Ovariumcarcinoom

22 belangrijke vragen over Ovariumcarcinoom

Wat is de incidentie van het ovariumcarcinoom?

Het ovariumcarcinoom heeft een incidentie van circa 1375 nieuwe patiënten per jaar in Nederland. Deze tumor heeft, met een sterftecijfer van circa 1040 patiënten per jaar het hoogste sterftecijfer onder de gynaecologische tumoren.

Wat zijn beschermende factoren voor het krijgen van een ovariumcarcinoom?

Er wordt vanuit gegaan dat een groot aantal ovulaties een belangrijke risicofactor is voor het ontwikkelen van ovariumcarcinoom. Zwangerschap/het geven van borstvoeding en gebruik van ovulatieremmers zoals de anticonceptiepil zijn dus beschermende factoren. Juist nullipara hebben een hogere kans op het ontwikkelen van ovariumcarcinoom.
Hoe meer zwangerschappen (multipara) en hoe langer het gebruik van de anticonceptiepil, hoe langer het risico. Het precieze mechanisme hierachter is onduidelijk.

Het ovariumcarcinoom komt vaker voor bij oudere vrouwen, maar kan ook vrouwen op jonge leeftijd treffen.

Wat zijn symptomen van het ovariumcarcinoom?

Het ovariumcarcinoom geeft meestal pas laat klachten. Diagnose berust regelmatig op toeval. Bij klachten heeft in >70% van de gevallen het ovariumcarcinoom al een hoog stadium (III ov IV) bereiekt bij het stellen van de diagnose. Adequate behandeling is hierdoor beperkt. Dit is de voornaamste reden dat het sterftecijfer van het ovariumcarcinoom zo hoog is. Het ovariumcarcinoom wordt ook wel ‘the silent killer’ genoemd. Vaak zijn deze klachten aspecifiek en bestaan uit:
- Vage-gastro-intestinale klachten: vol gevoel
- Toename van buikomvang: kleding past niet meer
- Aspecifieke mictie- of defaecatieproblemen
- Prolapsklachten
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Waar kun je op letten bij lichamelijk onderzoek?

- Een ruimte innemend proces in het kleine bekken
- Palpabele massa in de bovenbuik
- Ascites en/of pleuravocht
- Een (toegenomen) prolaps van uterus en/of vagina

Is er een landelijk screeningsprogramma voor ovariumcarcinoom?

Vanwege het ontbreken van adequate mogelijkheden om het ovariumcarcinoom vroegtijdig op te sporen is screening in de algemene populatie niet zinvol. Dit komt door de beperkte effectiviteit van een jaarlijks gynaecologisch onderzoek, vaginale echoscopie en serum CA 125-onderzoek bij vrouwen met een verhoogd risico.
Vals-positieve uitslagen resulteren in overdiagnostiek en onterechte ongerustheid terwijl een vals-negatieve uitstal resulteert in schijnzekerheid.

Wat is de opbouw van het ovarium? Hoe is dit gelinkt aan de tumoren?


Ovariële tumoren worden ingedeeld aan de hand van het type weefsel waaruit zij ontstaan: epitheelcellen, kiemcellen en stromacellen

Wat is het verschil tussen benigne en maligne ovariële tumoren?

Zie afbeelding

In welke 4 categorieën kunnen ovarium tumoren worden ingedeeld?

- Epitheliale tumoren
- Kiemceltumoren
- Seks cord-stromatumoren
- Metastasen

Waar kun je epitheliale tumoren vervolgens weer in indelen?

  • Sereus
  • Mucineus
  • Endometrioid
  • Clear cell
  • Brenner

Wat zijn sereuze epitheliale tumoren?

- Sereus -  het grootste deel van de epitheliale tumoren bestaat uit sereuze ovariumcarcinomen. CA125 is een van de tumormarkers die vaak verhoogd is bij dit type ovariumcarcinoom.
  • Benigne: sereus cysteadenoom. Vaak bilateraal en dus een glad adenoom.
  • Borderline: Er is geen invasieve groei. Wel spake van dysplasie, celatypie en mitose. Bij borderline hoef je dus geen chemo te krijgen. Borderline tumor kan dus wel over gaan in laaggradig carcinoom.
  • Maligne: sereus adenocarcinoom, komt meest voor. Invasieve groei, psammoma bodies aanwezig. Differentiatie graad: laag-en hooggradig. Bij ovarium heb je geen intra epitheliale neoplasie zoals bij andere kanker. 

Wat zijn de twee ontstaanswijze van een sereus adenocarcinoom?

Er zijn 2 soorten ontstaanswijze:
1. Borderline die ontwikkeld naar laaggradige maligniteit
2. Slecht gedifferentieerde fibriae cellen die een cyste veroorzaken die uit kan groeien naar hooggradige maligniteit.

Wat zijn mucineuze tumoren?

- Mucineus – ongeveer 15% van de epitheliale ovariumcarcinomen wordt getypeerd als mucineus
o Borderline
o   Carcinoom

--> Tumor marker CA19.9

Wat zijn clear cell tumoren?



Clear cell – 6% van de ovariumcarcinomen. Bij microscopie wordt helder cytoplasma gezien doordat het glycogeen wat de tumorcellen produceren verdwijnt door technische bewerking voor het maken van de microscopische coupe

Wat is een endodermale sinustumor?

- Endodermale sinustumor – ook wel dooierzak tumor of yolk sac tumor (YST) genoemd. Zeer zeldzame vorm, voornamelijk bij vrouwen tussen het 10e en 30e levensjaar. Bij microscopie ziet men een netwerk van buisvormige structuren bekleed met een laag embryonale dooierzakcellen. Deze tumoren produceren alfafoetoproteïne. Kenmerkend zijn een snelle groei en doorgroei van het kapsel. Patiënten met deze tumor hebben een slechte prognose.


--> Alfa foetoproteine verhoogd

Wat is het embryonaal carcinoom?

- Embryonaalcarcinoom – deze zeer zeldzame vorm van kiemceltumoren komt meestal unilateraal voor bij meisjes < 15 jaar. Therapie bestaat uit chirurgie, eventueel gevolgd door chemotherapie.

Wat is een sertoli-leydigcel tumor?

ertoli-Leydigcel tumor – zeer zeldzame tumor uitgaande van de Sertoli en/of Leydigcellen.

Waar kunnen metastases die zorgen voor ovarium carcinoom in worden onderverdeeld?

  • Tractus digestivus, krukenberg-tumor
  • - CEA: gastro intestinale tumor
  • Mammacarcinoom
  • - CA 15.3: mammacarcinoom
  • Overig
    • Daarnaast kunnen ook tumoren vanuit andere locaties in het lichaam metastaseren naar het ovarium. 10-15% van de maligne tumoren in het ovarium worden veroorzaakt door metastasen van elders in het lichaam.

Wat zijn de meest voorkomende tumoren die naar het ovarium metastaseren?

De meest voorkomende tumoren die naar het ovarium metastaseren zijn het mammacarcinoom en tumoren van de tractus digestivus (Krukenbergtumor). Deze meestal relatief grote metastasen zijn over het algemeen minder gevoelig voor chemotherapie. Bij een solitaire (op één plaats) metastasen heef chirurgie de voorkeur.

Wat is de rol van CA125 en screening?

CA125 kan niet gebruikt worden voor screening op ovariumcarcinoom. Dit komt doordat niet alle ovariumcarcinomen CA125 produceren. De tumormarker heeft dus een lage sensitiviteit. Daarnaast zijn er ook andere aandoeningen waarbij het CA125 verhoogd kan zijn, namelijk: longkanker, borstkanker, colonkanker, maar ook bij goedaardige aandoeningen zoals endometriose, levercirrose en soms ook bij zwangerschap of menstruatie. De tumormarker heeft dus een lage specificiteit.

Hoe gaat de uitbreiding van het ovariumcarcinoom?

Het ovariumcarcinoom metastaseert vroeg intraperitoneaal. Dit gebeurt continu naar de uterus en tuba en lymfogeen naar het ander ovarium.
Tumorcellen worden ook intraperitoneaal verspreid door de stroom van peritoneaal vocht. Via lymfebanen in het ligamentum latum draineren ovarium in para aortale lymfeklieren, paracavale lymfeklieren en ileacale lymfeklieren.

Hoe gaat de stadiering van het ovariumcarcinoom?

Gynaecologische tumoren worden gestadieerd volgens de FIGO-classificatie. Ook het ovariumcarcinoom wordt volgens deze classificatie ingedeeld. Er bestaat een grote overeenkomst met de TNM-classificatie die ook bij meerder tumoren worden gebruikt. De FIGO-classificatie bestaat uit vier hoofdgroepen, elk weer onder te verdelen in subklassen:

De behandeling van een ovariumcarcinoom is afhankelijk van het staidum waarin de tumor zich bevindt. Wat is de behandeling in laagstadium?

.
- Behandeling laag stadium (Ia, Ib, Ic, IIa): chirurgie middels een volledige stadieirngsoperatie. Dit is chirurgie die bestaat uit een geprotocollerde operatie waarbij uterus, adnexa, ommentum en pelviene en para-aortale lymfklieren worden verwijderd. Daarnaast wordt spoelvocht afgenomen en worden multipele biopten genomen. En aanvullende chemotherapie bij graad 3 tumoren.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo