemen we deze anemie? Waarom is het gevaarlijk als zo'n patiënt te veel PMG (pteroylmonoglutaminezuur, een gesynthetiseerde vorm van foliumzuur) inneemt?

Dat is gevaarlijk, omdat dit PMG de vitamine B12 deficiëntie kan maskeren. Hierdoor treedt er geen anemie in, maar kan er wel een vitamine B12 deficiënte neurale schade optreden.

Veganisten en vegetariërs consumeren een specifiek eiwitpatroon, waardoor ze te weinig van bepaalde aminozuren krijgen. Hierdoor moeten ze in totaal meer eiwit eten dan anderen, zo'n 1,2 keer meer. Waarom wordt hier in de preconceptiezorg toch geen aandacht aan besteed?

Omdat de eiwitconsumptie in Nederland vrijwel altijd een stuk hoger ligt dan de voedingsnorm

Hoeveel mg foliumzuur wordt er per dag geadviseerd om neuralebuisdefecten tegen te gaan?

0,4 mg/dag

Welke fractie van de Nederlandse vrouwen gebruikt haar foliumzuur goed?

30% van de vrouwen

Welke vitaminesupplementen adviseert de gezondheidsraad aan vrouwen die zwanger worden?

- Soms vitamine A - retinol, voor genexpressie, embryonale ontwikkeling, zien en voortplanting. Te veel is echter geassocieerd met congenitale afwijkingen. Geef 1000 ug/dag.
- Vitamine B9 - foliumzuur, ter voorkomen van neurale buis defecten. Geef 0,4 mg/dag.
- Vitamine D - cholecalciferol, (zeker getinte vrouwen, om calciumabsorptie te versterken). Geef tussen 7,5 en 10 ug per dag aan zwangere vrouwen (5 ug aan niet zwangere).

Vitamine C en E zijn ook belangrijk maar suppletie boven een normale, gezonde voeding biedt geen extra voordelen

We kunnen verscheidene mineralen onderscheiden, zoals jodium, ijzer, mangesium en zink. Welke is belangrijk bij het preconceptionele advies?

Jodium. Jodium vormt een essentieel onderdeel van de schildklierhormonen. Is er een gebrek, dan leidt dit tot een opgezette schildklier die niet functioneert. Schildklierhormonen zijn tijdens de (vroege) zwangerschap met name belangrijk bij de myelinisering van het CNS. Is er een ernstige jodiumdeficiëntie, dan kan dat mentale retardatie veroorzaken. Geef ~ 500 ug/dag.

Wat is het verband tussen alcoholgebruik voor de zwangerschap bij mannen en vrouwen?

Alcoholgebruik voor de conceptie is bij zowel mannen als vrouwen gerelateerd aan verminderde vruchtbaarheid van de vrouw en verhoogde kans op miskramen en foetale sterfte.

Een vrouw komt bij je, omdat ze zwanger wil worden. Wat voor adviezen geef je haar m.b.t:
- Vitamines
- Mineralen
- Alcohol, roken en drugs?

- Vitamine B9 (foliumzuur, tegen open rug, 0,4 mg/dag), vitamine A ( retinol, voor cognitieve ontwikkeling en zicht 1 mg/dag), vitamine D (cholecarciferol, botvorming, 7,5-10 ug/dag)
- Jodium (voor schildklierwerking, CNS-myelinisering, 500 ug/dag), Ijzer, zink en magnesium over algemeen niet nodig.
- Elimineer alcohol, elimineer roken en elimineer drugs

Het gegeven advies in de preconceptiezorg is in vijf domeinen in te delen. Welke zijn dat?

- Voeding en genotsmiddelen
- Arbeidsomstandigheden
- Ziekten, geneesmiddelen en andere gezondheidsgerelateerde factoren
- Genetische factoren
- Ethische en juridische aspecten

Bij de preconceptiezorg houden we rekening met voeding, arbeid, ziekten, genetica en ethiek. Wat voor maatregelen nemen we in de preconceptiezorg met betrekking tot werkomstandigheden?

Het werk moet niet te stressvol zijn en fysische factoren, zoals ioniserende straling, lawaai en ploegendiensten worden beperkt. Dit wordt bereikt middels adviezen en maatregelen, zoals beschermende kleding, afzuiginstallaties en regels omtrent ploegendiensten.

Bij de preconceptiezorg houden we rekening met voeding, arbeid, ziekten, genetica en ethiek. Hoe gaan we om met ziekten van de ouders bij een preconceptieconsult?

We moeten nagaan of een toekomstig ouderpaar een aandoening heeft of zal krijgen, en we moeten hierop inspelen:
- Wat is de vaccinatiestatus van rubella? Is opnieuw vaccineren nodig?
- Zijn er SOA's? Wat voor medicatiebeleid stellen we op?
- Is er diabetes? Hoe gaan we dit controleren?
- Is er epilepsie? Hoe gaan we daar mee om?
- Hoe oud zijn de ouders, wat is hun gewicht?

Bij de preconceptiezorg houden we rekening met voeding, arbeid, ziekten, genetica en ethiek. Wat is het doel van het genetische domein?

Het bespreekbaar maken van dragerschapsonderzoek en de consequenties van het al dan niet afzien van een zwangerschap. Doorverwijzen naar een klinisch geneticus. Denk aan cystic fibrosis en hemoglobinopathieën, welke relatief veel voorkomen.

Bij de preconceptiezorg houden we rekening met voeding, arbeid, ziekten, genetica en ethiek. Welke ethische dilemma's kun je bedenken rondom het informeren van mensen over hun gezondheid?

- Hoe kunnen we de patiënt zo goed mogelijk informeren, terwijl we er ook rekening mee houden dat ze het recht hebben om niet alles te hoeven weten (e.g. kans op een genetische aandoening)?
- Hoe maken we een onderscheid tussen voorlichting gericht op gedragsverandering en voorlichting gericht op facilitatie van een weloverwogen beslissing vna de ouders?

Bij de preconceptiezorg houden we rekening met voeding, arbeid, ziekten, genetica en ethiek. De kans op de geboorte van een kind met down-syndroom is sterk leeftijdsafhankelijk. Hoeveel hoger schat je de kans in van een 40 jarige, vergeleken met een 25-jarige?

De kans is zo'n 10 keer hoger als je 40 bent dan als je 25 bent.

25 jaar: 1:1250
36 jaar: 1:250
40 jaar: 1:100

Down-syndroom is een van de levensvatbare trisomieën. Welke trisomie is dit? En welke andere levensvatbare trisomieën zijn er?

Down: 21.
Trisomie 18: edwardsyndroom - overlijdt binnen een levensjaar
Trisomie 13: pataussyndroom - overlijdt binnen een levensjaar

Bij de preconceptiezorg houden we rekening met voeding, arbeid, ziekten, genetica en ethiek. Inversies en translocaties hoeven geen probleem te zijn voor moeder of vader. Toch kunnen bij de voortplanting problemen ontstaan. Waarom?

Omdat translocaties en inversies kunnen leiden tot alteraties in het celdelingsproces, bijvoorbeeld spermacellen die een chromosoom missen of er juist één extra hebben. Hierdoor kan de vrucht te veel of te weinig chromosomaal materiaal bevatten. Gezonde mensen kunnen zo alsnog gehandicapte kinderen krijgen.

Bij de preconceptiezorg houden we rekening met voeding, arbeid, ziekten, genetica en ethiek. De ziekte van Huntington is een autosomaal dominante aandoening, waarbij er bewegingsarmoede en progressieve dementie is. Wat is de kans dat een ouder met de ziekte van Huntington de ziekte overdraagt aan een kind (indien er ook een recessief gen is)?

50%

Bij de preconceptiezorg houden we rekening met voeding, arbeid, ziekten, genetica en ethiek. Geef drie voorbeelden van autosomaal recessieve aandoeningen. Wat is de kans dat een kind van twee gezonde dragers de aandoening heeft?

- CF, fenylketonurie, hemoglobinopathie
- 25%

Bij de preconceptiezorg houden we rekening met voeding, arbeid, ziekten, genetica en ethiek. Welk chromosoom is aangetast bij de ziekte van Duchenne, een aandoening die gepaard gaat met progressieve spierzwakte en afwijkingen van de hartspier?

Dit is een X-gebonden aandoening. Hemofilie overigens ook.

Bij de preconceptiezorg houden we rekening met voeding, arbeid, ziekten, genetica en ethiek. Sommige genetische aandoeningen zijn multifactorieel. Wat betekent dit?

Dat betekent dat het overervingspatroon niet simpelweg Mendeliaans is, maar een samenspel kan zijn van andere erfelijke factoren of omgevingsfactoren (in utero of ex utero). Voorbeelden zijn diabetes, meerdere HVZ en kanker.

Normaal geven we een vrouw die zwanger is of wil worden 0,4 mg foliumzuur per dag. Wanneer geven we meer, zoals 4 mg/dag?

Aan een vrouw die eens een kind heeft gehad met een neurale buis defect, zoals een anencefalie of een spina bifida

Wat is het verschil tusen polyglutamaat en foliumzuur?

Polyglutamaat is de gereduceerde vorm van vitamine B9 (foliumzuur), met meerdere glutamaatmoleculen eraan gebonden. Zo komt foliumzuur voor in eten.

Foliumzuur is de geoxideerde vorm van vitamine B9, is een monoglutaminemolecuul en wordt gebruikt bij fortificatie van voedingsmiddelen e.d.

Tijdens de embryonale ontwikkeling vouwt het ectoderm zich op zichzelf om twee vouwen te vormen die elkaar tegenkomen en uiteindelijk fuseren. Op dat moment is de neurale buis gesloten. De centrum van die buis is het neurale kanaal. De sluiting van de neurale buis vindt plaats in het interval van 21-28 dagen postconceptie. Door verscheidene oorzaken, bijvoorbeeld een foliumzuurdeficiëntie die leidt tot verstuurde purine en pyrimidinemetabolisme, kan er een neurale buis defect (NBD) ontstaan. Er zijn twee soorten NBDs, caudaal en craniaal. Geef een voorbeeld van elk.

Craniaal: anencefalie (kattenkopje), hier ontwikkelt de cerebrale cortex en het overliggende bot zich niet goed

Caudaal: spina bifida, waarbij de lumbosacrale regio is getroffen en geen ruggenwervels heeft

Wat is de toevoeging van speculumonderzoek aan het onderzoek van de vagina?

Dankzij een speculum kun je de zijwanden en de voor- en achterwand van de vagina inspecteren. Je kunt ook de 'portio' zien. Dat is een ronde uitstulping van de baarmoeder in de vagina. Naast inwendige inspectie, kun je ook diagnostische onderzoeken doen, zoals een fluoronderzoek.

Met een speculum beoordeel je de portio. Die is glad en roze. Het ostium is klein en rond, omdat deze vrouw nooit een bevalling heeft gehad. Hoe ziet het ostium eruit als een vrouw wel bevallingen heeft gehad? In welke richtingen kan het ostium wijzen?

Spleetvormig

Afhankelijk van de positie van de baarmoeder wijst het ostium symfysewaarts (ventraal) of sacraalwaarts (dorsaal).

Je wilt de uterus tussen twee handen palperen. Hoe doe je dat? En waar let je op?

Je plaatst twee vingers in de vagina in het fornix posterior. Je houdt je uitwendige hand tegen de buik aan met je vingers richting de navel. Je drukt met de uitwendige hand langzaam op de buikwand en probeert de uterus zo tussen de twee handen te palperen. Je let hierbij op:
- Ligging uterus
- Motiliteit uterus
- Consistentie
- Vorm
- Oppervlak
- Grootte

In het plaatje zijn de vingers in de fornix posterior gelegd. De baarmoeder is goed te voelen. In wat voor positie ligt de baarmoeder? Zou de uterus ook te voelen zijn als de baarmoeder in retroversieflexie lag? Is dit abnormaal?

Deze baarmoeder ligt in anteversie-flexie.

Ligt de baarmoeder in retroversieflexie, zoals in het plaatje hier, dan is deze niet te voelen. Dit is ook normaal.

Hoe kan het dat een uterus zo beweeglijk is?

Een uterus zit redelijk vrij in het peritoneum, geankerd aan ligamenten en dergelijke.

De adnexa van de uterus zijn de eileiders en ovaria. Het parametrium de buitenwand van de baarmoeder. Hoe kun je die palperen?

Je plaatst je inwendige vingers zo hoog mogelijk in de laterale fornix aan de kant waar je wil palperen. De palperende uitwendige vingers plaats je t.h.v. ASIS en verschuif ze 3 cm naar mediaal. Gebruik je hele vlakke hand. Vraag de patiënt om uit te ademen, terwijl je dieper duwt met je palperende uitwendige hand.

In lekentaal spreekt men soms van vaginale afscheiding. Wat is de wetenschappelijke term en wat betekent het?

Fluor vaginalis, een niet-bloederige vaginale afscheiding die volgens de patiënt afwijkt van wat voor haar gebruikelijk is wat betreft hoeveelheid, kleur of geur, al of niet gepaard gaand met jeuk of irritatie in of rond de vagina.

Bij afwijkingen kan er een infectie zijn (e.g. candida, trichomonas, chlamydia, gonorroe)

Welke chromosomale afwijkingen zijn in het bijzonder afhankelijk van de leeftijd van een oöcyt?

Aneuploïdie blijkt sterk afhankelijk van de reproductieve leeftijd. Onder 25 jaar is er aneuploïdie bij 2% van de vrouwen. Boven de 40 jaar 25%.

In hoeverre draagt hoge leeftijd van de vader bij aan congenitale afwijkingen?

Vaders boven 40 - gecorrigeerd voor leeftijd moeder - leveren een hogere kans op miskramen, de novo dominante erfelijke aandoeningen, autisme en schizofrenie.

Wat is medisch gezien de ideale leeftijd om kinderen te krijgen?

Tussen 25 en 30 jaar oud

Een vrouw komt bij je langs. Ze wil zwanger worden, en vraagt zich af of ze het fysiek rustiger aan moet doen als ze zwanger is. Ze fietst een paar dagen per week een uur en zwemt elke zaterdag een paar uur. Wat zeg je?

Regelmatige, matig inspannende lichaamsbeweging tijdens de zwangerschap houdt de fysieke conditie van de vrouw in stand of maakt hem zelfs beter. Bewegen wordt dus niet ontraden.

Hoe noemen we de arterie in het oranje? Vanuit welke hoofdtak ontvangt die bloed?

a. uterina sinistra <-- a. iliaca interna <-- aorta

Welk orgaan is dit in het oranje?

Externe vagina

Welke structuur wordt in het geel aangewezen?

Rechterureter

Met welke woorden wordt in dit plaatje het cavum douglasi aangeduid?

Rectouterine pouch

Stel, we hebben een eiersprong. Hoe kan het dat een oöcyt zo gericht de juiste kant op gaat? Beschrijf dit t.h.v. de fimbriae en de eileider.

De fimbriae verstijven en zwiepen op zo'n manier dat de peritoneale vloeistof een soort stroom ontwikkelt waarlangs de oöcyt goed de infundibulaire ostium kan betreden.

De eileiders hebben gladde spieren die peristaltiek uitoefenen en ze hebben een goed ontwikkelde mucosa met cilia die de oöcyt de juiste kant op zwiepen.

De ovaria worden gestabiliseerd door omliggende ligamenten.
- Een ligament ankert de ovaria mediaal aan de uterus
- Een ligament ankert de ovaria lateraal aan het benige bekken
- Een plat ligament omringt de ovaria

Hoe noemen we elke?

- Ovariaanse ligament
- Suspensoire ligament (onderdeel brede ligament)
- Mesovarium (onderdeel brede ligament)

De urinebuizen worden extern bedekt door peritoneum en ondersteund door een laag mesenterie die onderdeel is van het brede ligament. Hoe heet dit mesenterie en waarom heet het zo?

De mesosalpinx. Salpin = trompet, verwijzend naar de vorm van de eileiders.

Hoe ligt de uterus vaak bij oudere vrouwen?

In retroversieflexie

De uterus wordt door 4 ligamenten gestabiliseerd:
- Lateraal
- Inferior
- Posterior
- Anterior

Benoem elk ligament

Lateraal: mesometrium (onderdeel brede ligament)

Inferior: cardinale/laterale cervicale ligamenten

Posterior: gepaarde uterosacrale ligamenten

Anterior: ronde ligamenten

Het endometrium verandert tijdens de zangerschap. Echter, niet het hele endometrium verandert. Hoe maken we een onderscheid?

Er is een stratum functionalis en een stratum basalis. Het stratum functionalis verandert cyclisch. Het stratum basalis blijft bestaan en zorgt voor wederopbouw van het stratum functionalis.

Hoe komt het dat de functionele laag van het endometrium afbreekt tijdens menstruatie?

Doordat de spirale arteriën via vaatspasmen geen voeding meer aanleveren aan de lamina functionalis.

Hoe lang is de flamoes (vagina)?

8-10 cm

Hoe wordt de vagina gelubriceerd?

- De vaginale mucosa heeft geen klieren. Cervixklieren leveren lubricatie.
- De vaginale vestibule heeft ook vestibulaire klieren (ter grootte van erwtjes), i.e. greater vestibular glands

Wat is het vrouwelijke anatomische equivalent van een penis?

De clitoris

De menstruele cyclus wordt vaak gesteld op een duur van 28 dagen. Hoe noemen we de eerste fase en de tweede fase?

Dag 1-13: folliculair (follikel geeft oestrogeen af). Dag 14-28: luteaal (corpus luteum)

Noem drie hormonen die een rol spelen bij de GnRH release in vrouwen

Oestrogeen, progesteron en leptine

Hoeveel dagen na de ovulatie implanteert een embryo zich in utero?

6 tot 7 dagen na de ovulatie

De uteriene cyclus bestaat uit drie fasen. Welke fasen zijn dat?

Menstrueel (1-5), proliferatief (6-14), secretoir (15-28)

Welke structuren van de vrouwelijke genitaliën liggen intraperitoneaal en welke extraperitoneaal? Benoem dit voor: uterus, ovaria, eileiders

Alleen de uterus ligt extraperitoneaal, de rest intraperitoneaal

Wat is de volgorde van het vaginale onderzoek

1. Visuele inspectie uitwendig. Indien afwijkend, uitwendige palpatie
2. Inwendige inspectie visueel. Indien afwijkend, inwendige palpatie

Anatomie uterus en preconceptioneel beleid

105 belangrijke vragen over Anatomie uterus en preconceptioneel beleid