Neuro-oncologie - Neuro-oncologie (botmetastasen)

18 belangrijke vragen over Neuro-oncologie - Neuro-oncologie (botmetastasen)

Bij welke primaire tumoren komen botmetastasen vooral voor?

Vooral bij prostaatcarcinoom, longcarcinoom en mammacarcinoom.
Het geldt ook voor hematologische metastasen, dan noem je echter anders.


In welke botten is de kans op metastasen het grootst en waarom is dat zo?

- Met name in wervelkolom; goed doorbloed, groot volume

Casus:
Er zijn geen afwijkingen bij lichamelijk onderzoek. Er is gekeken naar neurologische problemen, lokale pijn, andere afwijkingen.


Verricht je aanvullend onderzoek?

- Overzichtsfoto van de wervelkolom, vooral bedoeld om inzakking van wervels aan te tonen. Dit wordt dezelfde dag via de huisarts gedaan. Inzakking kan door osteoporose of uitzaaiing komen. Het is belangrijk om dit uit te sluiten, patiënt moet dan verder onderzocht worden, zelfde dag nog MRI van wervelkolom.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart


Casus:
X-LWK: geen afwijkingen
Wat spreekt u als huisarts af met deze patiënt?

- X-wervelkolom g.b. -> nog steeds reële kans op wervelmetastase. Het is niet erg gevoelig om wervel metastase in grote groep aan te tonen.
- Richtlijn: verder onderzoek, meestal MRI, < 2 weken, via neuroloog/oncologisch hoofdbehandelaar bij nieuwe rugpijn kankerpatiënt.
Er is dus wel een indicatie voor verwijzing maar niet met spoed.

Vervolg casus:
- X-wervelkolom g.b.
- Patiënt ziet af van verwijzing, ‘nog even aanzien’
- Twee weken na begin van de pijn: pijn gaat uitstralen, beiderzijds vanuit de rug, rondom de romp naar navel.
Waar duidt deze uitstraling op en welke anatomische structuur is hierbij betrokken?

Pijn in het verloop van de intercostaalzenuwen, door druk van botmetastasen (die buiten de normale contour van de wervel groeien= epidurale uitgroei) op de uittredende wortels ter plaatse van het wervellichaam.
Als het over romp naar navel gaat dan gaat het ongeveer over dermatoom thoracale 10.

Wat doet u nu als huisarts?  

Patiënt moet met spoed, dwz dezelfde dag, door de behandeld specialist en neuroloog gezien worden.
We zijn bezorgd over een mogelijke dwarslaesie. Klachten als gevolg van myelumcompressie met als gevolg centrale neurologische uitval. Deze zenuwstructuren van met name het myelum komen verder in de knoop. Of cauda compressie

Vervolg casus:
Ziekenhuis, neurologisch onderzoek:
- Bandvormig gebeid van hyperesthesie rondom de romp gevonden, net boven de navel
- Sensibiliteit onder deze zone ook verminderd. Voor meerder modaliteiten
- Licht pyramidebaansyndroom aan de benen: spasticiteit met lichte proximale parese, hoge reflexen aan de benen met enkelclonus en voetzoolreflex volgens Babinski beiderzijds. 
Hoe noemt met deze combinatie van neurologische uitval?


Een (partiële) dwarslaesie. De combinatie van sensorische en motorische uitval vanaf bepaald niveau myelum is het dwarslaesie. Omdat er nog functie is noem je het partiële dwarslaesie, dreigende dwarslaesie wordt ook veel gebruikt.

Paralyse is volledige motorische uitval.

Naar welke klachten moet zeker nog gevraagd worden?

Mictieklachten. Gevoel in het rijkbroekgebied, defecatieklachten.
Autonome uitvalsverschijnselen, met name incontinentie voor urine en ontlasting, of retentie blaas. Wanneer dit beschadigd raakt kan dit irreversibele problemen geven. Vaak treden eerst problemen van blaas op en later ook problemen van ontlasting op. Daarom wordt ook vaak gemeten hoeveel nog is blaas zit na mictie.

Welke diagnostiek is van belang en hoe snel met deze plaatsvinden?

MRI-hele wervelkolom. MRI van wervelkolom is best een uitgebreid onderzoek, kost 70 minuten scan tijd. Je doet dit zo spoedig mogelijk, in ieder geval dezelfde dag.
- Klinisch bevindt laesie zich thoracaal (Th9 of Th10) à laesie kan echter hoger liggen dan dit klinische niveau.
- Vaak multipele wervelmetastsasen à consequenties voor beleid. Een operatie is het meest aantrekkelijk bij maar een laesie.

Eventueel:
- CT-wervelkolom (stabiliteit benige structuren)
- CT-thorax/abdomen of FDG-PET/CT : hoe uitgebreid de tumor is, disseminatie tumor. Eventueel ook kijken waar primaire tumor is
- NB indien tumor onbekend: weefsel voor histologie. Kijken wat dan primaire tumor is.

Vervolg casus:
Door radioloog worden bij aanvullend ondezoek epidurale metastasen op wervelniveau Th8 en Th9 gezien, (en compressie van het myelum?).

Hoe moet de patiënt worden behandeld?

- Hoge dosis corticosteroïd en10 mg bolus, dan 1dd8-16 mg/d. dexamethason. Vermindert oedeem en druk op myelum, koop je tijd.
- Radiotherapeut-oncoloog: uitwendige radiotherapie op het tumorgebied. Behandeling die meest wordt gebruikt tegen tumor zelf
- Soms operatieve behandeling via neurochirurg/orthopeed:
  • o Decompressie. Om dan sneller tot afname compressie te komen. Wordt net name gedaan bij één laesie.
  • o Fixatie bij instabiele wervelkolom (SINS-score)
  • Er is ook een subgroep waarbij je medicijnen geeft, met name bij hematologische tumoren kun je chemo geven. Maar meeste tumoren bovenbeschreven lokale therapie.

Wat is zijn de algemene feiten over wervelmetastasen?

- 25% v/d kanker patiënten ~ 16.000 pt / jaar
- 5% myelumcompressie ~800 pt/jaar
-  Primaire tumoren
o Long
o Prostaat
o Mamma
o Nier

Wat is epidurale metastasering?

Groei van tumor buiten het wervelbot buiten de dura met compressie van zenuwen en/of myleum.
Ook wel: mestastetic epidural spinal cord compression (MESCC)

Werlvelmetastasen kunnen over hele wervelkolom voorkomen. Vooral thoracale wervel kolom aangedaan

Wat is de kliniek van wervelmetastasen?

- Lokale pijn (‘s nachts !)
- Geleidelijk progressief
- Pijn bij houdingsverandering. Kan op instabiliteit van wervelkolom wijzen

Wat is de kliniek bij epidurale uitbreiding?

Verschillende structuren die in de knel kunnen komen
- Radiculopathie - wortel in de knel, laterale compressie
  • o Uitstralende pijn in romp, arm of been
  • o Uitval van kracht en/of gevoel in segment


- Myelumcompressie, bij mediale compressiE
  • o Vroegen symptomen:
    • § Teken van lhermitte: flexie en extensie van nek, geeft uitstraling en tintelingen. 
    • § Imperatieve mictiedrang: als ik moet plassen dan moet ik ook gelijk, anders te laat.
    • § Obstipatie: door autonome zenuwontregeling
  • o Wanneer erger:
    • § ‘pijnloos’ krachtsverlies benen
    • § Sensibiliteitsstoornissen
    • § Autonome stoornissen









De structuur en anatomie bepaald waar en welke probleem optreden:
Metastase vanuit wervelcorpus geeft ventrale compressie. En vanuit boog dorsale compressie.

Welke diagnostiek zet je in bij verdenking op wervelmetastasen?

- Röntgen-/CT-opname om botten in beeld te brengen. CT geeft meer informatie dan Rontgen.
- MRI: geeft meeste anatomie informatie

Wat is de behandeling van wervelmetastasen?

Maakt uit of je tekenen van epidurale compressie hebt
Zonder epidurale compressie:
- Medicamenteuze behandeling
- Radiotherapie

Bij myelumcompressie – wervelmetastase met epidurale compressie:
- Dexamethason
- Radiotherapie
- Soms chirurgie
--> Er is spoed, snel behandelplan in gang zetten. <24h.

Opties, behandeling epidurale metastasen:

1. Radiotherapie:
  • a. Doel: stabilisatie neurologisch beeld, pijnbestraling
  • b. Geen stabilisatie wervelkolom
  • c. Hematologische maligniteit: goed effect



2. Chirurgie:
  • a. Eerste keus bij 1 lokalisatie
  • b. Optie tot stabilisatie wervelkolom


3. Dexamethason: is een overbruggende therapie
  • a. Het vermindert oedeem, soms ook tumorreductie (bv. Hematologisch)


DD wervel metastasen:

- Intramedullaire metastase: metastase in myelum zelf. Is zeldzaam
- Leptomeningeale metastasering. tumorinfiltratie in de zachte hersenvliezen met verspreiding van tumorcellen via de liquor in de subarachnoïdale ruimte m.a.g. (multi) focale, vaak ernstige neurologische uitval optreedt Kan ook teken van myelum of cauda problemen geven.
Je moet dus ook ander onderzoek doen in contex van anamnese.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo