Grondrechten : grondrechtenbescherming in de EU-rechtsorde

9 belangrijke vragen over Grondrechten : grondrechtenbescherming in de EU-rechtsorde

Welke primaire EU-rechtsbronnen zijn er?

Verdragen:
• Verdrag betreffende de Europese Unie (EU-Verdrag)
• Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (EU-Werkingsverdrag)

Deze verdragen zijn opgesteld n.a.v het verdrag van Lissabon. Eerder probeerde men een grondwet aan te nemen voor de EU, maar dit lukte niet.

Op welke rechter kan de burger een beroep doen om zijn/haar EU-grondrechten te beschermen?

• Nederlandse/nationale rechter vormt de spil van de grondrechtenbescherming in de gelaagde rechtsorde. (Moet ook EU-rechten beschermen als dit aan de orde is). Is dus ook belangrijk voor de bescherming van de Europese rechtsorde.

   - strafrechter
   - bestuursrechter
   - civiele rechter
   - EU-gerecht

• Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJEU) – het ‘Luxemburgse hof’. Dit is anders dan het Hof in Straatsburg (EHRM)!! Dat hof is er voor het interpreteren en toepassen van het EVRM.

Wat betekent het Handvest voor het HvJEU?

Art. 52 lid 3 Handvest: de rechten in het Handvest hebben dezelfde inhoud en reikwijdte als het EVRM.

Uitdrukkelijk stelt het Handvest dat EU-recht een ruimere bescherming biedt.

Het EVRM is de minimum waar het Handvest op gebaseerd is. Het hof heeft de ruimere uitleg van het EHRM overgenomen.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Hoe onderscheidt EU-recht zich van internationaal recht?

EU-recht onderscheidt zich van internationaal recht m.b.t. voorrang op nationaal recht

• M.b.t. internationaal recht (zoals het EVRM) bepaalt de Nederlandse rechter als laatste instantie of een internationaalrechtelijke bepaling voorrang heeft op nationale rechtsregels (denk aan de voorrangsregels van art. 94 GW). Wie bepaalt of het een ieder verbindend is? De Nederlandse rechter die dat bepaalt naar constitutioneel recht.

• M.b.t. EU-recht bepaalt het HvJEU als laatste instantie of een
EU-rechtsregel voorrang heeft op nationale rechtsregels. Het werkt monistisch en kent een eigen doorwerking.

Wie kan zich beroepen op het EU-Grondrechtenhandvest?

• Voorbeeld: artikel 15 EU-Grondrechtenhandvest
   - eerste lid: een ieder (recht om te werken)
   - tweede lid: EU-burger (recht op vrij verkeer)
   - onderdanen van derde landen (recht op arbeidsvoorwaarden die gelijkwaardig zijn aan die van de EU-burgers)

Niet alle grondrechten komen een ieder toe.

• Voorbeeld: artikel 23 EU-Grondrechtenhandvest
   - mannen en vrouwen (gelijkheid tussen hen)

Waarop kan een beroep worden gedaan in het EU-Handvest?

•‘rechten’ zoals:
   -  Artikel 6: ‘Eenieder heeft recht op vrijheid en veiligheid van zijn persoon.’
   -  veelal klassieke rechten (1ste generatie grondrechten: vrijheidsrechten)

•‘beginselen’ zoals:
   - Artikel 37: ‘Een hoog niveau van milieubescherming en verbetering van de kwaliteit van het milieu moeten worden geïntegreerd in het beleid van de Unie en worden gewaarborgd overeenkomstig het beginsel van duurzame ontwikkeling.’

   - veelal sociale rechten (2e generatie grondrechten) en ‘solidarity rights’ (3e generatie)

Tegen wie kan een beroep worden gedaan op het EU-Grondrechtenhandvest, en onder welke omstandigheden?

• Artikel 51, eerste lid, EU-Grondrechtenhandvest:
‘De bepalingen van dit Handvest zijn gericht tot de instellingen,
organen en instanties van de Unie (…), alsmede, uitsluitend
wanneer zij het recht van de Unie ten uitvoer brengen, tot de
lidstaten. (…).’

Moet EU toetreden tot EVRM?

Art. 6 lid 2 VEU: de EU toe moet toetreden tot EVRM. Dit is niet het geval. Nu zijn het er 47 (lidstaten).

• Artikel 6, tweede lid, EU-Verdrag verplicht de EU toe te treden tot het EVRM

• Gevolg toetreding: directe klachten tegen EU-organen bij EHRM

• Toetreding twijfelachtig na HvJEU Advies 2/13 van 2014
   - HvJEU blokkeerde voorlopig toetreding. Waarom? Op dit moment onvoldoende helderheid over bevoegdheidsverdeling EHRM en HvJEU. Zodra er meer helderheid is, kan toetreding plaatsvinden
   - HvJEU: onvoldoende helderheid over bevoegdheidsverdeling tussen EHRM en HvJEU na toetreding

Kent het Verdrag betreffende de Europese Unie de mogelijkheid van specifieke maatregelen tegen een lidstaat?

Ja, op grond van art. 7 VEU.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo