Erythropoiese
24 belangrijke vragen over Erythropoiese
Welke voorstadia kent een erytrocyt?
Hemoglobine geformeerd in de cel
Waar bestaat een rode bloedcel uit?
- Hemoglobine: 4 eiwitketens, 97% HbA
- twee alpha en twee beta-globine ketens
- binnen in molecuul heem groep -> porfyrine (rode kleur) -> ijzermolecuul
Hoe werkt de vorming van hemoglobine?
-> opgeslagen door ferritine
-> of in de mitochondrien -> bindt aan protoporyfyrine -> heem groep -> verlaat mito -> x4 heem groepen binden met twee alpha en twee beta globines
- Hogere cijfers + sneller leren
- Niets twee keer studeren
- 100% zeker alles onthouden
Hoe wordt de erythropeiose systematisch regeguleert?
Hoe reguleert hemoglobine de zuurstof opname en afgifte?
hogere pH
Stijgende p02
Temp daling
(daling in 2, 3 DPG)
- tight binding structure -> Zuurstofafgifte (2, 3 DPG)
lagere PH
Dalende pO2
Temp stijging
Hoe werkt de ijzer opname op cellulair niveau?
Heme gebonden ijzer -> HCP1
Fe3+ -> Fe2+ -> inporteren DMT-1 -> ferritine opslaan of
-> exporteren via ferroportine (oiv hepcidine) -> Fe3+ -> gobonden aan transferrine
Wat doet de stof Erythroferrone?
Wat is transferrine en lactoferrine?
– ‘verzadigd’ indien 2 ijzeratomen gebonden: gemiddeld 20-30%
– reversibele ijzerbinding
– bacteriostatisch
• Lactoferrine
– in secreten
– rol afweer: bindt ijzer ten koste van het microbiële2 metabolisme
Hoe regulatie tranferrine ijzertransport intracellulair?
Hoe is de ijzerbalans intracellulair geregeld?
-> mRNA van transferrinereceptoren is minder stabiel -> minder receptoren -> minder ijzer opgenomen
-> goede translatie ferritine mRNA -> meer ferritine -> meer ijzeropslag
= netto ijzerconcentratie daalt
Lage concentratie -> IRF bindt makkelijk
-> mRNA van transferrinereceptoren is meer stabiel -> meer receptoren -> meer ijzer opgenomen
-> slechte translatie ferritine mRNA -> minder ferritine -> minder ijzeropslag
= netto ijzerconcentratie stijgt
Wat is de functie van zuurstof functie en wat is daarvoor nodig?
Functie:
– Opvangen ‘scavengen’ van elektronen
– Redoxreacties van andere elementen en chemische verbindingen voorkomen
– Reductie O2 naar H2O; gebeurt in iedere aerobe cel
- Er zijn 4 elektronen voor nodig
- Vorming van toxische zuurstofmetabolieten (O2-, H2O2, OH)
- normaal heel langzaam maar met katalysator bv ijzer wel snel
Wat is de rol van ijzer bij de vorming van zuurstofradicalen?
- Redoxkoppel Fe2+/O2 Fe3+/O2−
- twee stabiele vormen fe2+/fe3+ met verschillende oxidatiegraad
- sterkste biologische oxiderende en reducerende stoffen
- reageert uiterst effectief met zuurstof molecuul
Voorbeelden zuurstof radicaal vormende systemen?
- Fagocyterende cellen
– NADPH oxidase-complex - Mitochondrien
- Cytochroom P450
- Xanthine/xanthine oxidase
- Toxische stoffen
– paraquat, bleomycine, adriamycine, furadantine - Ischaemie/reperfusie
Hoe werkt weefselschade na reperfusie?
Wat zijn de haber-weiss reacties?
Fe3+ + O2- -> Fe2+ + O2
Fe2+ + H2O2 -> Fe3+ + OH- + •OH
Netto: O2- + H2O2 -> O2 + OH- + •OH
Wat zijn antioxidanten, noem bekende voorbeelden?
transferrine -> kan ijzer binden -> geen katalysator meer
Haptoglobine, Vitamine C/E, bilirubine, albumine etc
Wat gebeurd er als de anti-oxidantia tekortschieten?
Welke gevolgen heeft chronische ontsteking voor de erytropoiese?
Hepcidine neemt toe -> plasma ijzer en trasferrine daalt
-> verschuiving ijzer bloed -> MPS
= bacteriostatisch
Minder ijzer beschikbaar voor erytropoese
Cytokine release is toxisch voor beenmerg en minder EPO productie
--> anemie
Wat kunnen oorzaken zijn van toegenomen erytropoeise (te hoog Hb)?
- leven op hogere zeespiegel (minder zuurstof)
- mutatie in JAK2 gen
- afwijking in de nieren (nierarteriestenose)
- congenitale erythrocytose; mutatie in pVHL-gen
Wat zijn oorzaken van polycytemie?
• Congenitaal
– EPO receptor mutaties
• Verworven
– Polycytemia vera
– JAK2 mutatie
Secundair: indirect effect op EPO
• Congenitaal
– Defecte oxygen sensing (VHL gen (Chuvash), PHD2, HIF2α mutaties)
– Hb met hoge O2 affiniteit
– DPG deficiëntie
• Verworven
– EPO gemedieerd (Centrale/lokale hypoxie, Pathol EPO productie, Drug-geassocieerd)
• Idiopatisch
Welke aanpassingen treden er in het lichaam op bij ijzergebrek?
Hypoxie -> meer EPO -> erytropeose -> te weinig ijzer -> microcytaire anemie
Meer transferrinereceptoren
Wat kunnen oorzaken zijn van te weinig of teveel ijzer?
- verminderde inname (vlees>groente)
- verminderde opname (bv vitamine C tekort)
- verhoogd verlies (bloeding)
Te veel:
- aangeboren stapelingsziekte
- chronische hemolyse
- bloedtransfusie
Wat zijn de gevolgen voor het lichaam van teveel ijzer?
Wat is primaire hemochomatose, komt het vaak voor en hoe presenteert het zich?
– C282Y homozygotie > 90%
– C282Y/His63Asp compound
– H63D homozygotie
1/10 nederlanders is drager > 70.000 homozygoten in NL en belgie
1% vrouwen (menstruatie) / 28% mannen
tussen 40ste en 60ste levensjaar
- Algemene klachten; vermoeidheid en malaise
- pijn in de gewrichten
- Verstoorde leverwaarden = trias van Brisstot
- Endocrien; neerslaan in hypofyse
- Huid; donker, grauwe kleur
- Hart en bloedvaten
- Infecties; meer ijzer voor ziekteverwekkers
De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:
- Een unieke studie- en oefentool
- Nooit meer iets twee keer studeren
- Haal de cijfers waar je op hoopt
- 100% zeker alles onthouden